Bài 19. Đặc điểm bên ngoài của lá

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY
Giáo viên: TRẦN THỊ NHẠN
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
a
c
b
a. Cuống lá
b. Phiến lá
c.Gân lá
Cho biết tên các bộ phận của lá ứng với các các chữ cái
trong hình vẽ sau?
2. Lá có những bộ phận nào?
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
Chức năng quan
trọng của lá là gì?
Chức năng quan trọng của lá: Hứng ánh sáng chế tạo chất hữu cơ cho cây
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
a/ Phiến lá:

1. Lá trúc đào
2. Lá rau muống
3. Lá rau ngót
4. Lá địa lan
5. Lá kinh giới


10
6. Lá lốt
7. Lá xương sông
8. Lá rau má
9. Lá sen
10. Lá địa liền
Nối tên lá với hình dạng và kích thước của lá cho phù hợp?
TÊN LÁ
HÌNH DẠNG, KÍCH THƯỚC
c. Hình lưỡi mác hẹp, kt trung bình
a. Hình mũi tên, kt trung bình
b. Hình bầu dục, kt bé
g. Hình dải, kt trung bình
d. Hình trứng thuôn hai đầu, kt bé
m. Hình tim, kt trung bình
h. Thuôn dài, kt trung bình
I. Hình thận, kt bé
n. Hình tròn, kt to
k. Hình bầu dục, kt trung bình
Một só cây có phiến lá nguyên
Một só cây có phiến lá xẻ thuỳ
Một số dạng phiến lá

1. Lá trúc đào
2. Lá rau muống
3. Lá rau ngót
4. Lá địa lan
5. Lá kinh giới


10
6. Lá lốt
7. Lá xương sông
8. Lá rau má
9. Lá sen
10. Lá địa liền
TÊN LÁ
HÌNH DẠNG, KÍCH THƯỚC
c. Hình lưỡi mác hẹp, kt trung bình
a. Hình mũi tên, kt trung bình
b. Hình bầu dục, kt bé
g. Hình dải, kt trung bình
d. Hình trứng thuôn hai đầu, kt bé
m. Hình tim, kt trung bình
h. Thuôn dài, kt trung bình
I. Hình thận, kt bé
l. Hình tròn, kt to
k. Hình bầu dục, kt trung bình
Hãy nhận xét về màu, dạng, hình dạng kích thước, diện tích phần phiến so với các phần khác của lá?

1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Chương IV: LÁ
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá
a/ Phiến lá:
Có màu xanh lục, dạng bản dẹt, có hình dạng và kích thước khác nhau và là phần rộng nhất của lá
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
Tìm điểm giống nhau của phần phiến các loại lá?(Về dạng, màu sắc, diện tích phần phiến so với các phần khác của lá)
2. Những điểm giống nhau đó có tác dụng gì đối với việc thu nhận ánh sáng của lá?
Các phiến lá đều là dạng bản dẹt, màu lục và là phần rộng nhất của lá.
Giúp lá nhận được nhiều ánh sáng chế tạo chất hữu cơ cho cây
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá
a) Phiến lá:
Có màu xanh lục, dạng bản dẹt, có hình dạng và kích thước khác nhau và là phần rộng nhất của lá,
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
giúp lá hứng được nhiều ánh sáng chế tạo
chất hữu cơ cho cây
Cây sồi lá đỏ
Lá không có màu xanh có quang hợp không? Tại sao?
Vì sao lá cây có màu xanh lục?
Lá có màu xanh là do trong tế bào thịt lá có lục lạp ( chứa diệp lục)
- Lá không có màu xanh vẫn quang hợp, là vì trong lá vẫn có diệp lục, ngoài ra còn có chất màu khác
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
- Có màu xanh lục, dạng bản dẹt, có hình dạng và kích thước khác nhau và là phần rộng nhất của lá, giúp lá hứng được nhiều ánh sáng chế tạo chất hữu cơ cho cây
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
Gân .................
(Lá gai)
Gân .......................
(Lá rẻ quạt)
Gân.......................
(Lá địa liền)




hình mạng
song song
hình cung
2. Có mấy loại gân lá? Là những loại nào?
1. Hãy nêu tên loại gân lá để điền vào chỗ chấm trong hình sau cho phù hợp?
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
- Có ba kiểu gân chính:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
+ Gân hình mạng.
+ Gân song song.
+ Gân hình cung.
GÂN.....................................
HÌNH MẠNG
Những lá sau có kiểu gân gì?
Cây tía tô
Cây bí đỏ
Cây mướp
Cây bạc hà
Qua hình sau nêu tên một số lá cây có gân hình mạng?
GÂN.........................
SONG SONG
Những lá sau có kiểu gân gì?
Cây dứa dại
Cây rẻ quạt
Cây ngô
Qua hình ảnh sau hãy nêu tên một số lá cây có gân song song?
GÂN..................
HÌNH CUNG
Những lá sau có kiểu gân gì?
Bèo lục bình
Cây ngọc trầm
Qua hình ảnh sau hãy nêu tên một số lá cây có gân hình cung?
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
- Có ba kiểu gân chính:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
+ Gân hình mạng. Ví dụ: Lá gai, lá bí, lá mướp...
+ Gân song song. Ví dụ: Lá rẻ quạt, lá ngô...
+ Gân hình cung. Ví dụ: Lá bèo lục bình, lá ngọc trầm, lá địa liền...
Gân lá toả tròn
Một số kiểu gân lá khác
Cây sen
Cây súng nia
Lá có 3 gân chính, một gân thẳng ở giữa lá còn hai gân hai bên hình cung
Lá lúa có cuống biến đổi thành bẹ lá ôm vào thân
Phiến lá
Lá cây ái mọc tai voi không có cuống
MỘT SỐ KIỂU CUỐNG LÁ KHÁC
Hình ảnh cuống lá cây chuối biến đổi thành bẹ lá, ốp vào nhau tạo thân giả
Hình ảnh cuống lá cây hành biển đổi thành bẹ lá, phình to thành củ chứa chất dự trữ
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
3. Lá đơn có đặc điểm gì?
a)..............
b)...............
1 Nêu tên bộ phận của lá để điền vào chỗ chấm trong hình sau cho phù hợp?
Cuống lá
Phiến lá
Lá đơn: Có cuống nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống chỉ mang một phiến, cuống và phiến rụng cùng một lúc
2. Cho biết vị chí của cuống so với chồi nách? mỗi cuống mang mấy lá? Khi rụng thì thế nào?
Cây dâm bụt
Cây tía tô
Cành dâu
Các cây trên có lá đơn
Những cây trong hình sau có loại lá nào?
Dựa vào hình sau hãy nêu tên một số cây có lá đơn?
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
- Lá đơn: Có cuống nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống chỉ mang một phiến, cuống và phiến rụng cùng một lúc
Ví dụ: Lá dâm bụt, lá tía tô lá dâu...
Cuống chính
Cuống con
2. Cuống chính có đặc điểm gì? Cuống con có đặc điểm gì? Chồi nách nằm ở vị trí nào so với cuống? Bộ phận nào rụng trước? Bộ phận nào rụng sau?
1. Nêu tên các bộ phận của lá để điền vào chỗ chấm trong hình sau cho phù hợp?
c).......................
d)..................
3. Lá kép có đặc điểm gì?
a)
Lá kép: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một lá chét, chồi nách chỉ ở phía trên cuống chính, thường lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
( Phiến lá con)
c)
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
- Lá kép: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một lá chét, chồi nách chỉ ở phía trên cuống chính, thường lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
Những cây trong hình sau có loại lá nào?
Dựa vào hình sau hãy nêu tên một số cây có lá kép?
Những cây trên có lá kép
Cây phượng
Cành hoa hồng
Cây lạc
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
- Lá kép: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một lá chét, chồi nách chỉ ở phía trên cuống chính, thường lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
Ví dụ: Lá hồng, lá phượng. Lá lạc
Cây dâm bụt
Cây điền điền
Cây lạc
Những cây sau có lá đơn hay lá kép?
Cây dâm bụt và cây dâu có lá đơn, cây điền điền và cây lạc có lá kép

Cây dâu
Qua hình ảnh sau hãy kể tên một số cây có lá đơn một số cây có lá kép
Lá đơn chia thuỳ
Lá đơn có răng cưa
Lá đơn nguyên
Một số dạng lá đơn
Cây phượng có lá kép hai lần
Cây hoa hồng có lá kép một lần
Một số dạng lá kép
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành
4
Mọc vòng
2
Mọc đối
1
Mọc cách
Cây dừa cạn
Cây dâu
Cây dây huỳnh
Hãy hoàn thành bảng sau:
4
2
1
Mọc vòng
Mọc đối
Mọc cách
Lá dừa cạn
Lá dâu
Lá dây huỳnh
Có mấy kiểu xếp lá trên thân và cành? Là những kiểu nào?
Có ba kiểu xếp lá trên thân và cành: Mọc cách, mọc đối, mọc vòng
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiêu gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành
- Có ba kiểu: Mọc cách.
Mọc đối.
Mọc vòng.
Những cây sau có kiểu xếp lá trên thân cành nào?
Cây ổi có lá mọc đối
Cây dâm bụt có lá mọc cách
Cây hoàng tinh có lá mọc vòng
1.
2.
3.
Cây cúc tần
Cây hồ tiêu
Cây dâm bụt
Cây chanh
Những cây sau có kiểu xếp lá trên thân cành nào?
Các cây có lá mọc cách
Kể tên những cây có lá mọc cách?
Cây hạ khô thảo
Cây ổi
Cây vú sữa đất
Các cây có lá mọc đối
Những cây sau có kiểu xếp lá trên thân cành nào?
Kể tên những cây có lá mọc đối?
Cây mộc tặc
Cây cam thảo nam
Cây ba gạc
Những cây sau có kiểu xếp lá trên thân cành nào?
Các cây có lá mọc vòng
Kể tên những cây có lá mọc vòng?
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiêu gân lá.
a) Phiến lá:
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
c) Lá đơn và lá kép:
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành
- Có ba kiểu: Mọc cách.
Mọc đối.
Mọc vòng.
Ví dụ: Lá dâm bụt, lá chanh, lá hồ tiêu...
Ví dụ: Lá ổi, La hạ khô thảo, lá vú sữa đất...
Ví dụ: Lá cây dây huỳnh, lá cây ba gạc, lá cây mộc tặc...
1. Trong một cành các lá nằm trên một đường thẳng hay so le nhau?
2. Cách bố trí của lá ở các mấu thân so le nhau có lợi gì cho việc nhận ánh sáng của các lá
Lá trên các mấu thân xếp so le nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Lá gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá.
a) Phiến lá:
- Có xanh màu lục, dạng bản dẹt, có hình dạng và kích thước khác nhau và là phần rộng nhất của lá, giúp lá hứng được nhiều ánh sáng chế tạo chất hữu cơ cho cây
b) Gân lá:
Chương IV: LÁ
TIẾT 21 –BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
- Có ba kiểu gân chính: Gân hình mạng, gân song song, gân hình cung...
c) Lá đơn và lá kép:
- Lá đơn: Có cuống nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống chỉ mang một phiến, cuống và phiến dụng cùng một lúc
- Lá kép: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một lá chét, chồi nách chỉ ở phía trên cuống chính, thường lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành
- Có ba kiểu xếp lá trên thân và cành: Mọc cách mọc đối , mọc vòng.
- Lá trên các mấu thân xếp so le nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng
CỦNG CỐ
Hãy nêu tên các bộ phận bên ngoài của lá, tên loại lá, tên gân lá để điền vào các chỗ chấm trong các câu sau cho phù hợp:
Cuống lá
Phiến lá
Gân lá
2. Có hai loại lá chính
:
..............
..............
................
Lá đơn
Lá kép
...........
.........
1. Lá gồm ba bộ phận:
: Nằm ngay dưới chồi nách, mỗi cuống mang một lá, cuống và phiến rụng cùng một lúc (Ví dụ: Lá mít, lá ổi...)
: Có cuống chính phân nhánh thành nhiều cuống con, mỗi cuống con mang một lá chét, chồi nách chỉ ở phía trên cuống chính, thường lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau. (Ví dụ: ( Lá phượng, lá nhãn, lá hoa hồng...)
3. Có ba kiểu gân chính:
................
................
...........
Hình mạng
Song song
Hình cung
4. Lá xếp trên cây theo ba kiểu:
............
.............
.............
Mọc cách
Mọc đối
Mọc vòng:
( Ví dụ Lá Gai, Lá mướp...)
(Ví dụ : Lá ngô, lá lúa...)
( Ví dụ: Lá bèo nhật bản, lá địa liền...)
( Ví dụ: Lá ổi, lá dừa cạn...)
( Ví dụ:Lá dây huỳnh, lá cây hoa sữa...)
(Ví dụ: Lá dâu. Lá mít... )
1. Phiến lá có đặc điểm bên ngoài và cách sắp xếp lá trên cây như thế nào giúp lá nhận được nhiều ánh sáng?
2. Những đặc điểm nào chứng tỏ lá rất đa dạng?
- Lá có dạng bản dẹt, là phần rộng nhất của lá, các lá xếp trên cây so le nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng
Lá đa dạng ở chỗ:
+ Lá có hình dạng và kích thước khác nhau
+ Có nhiều kiểu gân như: Gân song song, gân hình mạng, gân hình cung...
+ Có lá đơn và lá kép...
ĐỌC PHẦN EM CÓ BIẾT
Cây nong tằm
Cây bòng bong
Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà
1. Học bài theo câu hỏi: 1, 2, 3 Sách giáo khoa trang 64
2. Đọc trước bài 20 tập trả lời các câu hỏi phần lệnh trang 65, 66, 67 ( Trừ câu hỏi 4, 5 trang 67)
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY
Giáo viên: TRẦN THỊ NHẠN