Bài 18. Tuần hoàn máu

Bài 18:
Tuần hoàn máu
Ôn
lại
bài
cũ
Hô hấp ngoài là gì?
Hô hấp ngoài là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường sống thông qua bề mặt trao đổi khí của các cơ quan hô hấp như phổi, mang, da…
Trao đổi khí ở động vật phụ thuộc chủ yếu vào đâu?
Trao đổi khí ở động vật phụ thuộc chủ yếu vào bề mặt trao đổi khí.
Ở động vật có bao nhiêu hình thức hô hấp chủ yếu? Kể tên các hình thức đó.
Ở động vật có 4 hình thức hô hấp chủ yếu:
+ Hô hấp qua bề mặt cơ thể.
+ Hô hấp bằng hệ thống ống khí.
+ Hô hấp bằng mang.
+ Hô hấp bằng phổi.
I - Cấu tạo và chức năng
của hệ tuần hoàn
1. Cấu tạo chung
Hệ tuần hoàn được cấu tạo chủ yếu bởi các bộ phận sau:
Dịch tuần hoàn: máu hoặc hỗn hợp máu – dịch mô.
Tim: là một cái máy bơm hút và đẩy máu chảy trong mạch máu.
Hệ thống mạch máu: gồm hệ thống động mạch, hệ thống mao mạch và hệ thống tĩnh mạch.
Kể tên các bộ phận cấu tạo chủ yếu của hệ tuần hoàn.
2. Chức năng chủ yếu
của hệ tuần hoàn
Chức năng của hệ tuần hoàn là gì?
Hệ tuần hoàn có chức năng vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bộ phận khác để đáp ứng cho các hoạt động sống của cơ thể
II - Các dạng
hệ tuần hoàn ở động vật
Ở động vật đa bào có cơ thể nhỏ, dẹp và động vật đơn bào chưa có hệ tuần hoàn, Các chất được trao đổi qua bề mặt cơ thể.
Ở động vật đa bào có kích thước cơ thể lớn do trao đổi chất qua bề mặt cơ thể không đáp ứng được nhu cầu của cơ thể => Có hệ tuần hoàn
Loại động vật nào không có hệ tuần hoàn và loại nào có hệ tuần hoàn? Tại sao lại có sự khác biệt đó?
Hệ tuần hoàn
Hệ tuần hoàn kín
Hệ tuần hoàn hở
Hệ tuần hoàn đơn
Hệ tuần hoàn kép
Liệt kê các dạng của hệ tuần hoàn ở động vật.
1. Hệ tuần hoàn hở
_Hệ tuần hoàn hở có ở đa số động vật thân mềm (ốc sên, trai,..) và chân khớp (côn trùng, tôm,…)
Hệ tuần hoàn hở có ở đa số loại động vật nào? Cho vd.
Hệ tuần hoàn hở có 2 đặc điểm chủ yếu sau:
_Máu được tim bơm vào động mạch và sau đó tràn vào khoang cơ thể. Ở đây, máu trộn lẫn với dịch mô tạo thành hỗn hợp máu - dịch mô (gọi chung là máu). Máu tiếp xúc và trao đổi chất trực tiếp với các tế bào, sau đó trở về tim.
_ Máu chảy trong động mạch dưới áp lực thấp, tốc độ máu chảy chậm.
Quan sát hình sau và nêu đặc điểm chủ yếu của hệ tuần hoàn hở.
Đa số động vật thân mềm (ốc sên, trai...); chân khớp (côn trùng, tôm...)
Không có mao mạch
Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn với dịch mô. Máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm
(trao đổi chất)
tĩnh mạch
Tóm tắt về hệ tuần hoàn hở.
2. Hệ tuần hoàn kín
_Hệ tuần hoàn kín có ở mực ống, bạch tuộc, giun đốt, chân đầu và động vật có xương sống
Hệ tuần hoàn kín có ở đa số loại động vật nào?
Hệ tuần hoàn kín có 2 đặc điểm chủ yếu sau:
_Máu được tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mach và sau đó trở về tim. Máu trao đổi chất với tế bào qua thành mao mạch.
_ Máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh.
Quan sát hình sau và nêu đặc điểm chủ yếu của hệ tuần hoàn kín.
Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong mạch kín. Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh
Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, chân đầu và động vật có xương sống
(trao đổi chất)
tĩnh mạch
Tóm tắt về hệ tuần hoàn kín.
*Hệ tuần hoàn đơn
và hệ tuần hoàn kép
a) Hệ tuần hoàn đơn:
Cá
Máu chảy dưới áp lực trung bình
Có 2 ngăn
1 vòng
Dựa vào hình 18.3 A và thông tin từ sgk hãy hoàn thành bảng sau:
*Hệ tuần hoàn đơn
và hệ tuần hoàn kép
b) Hệ tuần hoàn kép:
ĐV có phổi như lưỡng cư, bò sát, chim và thú
3 ho?c 4 ngan
Máu chảy dưới áp lực cao và chảy nhanh
2 vòng
Dựa vào hình sau và thông tin từ sgk hãy hoàn thành bảng sau:
bài
Củng
cố
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở?
Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình. Tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh. =>Đáp ứng tốt hơn nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất của cơ thể.
Cho biết vai trò của tim trong tuần hoàn máu?
Tim hoạt động như một bơm đẩy, đẩy máu đi và hút máu về. Tim là động lực chính đẩy máu tuần hoàn trong các mạch máu.
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn?
Trong động mạch của hệ tuần hoàn kép máu chảy dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch. =>Trao đổi chất diễn ra nhanh.
A.Cá xương, chim, thú
B.Lưỡng cư, thú
C.Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú
D.Lưỡng cư, bò sát, chim
Nhóm động vật KHÔNG có sự pha trộn giữa máu giàu O2 và máu giàu CO2 ở tim:
The
end.