Bài 18. Tuần hoàn máu

Bài 18
TUẦN HOÀN MÁU
Hệ tuần hoàn được cấu tạo chủ yếu bởi các bộ phận nào?
Hệ thống mạch máu
Tim
Dịch tuần hoàn
I- Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hòan
1. Cấu tạo chung
2. Chức năng chủ yếu của hệ tuần hoàn
Vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bộ phận khác để đáp ứng cho các hoạt động sống của cơ thể.
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
Ở động vật đa bào có cơ thể nhỏ, dẹp và động vật đơn bào :
Chưa có hệ tuần hoàn, Các chất được trao đổi qua bề mặt cơ thể.
Ở động vật đa bào có kích thước cơ thể lớn:
Có hệ tuần hoàn
HỆ TUẦN HOÀN
HỆ TUẦN HOÀN HỞ
HỆ TUẦN HOÀN KÍN
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Hệ tuần hoàn hở Hệ tuần hoàn kín
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
Bảng: Tìm hiểu về hệ tuần hoàn
Đa số động vật thân mềm (ốc, trai,…) và chân khớp
Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, động vật có xương sống

TIM

TIM
Khoang cơ thể
Tĩnh mạch
Động mạch
Mao mạch
Tế bào
Hệ tuần hoàn hở
Hệ tuần hoàn kín
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
Đa số động vật thân mềm (ốc, trai,…) và chân khớp
Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, động vật có xương sống
Động mạch, tĩnh mạch
Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch

TIM
Khoang cơ thể
Tĩnh mạch
Động mạch
Tế bào
Hệ tuần hoàn hở

TIM
Đường đi của máu
Khoang cơ thể
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
Đa số động vật thân mềm (ốc, trai,…) và chân khớp
Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, động vật có xương sống
Động mạch, tĩnh mạch
Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch
Tim Động mạch

Khoang cơ thể
(Trao đổi chất)
Tĩnh mạch

TIM
Hệ tuần hoàn kín

TIM
Tĩnh mạch
Động mạch
Mao
mạch
Tế bào
Đường đi của máu
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
Đa số động vật thân mềm (ốc, trai,…) và chân khớp
Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, động vật có xương sống
Động mạch, tĩnh mạch
Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch
Tim Động mạch

Khoang cơ thể
(Trao đổi chất)
Tĩnh mạch
Tim
Tĩnh mạch
Mao mạch
Động mạch
(Trao đổi chất)
Áp lực thấp, tốc độ máu chảy chậm
Áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh.
Vì sao gọi là hệ tuần hoàn hở?
Vì sao gọi là hệ tuần hoàn kín?
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở?
Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình. Tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh
 đáp ứng tốt hơn nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất của cơ thể.
Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật có kích thước nhỏ, ít hoạt động?
Vì tốc độ máu chậm, khả năng điều hòa phân phối máu đến các cơ quan chậm.
Tại sao côn trùng có kích thước nhỏ nhưng vẫn hoạt động mạnh? VD dế mèn, châu chấu….
Vì hoạt động trao đổi khí cho các tế bào ở côn trùng do hệ thống ống khí đảm nhận, chứ không phải là hệ tuần hoàn
Cho biết vai trò của Tim trong tuần hoàn máu?
Tim hoạt động như một bơm đẩy, đẩy máu đi và hút máu về. Tim là động lực chính đẩy máu tuần hoàn trong các mạch máu.
Tại sao trong hệ mạch máu luôn chảy 1 chiều từ động mạch sang mao mạch, tĩnh mạch về tim mà không chảy theo chiều ngược lại (từ tĩnh mạch, mao mạch sang động mạch và về tim)?
 Vì trên thành tĩnh mạch có các “van tĩnh mạch”. Van này chỉ mở một chiều cho máu từ tĩnh mạch chảy về tim.
HỆ TUẦN HOÀN
HỆ TUẦN HOÀN HỞ
HỆ TUẦN HOÀN KÍN
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
HỆ TUẦN HOÀN KÉP
HTH ĐƠN
HTH KÉP
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Bảng: hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Cá
ĐV có phổi như lương cư, bò sát, chim và thú
- 3 ho?c 4 ngan
- Tim 2 ngăn
- 1 vòng tuần hoàn
- 2 vòng tuần hoàn
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
Mao mạch mang
Mao mạch
Động mạch lưng
Động mạch mang
Tĩnh mạch
TÂM THẤT
TÂM NHĨ
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
MM mang
ĐM lưng
Mao Mạch
Tĩnh mạch
Tâm nhĩ
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Động mạch chủ
Mao mạch c¸c c¬ quan
Mao mạch phổi
VÒNG TUẦN HOÀN LỚN
VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ
Tĩnh mạch
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
TÂM NHĨ TRÁI
TÂM THẤT TRÁI
TÂM NHĨ PHẢI
TÂM THẤT PHẢI
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
MM mang
ĐM lưng
Mao Mạch
Tĩnh mạch
Tâm nhĩ
áp lực cao
Vận tốc nhanh
trung bình
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn?
Trong động mạch của hệ tuần hoàn kép máu chảy dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch  Trao đổi chất diễn ra nhanh.
 Từ chưa có hệ tuần hoàn đến có hệ tuần hoàn.
 Từ hệ tuần hoàn hở đến hệ tuần hoàn kín.
Từ hệ tuần hoàn đơn đến hệ tuần hoàn kép.
Từ tim có 2 ngăn đến tim có 3, 4 ngăn.
CHIỀU HƯỚNG TIẾN HÓA CỦA HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
Câu 1: Cấu tạo chung của hệ tuần hoàn gồm:
A. Tim, động mạch, tĩnh mạch, mao mạch
B. Tim, hệ mạch, dịch tuần hoàn
C. Tim, hệ mạch, máu
D. Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, máu
CỦNG CỐ
B
Câu 2: Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở theo thứ tự là:
Động mạch, mao mạch, tĩnh mạch, tim
Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, tim
Động mạch, khoang cơ thể, tĩnh mạch, tim
Động mạch, tĩnh mạch, khoang cơ thể, tim
D
C
B
A
C
CỦNG CỐ
Câu 3: Nhóm động vật KHÔNG có sự pha trộn giữa máu giàu O2 và máu giàu CO2 ở tim:
Cá xương, chim, thú
Lưỡng cư, thú
Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú
Lưỡng cư, bò sát, chim
D
C
B
A
CỦNG CỐ
DẶN DÒ
- Học bài và trả lời câu lệnh trang 78- 79 của sách giáo khoa.
- Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5, 6 trang 75 – 76 SGK.
- Xem bài mới: “TUẦN HOÀN MÁU” TIẾP THEO