Bài 19. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418 - 1427)

CH : Hãy nêu một vài tội ác của quân Minh sau khi đánh bại nhà Hồ ?
CH: Hình ảnh bên làm em gợi nhớ lại truyền thuyết nào ?
CH : Hình ảnh này miêu tả gì ?
Bài 19
Tiết 33
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
Lê Lợi là người như thế nào?
Tiết 33 : I - THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HÓA (1418 - 1423)
- Lê Lợi (1385 – 1433), là một hào trưởng có uy tín ở Lam Sơn. Căm giận quân cướp nước, ông dốc hết tài sản, chiêu tập nghĩa sĩ ở khắp nơi để chuẩn bị cuộc khởi nghĩa
CH : Tại sao Lê Lợi lại chọn Lam Sơn làm căn cứ?
Lam Sơn nằm bên tả ngạn sông Chu, là án ngữ mạch máu giao thông quan trọng nối liền giữa đồng bằng với miền núi và miền biển, có địa thế hiểm trở. Cũng là nơi giao tiếp của các dân tộc Việt, Mường, Thái. Từ đây nghĩa quân có thể toả xuống vùng đồng bằng hoạt động khi lực lượng lớn mạnh, mặt khác khi bị địch bao vây nghĩa quân có thể rút lên núi Chí Linh để bảo toàn lực lượng. Ở đây chính quyền địch còn non yếu không kiểm soát hết được hoạt động của nghĩa quân.
Lê Lợi thường nói với mọi người:
“Bậc trượng phu sinh ở đời phải cứu nạn lớn, lập công to, để tiếng thơm hàng nghìn thuở, chứ đâu lại xun xoe đi phục dịch kẻ khác”.
(Khâm định Việt sử thông giám cương mục)
CH : Câu nói của Lê Lợi thể hiện điều gì?
Nghe tin Lê Lợi đang chuẩn bị khởi nghĩa ở Lam Sơn, nhiều người yêu nước từ các địa phương đã tìm về tụ hội ngày càng đông.
Câu hỏi thảo luận (1 phút): Vì sao hào kiệt khắp nơi tìm về Lam Sơn cùng Lê Lợi chống quân Minh?
CH : Hình bên cho ta thấy điều gì ?
Nguyễn Trãi (1380 - 1442) là con Nguyễn Phi Khanh. Cả hai cha con đều đỗ đại khoa và làm quan thời Hồ. Ông học rộng tài cao, có lòng yêu nước thương dân hết mực. Cha ông bị quân Minh bắt đưa về Trung Quốc, còn ông thì bị giam lỏng ở thành Đông Quan.
CH : Trong những người cùng về Lam Sơn, tiêu biểu nhất là ai ? Hãy nêu vài nét về ông ?
Từ thành Đông Quan, ông bí mật trốn vào Lam Sơn theo Lê Lợi khởi nghĩa và dâng bản “Bình Ngô sách” (Kế sách đánh Ngô).
Nguyễn Trãi trở thành quân sư của Lê Lợi.
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
Tiết 33 : I - THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HÓA (1418 - 1423)
- Lê Lợi (1385 – 1433), là một hào trưởng có uy tín ở Lam Sơn. Căm giận quân cướp nước, ông dốc hết tài sản, chiêu tập nghĩa sĩ ở khắp nơi để chuẩn bị cuộc khởi nghĩa
- Nghe tin Lê Lợi đang chuẩn bị dựng cờ khởi nghĩa, nhiều người yêu nước từ khắp nơi tìm về Lam Sơn, trong đó có Nguyễn Trãi
“Tôi là phụ đạo Lê Lợi cùng Lê Lai…, Nguyễn Trãi, Đinh Liệt, Lưu Nhân Chú. 19 người tuy họ hàng quê quán khác nhau, nhưng kết nghĩa thân nhau như một tổ liền cành. Phận vinh hiển có khác nhau mong có tình như cùng chung một họ… chung sức đồng lòng, giữ gìn đất nước, làm cho xóm làng được ăn ở yên lành. Thề sống chết cùng nhau, không dám quên lời thề son sắt…Kính xin có lời thề”. (Lam Sơn thực lục)
Đầu năm 1416, Lê Lợi cùng 18 người trong bộ chỉ huy cuộc khởi nghĩa đã tổ chức hội thề ở Lũng Nhai (Thanh Hóa).
CH : Em có nhận xét gì về về nội dung của bài văn thề ?
CH : Lê Lợi chuẩn bị dựng cờ khởi nghĩa như thế nào?
Ngày 2 tháng giêng năm Mậu Tuất (7-2-1418), Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn và tự xưng là Bình Định Vương.
CH : Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa vào ngày, tháng, năm nào ?
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
Tiết 33 : I - THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HÓA (1418 - 1423)
2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn
CH : Trong buổi đầu khởi nghĩa nghĩa quân Lam Sơn gặp những khó khăn gì ?
- Do lực lượng còn mỏng và yếu, quân Minh nhiều lần tấn công bao vây căn cứ Lam Sơn
CH : Nhiều lần quân Minh tấn công căn cứ Lam Sơn, nghĩa quân phải làm gì?
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
Tiết 33 : I - THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HÓA (1418 - 1423)
2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn
- Do lực lượng còn mỏng và yếu, quân Minh nhiều lần tấn công bao vây căn cứ Lam Sơn
→ Nghĩa quân phải ba lần rút lên núi Chí Linh, chịu đựng rất nhiều khó khăn gian khổ
Giữa năm 1418, quân Minh huy động một lực lượng bao vây chặt căn cứ Chí Linh, quyết bắt giết Lê Lợi. Trước tình hình nguy cấp đó, Lê Lai đã cải trang làm Lê Lợi, chỉ huy một toán quân liều chết phá vòng vây quân giặc. Lê Lai cùng toán quân cảm tử đã hy sinh. Quân Minh tưởng rằng đã giết được Lê Lợi nên rút quân.
CH : Năm 1418, quân Minh bao vây căn cứ Lam Sơn, trước tình hình đó nghĩa quân đã làm gì để giải vây?
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
Tiết 33 : I - THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HÓA (1418 - 1423)
2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn
- Do lực lượng còn mỏng và yếu, quân Minh nhiều lần tấn công bao vây căn cứ Lam Sơn
→ Nhiều tấm gương chiến đấu hi sinh dũng cảm xuất hiện, tiêu biểu là Lê Lai
→ Nghĩa quân phải ba lần rút lên núi Chí Linh, chịu đựng rất nhiều khó khăn gian khổ
CH : Em có suy nghĩ gì trước tấm gương hi sinh của Lê Lai?
Sau khi đánh tan quân xâm lược Minh, để ghi nhớ công lao của Lê Lai, Lê Lợi đã phong cho Lê Lai làm công thần hạng nhất và căn dặn con cháu nhà Lê làm giỗ Lê Lai trước ngày giỗ Lê Lợi. Hàng năm ngày 21/8 âm lịch, nhân dân ta đều tổ chức tế lễ Lê Lai, ngày 22/8 tổ chức tế lễ Lê Lợi. Lê Lợi mất ngày 22/ 8/ 1433 (âm lịch). Ngày nay nhân dân ta vẫn truyền cho nhau câu “21 Lê Lai, 22 Lê Lợi”
Cuối năm 1421, quân Minh huy động hơn 10 vạn lính bao vây căn cứ Lam Sơn.
“Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần.
Khi Khôi Huyện quân không một đội”
(Bình Ngô đại cáo)
CH: Trước tình hình đó, Lê Lợi đã làm gì ?
“Cơm ăn thì sớm tối không được hai bữa, áo mặc đông hè chỉ có một manh, quân lính độ vài nghìn người, khí giới thì thật tay không…” (Nguyễn Trãi)
CH : Sau khi biết chưa giết được Lê Lợi, quân Minh đã làm gì?
CH : Quân ta đã ứng phó ra sao, và gặp phải những khó khăn gì ?
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
Tiết 33 : I - THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HÓA (1418 - 1423)
2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn
- Do lực lượng còn mỏng và yếu, quân Minh nhiều lần tấn công bao vây căn cứ Lam Sơn
→ Nhiều tấm gương chiến đấu hi sinh dũng cảm xuất hiện, tiêu biểu là Lê Lai
→ Nghĩa quân phải ba lần rút lên núi Chí Linh, chịu đựng rất nhiều khó khăn gian khổ
- Mùa hè năm 1423, Lê Lợi đề nghị tạm hòa, được quân Minh chấp nhận, nghĩa quân trở về Lam Sơn và tiếp tục hoạt động.
“Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần.
Khi Khôi Huyện quân không một đội”
(Bình Ngô đại cáo)
“Cơm ăn thì sớm tối không được hai bữa, áo mặc đông hè chỉ có một manh, quân lính độ vài nghìn người, khí giới thì thật tay không…” (Nguyễn Trãi)
Câu hỏi thảo luận (2 phút)
Tại sao Lê Lợi quyết định tạm hòa với quân Minh ?
Tại sao quân Minh lại chấp nhận lời đề nghị tạm hòa của Lê Lợi trong khi chúng đang ở thế chủ động ?
CH : Tại sao quân minh trở mặt ?
- Cuối năm 1424, quân Minh trở mặt tấn công Lam Sơn.
Cuộc khởi nghĩa chuyển sang giai đoạn mới.
1416
7-2-1418
1423
1424
Quân Minh tấn công. Khởi nghĩa
chuyển sang giai đoạn mởi.
Lê Lợi tạm hòa với quân Minh.
Lê Lợi cùng 18 người trong bộ chỉ huy
nghĩa quân tổ chức Hội thề Lũng Nhai.
Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn.
Em hãy nối nội dung ở hai cột dưới đây sao cho phù hợp.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Ông là ai?
- Ông sinh năm 1385, mất năm 1433.
- Là một hào trưởng có uy tín ở vùng Lam Sơn (Thanh Hóa).
- Trước cảnh nước mất, nhân dân lầm than, ông đã xây dựng lực lượng, phát động khởi nghĩa chống quân Minh.
LÊ LỢI
2. Ông là ai?
- Ông đã dâng cho Lê Lợi bản Bình Ngô sách.
- Ông học rộng, tài cao, có lòng yêu nước thương dân hết mực.
- Là quân sư của Lê Lợi.
NGUYỄN TRÃI
3. Ông là ai ?
- Gia đình ông có 5 người tham gia nghĩa quân Lam Sơn thì 4 người đã hi sinh trong chiến đấu.
- Ông là người dân tộc Mường (Thanh Hoá)
- Ông đã hi sinh cùng toán quân cảm tử để cứu nguy cho Lê Lợi.
LÊ LAI
4. Đây là núi nào ?
- Nghĩa quân Lam Sơn đã 3 lần rút lên núi này để tranh sự vây quét của giặc Minh.
- Thuộc Lang Chánh, Thanh Hóa
NÚI CHÍ LINH
- Đọc SGK, phần II:
GIẢI PHÓNG NGHỆ AN, TÂN BÌNH THUẬN HÓA VÀ TIẾN QUÂN RA BẮC (1424 - 1426)
Học bài, làm bài tập 1, 2, 3 tr.86 – SGK
Chuẩn bị mới: