Bài 18. Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 - 1950)

GV : Nguyễn Hoàng Dũng
Môn dạy: Lịch sử
TRƯỜNG THPT THĂNG LONG - LÂM HÀ
Tiết 2
IV. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN GIỚI THU – ĐÔNG 1950
1. Hoàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến.
2. Chiến dịch Biên giới thu – đông 1950.
Bài 18
Hoàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến.
a. Thuận lợi:
IV. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN BIỚI THU – ĐÔNG NĂM 1950
Cuối năm 1949 đầu năm 1950 tình hình thế giới có gì thuận lợi cho CMVN?

- 1/10/1949: Cách mạng Trung Quốc thành công.
- 1/1950: Các nước XHCN đặt quan hệ ngoại giao.
Cách mạng Lào và Cămpuchia phát triển.
- Phong trào phản chiến chống chiến tranh VN dâng cao.
Hoàn cảnh lịch sử mới của cuộc kháng chiến.
a. Thuận lợi.
b. Khó khăn:
Với sự viện trợ của Mỹ thì thực dân Pháp có kế hoạch gì mới?

Với sự viện trợ của Mỹ,6/1949 Pháp thực hiện kế hoạch Rơve:
- Thiết lập hành lang Đông - Tây.
- Tăng cường hệ thống phòng ngự trên đường số 4.
IV. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN BIỚI THU – ĐÔNG NĂM 1950
Cao Bằng
Đông Khê
Na Sầm
Đình Lập
Tiên Yên
Thất Khê
Lạng Sơn
Kế hoạch Rơve của Pháp nhằm mục đích gì?
Tấn công Việt Bắc lần 2, mong giành thắng lợi để nhanh chóng kết thúc chiến tranh

Thái Nguyên
Lược đồ chiến dịch Việt Bắc Thu – đông 1950
KẾ HOẠCH RƠVE:
Kế hoạch do tướng Rơve (G. Revers), tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp đề xướng, được thủ tướng Pháp chuẩn y (6.1949) nhằm đối phó với cuộc Kháng chiến chống Pháp 1945 - 1954 của nhân dân Việt Nam đang phát triển mạnh và việc Quân giải phóng Trung Quốc đang tiến xuống biên giới Việt- Trung. Kế hoạch Rơve nhằm giữ bằng được đồng bằng Bắc Bộ, bỏ Cao Bằng, co về vùng châu thổ, giữ vững vùng ngũ giác Việt Trì - Thái Nguyên - Lạng Sơn - Hải Phòng - Hoà Bình; mở rộng chiếm đóng đến Phát Diệm; tập trung quân Âu - Phi thành lực lượng cơ động; phát triển quân đội bản xứ; củng cố chính quyền bù nhìn. Bị các tướng Valuy (Valluy), Alêchxăngđri (Alexandrie) phản đối và bại lộ, nên không thực hiện được. Kế hoạch Rơve bộc lộ mâu thuẫn giữa ý đồ xâm lược với khả năng hạn chế và mâu thuẫn giữa các phe phái trong chiến tranh Pháp xâm lược Đông Dương.

THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1: Để đối phó với kế hoạch Rơve, Đảng và Chính phủ ta đã có chủ trương gì?
Nhóm 2: Vì sao ta chọn Đông Khê để mở màn chiến dịch? Diễn biến và kết quả.
Nhóm 3: Hành động của địch sau khi Đông Khê bị mất? Ta đã đối phó như thế nào?
Nhóm 4: Kết quả và ý nghĩa của Chiến dịch.
(Các nhóm thảo luận trong 5 phút)
2. Chiến dịch Biên Giới thu - đông 1950.
a. Chủ trương của ta:
Để đối phó với kế hoạch Rơve, Đảng và Chính phủ ta đã có chủ trương gì?

6/1950, ta quyết định mở chiến dịch Biên giới nhằm:
- Tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch.
Khai thông Biên giới Việt – Trung.
- Củng cố và mở rộng căn cứ địa Việt Bắc.
IV. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN BIỚI THU – ĐÔNG NĂM 1950
2. Chiến dịch Biên Giới thu - đông năm 1950.
Chủ trương của ta
Diễn biến
Vì sao ta chọn Đông Khê để mở màn chiến dịch? Diễn biến và kết quả.

IV. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN BIỚI THU – ĐÔNG NĂM 1950
Cao Bằng
Na Sầm
Đình Lập
Tiên Yên
Thất Khê
Lạng Sơn
Đông Khê
Bắc Cạn
Thái Nguyên
HÀ NỘI
16 – 18/9/1950 ta tấn công và tiêu diệt cứ điểm Đông Khê, mở màn cho chiến dịch Biên giới.
Mất Đông Khê, Cao Bằng bị cô lập, Thất Khê bị uy hiếp, toàn bộ đường số 4 bị lung lay.

Hành động của địch sau khi Đông Khê bị mất? Ta đã đối phó như thế nào?
Cao Bằng
Na Sầm
Đình Lập
Tiên Yên
Thất Khê
Lạng Sơn
Đông Khê
Bắc Cạn
Thái Nguyên
Pháp thực hiện cuộc “hành quân kép”:
Rút khỏi Cao Bằng theo đường số 4, huy động quân từ Thất Khê đánh lên Đông Khê đón cánh quân từ Cao Bằng về;
- Mặt khác, 1 cánh quân đánh lên Thái Nguyên để thu hút lực lượng của ta.
Cao Bằng
Na Sầm
Đình Lập
Tiên Yên
Thất Khê
Lạng Sơn
Đông Khê
Bắc Cạn
Thái Nguyên
Từ 1- 8/10 ta liên tục chặn đánh địch khiến cho 2 cánh quân từ Cao Bằng về và từ Thất Khê lên không thể liên lạc được với nhau.

Cao Bằng
Na Sầm
Đình Lập
Tiên Yên
Thất Khê
Lạng Sơn
Đông Khê
Bắc Cạn
Thái Nguyên
Từ 10- 22/ 10 địch rút khỏi đường số 4.
Ngoài ra ta còn đánh tan 6 tiểu đoàn của địch tiến lên Thái Nguyên


Cao Bằng
Na Sầm
Đình Lập
Tiên Yên
Thất Khê
Lạng Sơn
Đông Khê
Bắc Cạn
Thái Nguyên

Để hỗ trợ cho chiến trường Biên giới, quân ta còn tấn công địch ở đồng bằng Bắc Bộ, Trung Bộ, Liên khu V khiến quân địch phải đối phó khắp nơi không thể chi viện cho chiến trường Biên giới

2. Chiến dịch Biên Giới thu - đông năm 1950.
a. Chủ trương của ta
b. Diễn biến
c. Kết quả - ý nghĩa:

Kết quả và ý nghĩa của chiến dịch Biên giới thu – đông 1950?

- Diệt và bắt sống 8000 tên.
Khai thông biên giới Việt – Trung từ Cao Bằng đến Đình Lập với 35 vạn dân
Chọc thủng hành lang Đông – Tây, làm phá sản kế hoạch Rơve
- Ta giành thế chủ động trên chiến trường chính Bắc Bộ, Pháp rơi vào thế bị động.
IV. HOÀN CẢNH LỊCH SỬ MỚI VÀ CHIẾN DỊCH BIÊN BIỚI THU – ĐÔNG NĂM 1950
Nơi ở của Bác Hồ trong chiến dịch Biên giới 1950
Chống gậy lên non xem trận địa
Vạn trùng núi đỡ vạn trùng mây
Quân ta khí mạnh nuốt ngưu đẩu
Thề diệt xâm lăng lũ sói cầy.
Hồ Chủ Tịch đi Biên giới
Bác Hồ và bộ đội ta quan sát mặt trận Đông Khê
Đại đội trưởng Trần Cừ lấy thân mình lấp lỗ châu mai, mở đường cho đơn vị xông lên diệt địch.
Bài tập
Tại sao lại khẳng định từ chiến dịch Việt Bắc thu – đông 1947 đến chiến thắng Biên giới thu - đông 1950 là một bước phát triển của cuộc kháng chiến?
Gợi ý:
Chiến dịch Việt Bắc thu - đông 1947 là địch mở chiến dịch tấn công ta…
Chiến dịch Biên giới thu - đông 1950 ta chủ động mở chiến dịch tấn công địch…
Từ sau 1950, thế chủ động thuộc về ta, Pháp, Mỹ lại tiếp tục cuộc phiêu lưu quân sự mới. Ta tiếp tục củng cố hậu phương để đẩy mạnh hơn nữa cuộc kháng chiến toàn diện chống thực dân Pháp xâm lược và can thiệp Mỹ. Quá trình này diễn ra như thế nào thì các em sẽ được nghiên cứu ở các bài học tiếp theo.