Bài 18. Tuần hoàn máu

GV: Trương Minh Chủ

NĂM HỌC: 2014- 2015
SINH HỌC 11
CƠ BẢN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu đặc điểm của bề mặt trao đổi khí? Kể tên các hình thức hô hấp ở động vật

Bài 18
TUẦN HOÀN MÁU
Giáo viên: Trương Minh Chủ
Bài 18. TUẦN HOÀN MÁU
I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG HỆ TUẦN HOÀN
1. Cấu tạo chung
- Dịch tuần hoàn: Máu hoặc hỗn hợp máu và dịch mô
- Tim: Hút và đẩu máu
- Hệ thống mạch máu: Động mạch, mao mạch, tĩnh mạch
II. CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT.
1.Hệ tuần hoàn hở
Đại diện: đa số thân mềm như ốc sên, trai… và chân khớp như tôm, cua, chau trấu..
Đặc điểm:
+ Máu được tim bơm vào động mạch sau đó tràn vào khoang cơ thể, tiếp xúc và trao đổi trực tiếp với các tế bào sau đó theo tĩnh mạch trỏ về tim
+ Máu chảy trong động mạch dưới áp lực thấp, tốc độ chậm
2.Hệ tuần hoàn kín
- Đại diện: mực ống, bạch tuộc, giun đốt và đông vật có xương sống
Đặc điểm:
+Máu được tim bơm liên tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao mạch đến động mạch sau đó trở về tim. Máu trao đỏi chất với tế bào qua thành mao mạch
+ Máu chảy trong động mạch dưới áp cao hoặc trung bình, tốc độ nhanh
- Hệ tuần hoàn kín bao gồm: Hệ tuần hoàn đơn (các) và kép (lưỡng cư, bò sát, chim, thú)

Tĩnh mạch
Động mạch
Mao mạch
Tim
Dịch tuần hoàn
TIM
Hệ tuần hoàn gồm những thành phần nào?
Hệ tuần hoàn được cấu tạo chủ yếu bởi các bộ phận sau:
Hệ thống mạch máu
Tim
Dịch tuần hoàn
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
Ở động vật đa bào có cơ thể nhỏ, dẹp và động vật đơn bào :
Chưa có hệ tuần hoàn, Các chất được trao đổi qua bề mặt cơ thể.
Ở động vật đa bào có kích thước cơ thể lớn:
Có hệ tuần hoàn
HỆ TUẦN HOÀN
HỆ TUẦN HOÀN HỞ
HỆ TUẦN HOÀN KÍN
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
HỆ TUẦN HOÀN KÉP
1.Hệ tuần hoàn hở 2. Hệ tuần hoàn kín

TIM

TIM
Khoang cơ thể
Tĩnh mạch
Động mạch
Mao mạch
Tế bào
Hệ tuần hoàn hở
Hệ tuần hoàn kín
Đa số động vật thân mềm (ốc sên, trai...)
Chân khớp (côn trùng, tôm...)
Không có mao mạch
- Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn với dịch mô.
- Máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm
1. Hệ tuần hoàn hở

TIM
Khoang cơ thể
Tĩnh mạch
Động mạch
Tế bào
Hệ tuần hoàn hở

TIM
Đường đi của máu
Khoang cơ thể
có mao mạch
- Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong mạch kín
- Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh
2. Hệ tuần hoàn kín
Mực ?ng, b?ch tu?c, giun d?t, chõn d?u v� d?ng v?t cú xuong s?ng

TIM
Hệ tuần hoàn kín

TIM
Tĩnh mạch
Động mạch
Mao
mạch
Tế bào
Đường đi của máu
Đa số động vật thân mềm và Chân khớp
Mực ?ng, b?ch tu?c, giun d?t, chõn d?u v� d?ng v?t cú xuong s?ng
Có mao mạch
Không có mao mạch
TM
Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trôn lẫn với dịch mô.
Máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm
Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong mạch kín
Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở?
Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình. Tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh
 đáp ứng tốt hơn nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất của cơ thể.
Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật có kích thước nhỏ, ít hoạt động?
Vì tốc độ máu chậm, khả năng điều hòa phân phối máu đến các cơ quan chậm.
Tại sao côn trùng có kích thước nhỏ nhưng vẫn hoạt động mạnh? VD dế mèn, châu chấu….
Vì hoạt động trao đổi khí cho các tế bào ở côn trùng do hệ thống ống khí đảm nhận, chứ không phải là hệ tuần hoàn
Cho biết vai trò của Tim trong tuần hoàn máu?
Tim hoạt động như một bơm đẩy, đẩy máu đi và hút máu về. Tim là động lực chính đẩy máu tuần hoàn trong các mạch máu.
HỆ TUẦN HOÀN
HỆ TUẦN HOÀN HỞ
HỆ TUẦN HOÀN KÍN
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
HỆ TUẦN HOÀN KÉP
HTH ĐƠN
HTH KÉP
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
THẢO LUẬN NHÓM 03 phút

Hoàn thành Phiếu học tập sau:
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Cá
ĐV có phổi như lương cư, bò sát, chim và thú
3 ho?c 4 ngan
Máu chảy dưới áp lực Cao
Máu chảy dưới áp lực trung bình
Có 2 ngăn
1 vòng
2 vòng
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
Mao mạch mang
Mao mạch
Động mạch lưng
Động mạch mang
Tĩnh mạch
TÂM THẤT
TÂM NHĨ
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Động mạch chủ
Mao mạch c¸c c¬ quan
Mao mạch phổi
VÒNG TUẦN HOÀN LỚN
VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ
Tĩnh mạch
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
TÂM NHĨ PHẢI
TÂM THẤT PHẢI
TÂM NHĨ TRÁI
TÂM THẤT TRÁI
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn?
Trong động mạch của hệ tuần hoàn kép máu chảy dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch  Trao đổi chất diễn ra nhanh.
1. Tại sao hệ tuần hoàn của côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở?
2. Tại sao hệ tuần hoàn của cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú được gọi là hệ tuần hoàn kín?
CỦNG CỐ
Câu 3: Cấu tạo chung của hệ tuần hoàn gồm:
A. Tim, động mạch, tĩnh mạch, mao mạch
B. Tim, hệ mạch, dịch tuần hoàn
C. Tim, hệ mạch, máu
D. Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, máu
CỦNG CỐ
B
Câu 4: Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở theo thứ tự là:
Động mạch, mao mạch, tĩnh mạch, tim
Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, tim
Động mạch, khoang cơ thể, tĩnh mạch, tim
Động mạch, tĩnh mạch, khoang cơ thể, tim
D
C
B
A
C
CỦNG CỐ
Câu 5: Nhóm động vật KHÔNG có sự pha trộn giữa máu giàu O2 và máu giàu CO2 ở tim:
Cá xương, chim, thú
Lưỡng cư, thú
Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú
Lưỡng cư, bò sát, chim
D
C
B
A
CỦNG CỐ
Ốc sên
Trai sông
Ngành thân mềm
Ngành chân khớp
Tôm
Côn trùng
Giun đốt
Bạch tuộc
Mực ống
DẶN DÒ
- Học bài và trả lời câu lệnh trang 78- 79 của sách giáo khoa.
- Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5, 6 trang 75 – 76 SGK.
- Xem bài mới: “TUẦN HOÀN MÁU” TIẾP THEO

CH�C C�C EM H?C T?T
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
[email protected]