Bài 18. Tuần hoàn máu

TRƯỜNG THPT HÙNG VƯƠNG

Tim
Dịch tuần hoàn
Hệ thống mạch
CẤU TẠO HỆ TUẦN HOÀN
Bài 18 TUẦN HOÀN MÁU
Hệ tuần hoàn được cấu tạo như thế nào?
2. Chức năng: Vận chuyển các chất dinh dưỡng, ôxi cho tế bào hoạt động và các chất thải đến cơ quan bài tiết.
I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ TUẦN HOÀN
6
Quan sát các động vật: Cho biết những động vật nào chưa có hệ tuần hoàn, động vật nào đã có hệ tuần hoàn?
Chưa có HTH (ĐVđơn bào và đa bào cơ thể nhỏ, dẹp)

Đã có HTH
( ĐV đa bào)
Thuỷ tức
Đĩa
phiến
II- Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật
- Ở ĐV đơn bào và ĐV đa bào có cơ thể nhỏ, dẹp
Chưa có hệ tuần hoàn,
Các chất được trao đổi qua bề mặt cơ thể.
- Ở ĐV đa bào có kích thước cơ thể lớn:

Ở các nhóm động vật có những dạng hệ tuần hoàn nào?
Nhiệm vụ 1: Quan sát hình và đọc sgk

- Xác định các dạng hệ tuần hoàn
- Phân biệt hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn kín ( về cấu tạo hệ mạch, đường đi của máu, tốc độ và áp lực máu chảy) ?

TIM

TIM
Khoang cơ thể
Mao mạch
Tế bào
ĐM
ĐM
TM
TM
1
2
CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN

TIM

TIM
Khoang cơ thể
Mao mạch
Tế bào
ĐM
ĐM
TM
TM
HỆ TUẦN HOÀN HỞ
HỆ TUẦN HOÀN KÍN
1
2
CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN

TIM
Khoang cơ thể
Tĩnh mạch
Động mạch
Tế bào
Hệ tuần hoàn hở

TIM
Đường đi của máu
Khoang cơ thể

TIM
Hệ tuần hoàn kín

TIM
Tĩnh mạch
Động mạch
MAO MẠCH
Tế bào
Đường đi của máu
Tĩnh mạch
tim
Động mạch
Mao mạch
(Máu TĐC với tế bào
qua thành mao mạch)
Tim
Tim

Tĩnh mạch
tim
Động mạch
Mao mạch
(Máu TĐC với tế bào
qua thành mao mạch)
Tim
Tim
1. Phân biệt hệ tuần hoàn hở và kín.
Tim --> ĐM--> mao mạch (máu trao đổi chất với tế bào qua thành mao mạch)--> TM --> Tim
Thân mềm, chân khớp: giun dẹp, châu chấu
Mực ống, giun đốt, cá, ếch, bò sát, chim, thú, người
Không có mao mạch.
Có mao mạch.
Máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm

19
Tim --> ĐM--> khoang cơ thể ( máu trao đổi chất trực tiếp với với tế bào)---> TM --> Tim
Máu chảy dưới áp lực trung bình hoặc cao và chảy nhanh

HOẠT ĐỘNG THẢO LUẬN NHÓM
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở?
2. Cắt cổ con châu châu chấu và con gà . Con nào chết nhanh hơn? Vì sao?
3. Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật có kích thước nhỏ, ít hoạt động?
4. . Trong hệ tuần hoàn, tim có vai trò gì?


Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình. Tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh
 đáp ứng tốt hơn nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất của cơ thể.

1. Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở?
2. Cắt cổ con châu châu chấu và con gà . Con nào chết nhanh hơn? Vì sao?
-> Con gà chết nhanh hơn . Vì con gà có hệ tuần hoàn kín tốc độ và áp lực máu chảy nhanh gà mất máu nhiều -> gà chết nhanh
3 Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật có kích thước nhỏ, ít hoạt động?
Vì tốc độ máu chậm, khả năng điều hòa phân phối máu đến các cơ quan chậm.

Tim hoạt động như một bơm đẩy, đẩy máu đi và hút máu về. Tim là động lực chính đẩy máu tuần hoàn trong các mạch máu.
4 Trong hệ tuần hoàn, tim có vai trò gì?
Nhiệm vụ 2: Đọc Mục II. 2 sgk và quan sát H18.3

- Xác định dạng HTH đơn và HTH kép?
- Phân biệt hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép ( về số vòng tuần hoàn, cấu tạo tim, đường đi của máu, vận tốc và áp lực)
HTH ĐƠN
HTH KÉP
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
2
1
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
Mao mạch mang
Mao mạch
Động mạch lưng
Động mạch mang
Tĩnh mạch
TÂM THẤT
TÂM NHĨ
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Động mạch chủ
Mao mạch c¸c c¬ quan
Mao mạch phổi
VÒNG TUẦN HOÀN LỚN
VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ
Tĩnh mạch
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
TÂM NHĨ TRÁI
TÂM THẤT TRÁI
TÂM NHĨ PHẢI
TÂM THẤT PHẢI
Cá
ĐV có phổi như lưỡng cư, bò sát, chim và thú
3 ho?c 4 ngan
Máu chảy dưới áp lực Cao
Máu chảy dưới áp lực trung bình
Có 2 ngăn
1 vòng
2 vòng
2. Phân biệt hệ tuần hoàn đơn và kép.
Tại sao côn trùng có kích thước nhỏ nhưng vẫn hoạt động mạnh? VD dế mèn, châu chấu….
Vì hoạt động trao đổi khí cho các tế bào ở côn trùng do hệ thống ống khí đảm nhận, chứ không phải là hệ tuần hoàn
Bài tập về nhà
Dựa vào kiến thức đã học ở trên, hãy nêu chiều hướng tiến hóa của hệ tuần hoàn:
Về các dạng hệ tuần hoàn:……. …
+…………………………………….
+…………………………………….
+…………………………………….
2. Về cấu tạo của tim:………………..
………………………………………
Về cấu tạo của mạch:…………. ….
……………………………………….
? Tại sao trong hệ mạch máu luôn chảy 1 chiều? (từ ĐM  MM TM  tim mà không chảy theo chiều ngược lại )
Câu 1: Cấu tạo chung của hệ tuần hoàn gồm:
A. Tim, động mạch, tĩnh mạch, mao mạch
B. Tim, hệ mạch, dịch tuần hoàn
C. Tim, hệ mạch, máu
D. Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, máu
CỦNG CỐ
B
Câu 2: Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở theo thứ tự là:
Động mạch=> mao mạch=> tĩnh mạch=> tim
Động mạch=> tĩnh mạch=> mao mạch=> tim
Động mạch=> khoang cơ thể=> tĩnh mạch=> tim
Động mạch=> tĩnh mạch=> xoang cơ thể=> tim
D
C
B
A
C
CỦNG CỐ
Hệ tuần hoàn kép có ở những động vật nào?


Chọn câu trả lời đúng:
A. Chỉ có ở mực ống, bạch tuộc, giun đất.
B. Chỉ có ở lưỡng cư, bò sát, chim, thú.
C. Chỉ có ở cá, lưỡng cư và bò sát.
D. Chỉ có ở mực ống, bạch tuộc, giun đốt và cá
Trong các thành phần của hệ tuần hoàn, thành phần nào đảm nhận chức năng hút và đẩy máu?

A. Tim.
B. Động mạch.
C. Dịch tuần hoàn (hỗn hợp máu ư nước mô).
D. Mao mạch
Hệ tuần hoàn kép
10
Hệ tuần hoàn kín



Hệ tuần hoàn kép
10
Hệ tuần hoàn kín
Hệ tuần hoàn đơn
Hệ tuần hoàn kép
10
Hệ tuần hoàn kín
Hệ tuần hoàn kép
Hệ tuần hoàn kép
Đi tìm ô chữ bí mật
1
2
3
4
5
6
7
M A U
H E T U A N H O A N H O
T O M
T I M
D O N G M A C H
L U O N G C U
D I C H T U A N H O A N
Câu i
Chất dịch chứa huyết tương và các thành phần hữu hình gồm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu…
Câu 2
Đây là mô hình tuần hoàn mà máu được tim bơm vào động mạch sau đó tràn vào xoang cơ thể. Ở đó, máu bị trộn lẫn với các dịch mô.
Câu 3
Đây là một loài động vật thuộc ngành chân khớp, có hệ tuần hoàn hở.
Câu 4
Bộ phận này giống như một cái máy bơm hút và đẩy máu chảy trong mạch máu.
Câu 5
Thuộc hệ mạch, mang máu giàu oxi đi nuôi cơ thể
Câu 6
Lớp động vật mà tim của chúng có 3 ngăn, có sự pha trộn máu giàu O2 và máu giàu CO2 ở tâm thất
Câu 7
Chất dịch gồm máu hoặc hỗn hợp máu – dịch mô