Bài 18. Công nghiệp silicat

Tổ 3 – BHS – THPT Nguyễn Thượng Hiền
Đồ gốm – đất sét – cao lanh
Gạch và ngói
Gạch chịu lửa (vật liệu chịu lửa)
Công nghệ sản xuất gạch và môi trường
Phần 1
Đồ gốm là vật liệu được chế tạo chủ yếu từ đất sét và cao lanh
ĐS có màu xám xanh (bở�i tạp chất hữu cơ) hoặc nâu đỏ (oxit sắt và mangan)
Cao lanh tinh khiết màu trắng, mịn. Cao lanh kém dẻo hơn đất sét.
Đất sét:
+ Sản phẩm phân hủy của silicat thiên nhiên dưới tác dụng của tác nhân khí quyển (nước, cacbonic)
+ Gồm chủ yếu: Caolinit Al2O3 .2SiO2.2H2O, montmorilonit AlSi2O5(OH).xH2O và galaozit Al2O3 .2SiO2.2H2O và một số tạp chất khác như cát và oxit sắt.
+ Mỏ đất sét: Trúc Thôi, Tuyên Quang ..
Cao lanh
+ tạo nên do quá trình phong hóa phenspat orthoclazo:
2K[AlSi3O8 ] + 2H2O + CO2 ?Al2O3 .2SiO2.2H2O + 4SiO2 + K2CO3
+ Gồm chủ yếu là Caolinit (~ Cao lanh)
+ Mỏ cao lanh ở: Bích Nhôi, Tử Lạc (Hải Dương)
Cao lanh (qua xử lý, lẫn tạp chất)
Đất sét xám
Mỏ cao lanh
Phần 2
Nguyên liệu:
Đất sét, cát trộn đều với nước. Nhào nặn t?o hình.
Sản xuất:
Nung đất sét ở nhiệt độ 900-1000 độ C được gạch - ngói.
Tính chất:
Vì nhiệt độ nung không cao lắm nên có tính xốp. Nếu nung ở nhiệt độ cao hơn nữa, ta được g?ch r?n ch?c hon.



Công đoạn nung gạch:
Lò nung công nghệ cao
Nung thủ công (VN):
+ Gạch (đất sét) xếp với than thành hình tháp. Chừa lỗ nhen lửa.
+ Trét đất nhã�o lên toàn bộ tháp gạch
+ Nhóm lửa, nung khoảng 2-3 ngày, để nguội 1-2 ngày.
+ Dỡ tháp gạch thành từng viên gạch nhỏ.



NGUỒN: vnphoto.com
Lò gạch Xuân Mai
NGUỒN: vnphoto.com
Lò gạch Xuân Mai
NGUỒN: vnphoto.com
Gạch mộc (chưa nung)
NGUỒN: vnphoto.com
Gạch mộc
NGUỒN: vnphoto.com
Xếp than
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
Phơi than
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
Xếp gạch vào lò
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
NGUỒN: vnphoto.com
Chủ yếu là vào mục đích xây dựng.
Gạch:
G?ch ?ng, g?ch l?: dùng trong xây dựng
Gạch gốm trang trí: trang trí nội thất
Ngói:
+ Ngói đất nung không trang men
+ Ngói đất nung tráng men
=> Lợp mái, trang trí. Có nhiều cách lợp ngói từ đơn giản đến cầu kỳ.


Mái ngói
Gạch xây dựng
Gạch gốm trang trí
Gạch gốm trang trí
Gạch gốm trang trí
Gạch gốm trang trí
Mái ngói xưa
Phần 3
Gạch samốt
Phối liệu, cách sản xuất:
+ đất sét chịu lửa: nghiền sơ, trộn với đất sét dẻo và nước.
+ Đóng viên
+ Nung ở 14500 độ C
- Tính chất:
+ 42-50% Al2O3 và 50-54% SiO2
+ Chịu được khoảng 1600 độ C


Gạch đinát
Phối liệu, cách sản xuất:
+hỗn hợp vôi và đá quaczit ( chứa 90-97% SiO2 )
+ Đóng viên
+ Nung ở 1400 độ C
- Tính chất:
+ 2-4% CaO và 95-96% SiO2
+ Chịu được dưới 1700-1750 độ C (nhiệt nóng chảy), chịu được axit



Cơ sở sx: nhà máy gạch Cầu Đuống, phân xưởng gạch chịu lửa ở Khu Liên Hợp gang thép thái Nguyên
Gạch samốt
Dùng để lót lò, xây lò cho nồi hơi

Gạch đinát
Dùng lót lò cốc, lò thủy tinh, lò luyện thép.
Bền với Axit: từng được dùng làm đệm ở phòng chì điều chế acid sulfuric.

Gạch chịu lửa
Phần 4
Ở một số nơi chuyên sx gạch như Vĩnh Long, Tuyên Quang, không khí ô nhiễm gấp 7 lần.
Bán đất ruộng làm lò gạch
"Tận diệt" đất sét, vơ vét tài nguyên.
Ở Vĩnh Long: còn khoảng 100cm3 quặng đất sét ~ 80 năm sử dụng.

Lò gạch Vĩnh Long
Thải khí
Nồng độ HCl, HF, CO2 , SO2 trong không khí tăng cao (tạp chất xuất hiện khi nung đất sét) gây nên bệnh da, niêm mạc, phổi .
Bán đất ruộng làm lò gạch: giảm đất nông nghiệp
Cạn kiệt tài nguyên.

Sử dụng các công nghệ lò mới:
+ Lò Tuynen
+ Lò liên tục kiểu đứng
=> Tận dụng nhiệt, giải quyết tốt khí thải, giảm 6 lần khí thải.
Đặc biệt lò Tuynen được điều khiển bởi hệ thống mày tính: tính ổn định, chính xác cao
- Giảm việc sd đất sét làm nguyên liệu, tận dụng các nguyên liệu sạch khác như: xơ dừa, rác bệnh viện (đã thực hiện) .

Lò tuynen
Lò liên tục kiểu đứng
Hệ thống điều khiển lò Tuynen
Hệ thống điều khiển lò Tuynen
Hệ thống lò Tuynen
Nguyễn Hoàng Phúc