Bài 18. Tuần hoàn máu

HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
Bài 18:
Các dạng hệ tuần hoàn của động vật
Bài 18: HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn
І
Ⅱ
Hệ tuần hoàn gồm những thành phần nào ?
Bài 18: HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ TUẦN HOÀN
I
Dịch tuần hoàn
Tim
Hệ thống mạch máu
1. Cấu tạo chung
 Dịch tuần hoàn: máu hoặc hỗn hợp máu.
 Tim: là một cái máy bơm hút và đẩy máu chảy trong mạch máu.
 Hệ thống mạch máu: Hệ động mạch, hệ bao mạch, hệ tĩnh mạch.
CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ TUẦN HOÀN
Ⅰ
2. Chức năng chủ yếu
 Hệ tuần hoàn vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bộ phận khác của cơ thể.
Hãy cho biết trong các động vật sau đây động vật nào có hệ tuần hoàn, động vật nào chưa có hệ tuần hoàn?
CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
Ⅱ
Tinh Tinh
Có hệ tuần hoàn
Trùng giày
Không có hệ tuần hoàn
Thuỷ tức
Không có hệ tuần hoàn
Giun đất
Không có hệ tuần hoàn
Khỉ
Có hệ tuàn hoàn
CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
-  Động vật đơn bào và đa bào có kích thước nhỏ, dẹp: các chất trao đổi qua bề mặt cơ thể → không có hệ tuần hoàn
-  Động vật đa bào có kích thước lớn: bề mặt cơ thể không đáp ứng được nhu cầu của cơ thể → có hệ tuần hoàn.
Ⅱ

TIM
Khoang cơ thể
Tĩnh mạch
Động mạch
Tế bào

TIM
Khoang cơ thể
Hệ tuần hoàn hở

TIM

TIM
Tĩnh mạch
Động mạch
Mao
mạch
Tế bào
Hệ tuần hoàn kín
Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu từ tim ) theo sơ đồ hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn kín.
Cho biết những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở
Cho biết vai trò của tim trong tuần hoàn máu
Hoàn thành phiếu học tập
Đa số động vật thân mềm và Chân khớp
Mực ?ng, b?ch tu?c, giun d?t, chõn d?u v� d?ng v?t cú xuong s?ng
Có mao mạch
Không có mao mạch
TM
- Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trôn lẫn với dịch mô.
- Máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm
- Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong mạch kín
- Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
HỆ TUẦN HOÀN KÉP
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN
Mao mạch mang
Mao mạch
Động mạch lưng
Động mạch mang
Tĩnh mạch
TÂM THẤT
TÂM NHĨ
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Động mạch chủ
Mao mạch c¸c c¬ quan
Mao mạch phổi
VÒNG TUẦN HOÀN LỚN
VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ
Tĩnh mạch
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
TÂM NHĨ PHẢI
TÂM THẤT PHẢI
TÂM NHĨ TRÁI
TÂM THẤT TRÁI
THẢO LUẬN NHÓM 03 phút

Hoàn thành Phiếu học tập sau:
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP
Cá
ĐV có phổi như lương cư, bò sát, chim và thú
3 ho?c 4 ngan
Máu chảy dưới áp lực Cao
Máu chảy dưới áp lực trung bình
Có 2 ngăn
1 vòng
2 vòng
Kết luận:
Hệ tuần hoàn kín gồm:
- Hệ tuần hoàn đơn(1 vòng tuần hoàn) ở cá
- Hệ tuần hoàn kép(2 vòng tuần hoàn) ở chim, thú
+ Lưỡng cư, bò sát (trừ cá sấu): có sự pha trộn giữa máu giàu O2 với máu giàu CO2 ở tâm thất vì tim lưỡng cư có 3 ngăn, tim bò sát có 4 ngăn nhưng vách ngăn ở tâm thất không hoàn toàn.
Vì sao hệ tuần hoàn kép có ưu điểm hơn hệ tuần hoàn đơn?
Máu sau khi được trao đổi (lấy O2) từ cơ quan trao đổi khí trở về tim → động mạch→ áp lực, tốc độ máu nhanh, máu đi xa.
Câu 1. Tại sao hệ tuần hoàn của côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở?
Trả lời:
Hệ tuần hoàn của côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở vì hệ tuần hoàn có mộl đoạn máu không chảy trong mạch kín.
Câu 2. Tại sao hệ tuần hoàn của cá, lưỡng cự, bò sát, chim và thú được gọi là hệ tuần hoàn kín ?
Trả lời:
Hệ tuần hoàn của cá, lưỡng cư, bò sát. chim và thú được gọi là hệ tuần hoàn kín vì có máu chảy trong mạch kín.
Câu 3. Đánh dấu X vào ô □ cho ý trả lời đúng về nhóm động vật không có sự pha trộn giữa máu giàu O2 và máu gìau CO2 ở tim.
□    a) Cá xương, chim, thú
□    b) Lưỡng cư. thú
□   c) Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú
□   d) Lưỡng cư, bò sát. chim.
Chọn đáp án A


Vì sao các đông vật có xương sống và kích thước cơ thể lớn cần phải có hệ tuần hoàn kín?
->Những động vật có kích thước cơ thể lớn, hoạt động mạnh tốn nhiều năng lượng, nhu cầu cung cấp chất dinh dưỡng và đào thải cao
=> hệ tuần hoàn kín có cấu tạo hoàn hảo, vận tốc vận chuyển máu nhanh, dòng máu lưu thông liên tục trong mạch với áp lực cao, có thể điều hoà được do đó khả năng vận chuyển chất dinh dưỡng và chất đào thải tốt, đáp ứng được cho những cơ thể sinh vật có nhu cầu cung cấp và đào thải cao .
Cùng là động vật có xương sống nhưng vì sao ở cá tồn tại hệ tuần đơn trong khi chim, thú tồn tại hệ tuần hoàn kép?


- Ở cá:
+ Cá sống trong môi trường nước nên thân thể được môi trường nước đệm đỡ
+ Nhiệt độ nước tương đương thân nhiệt của cá nên giảm nhu cầu năng, nhu cầu oxi thấp => có hệ tuần hoàn đơn
- Ở chim, thú:
+ Thú là những động vật hằng nhiệt lại sống trong môi trường nhiều tác động và hoạt động nhiều ->Nhu cầu năng lượng cao -> cần nhều oxi, máu được oxi hoá từ các cơ quan trao đổi khí .
+ Từ tim, máu được phân phối khắp cơ thể -> tuần hoàn kép giúp tăng áp lực máu và tốc độ dòng chảy
=>Vì thế, ở cá chỉ cần tồn tại 1 hê tuần hoàn đơn là đủ trong khi chim, thú cần tồn tại hệ tuần hoàn kép mới cung cấp đủ chất dinh dưỡng và oxi cho cơ thể
Tại sao trong hệ mạch máu luôn chảy 1 chiều từ động mạch ->mao mạch-> tĩnh mạch ->tim mà không chảy theo chiều ngược lại?
Vì trên thành tĩnh mạch có các “van tĩnh mạch”. Van này chỉ mở một chiều cho máu từ tĩnh mạch chảy về tim.
CÁM ƠN MỌI NGƯỜI ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE