Bài 18. Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân

CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
CHƯƠNG IV PHÂN BÀO
Bài 20
I. CHU KÌ TẾ BÀO
Khái niệm:
Chu kì tế bào là khoảng thời gian giữa hai lần phân bào
CHU KÌ TẾ BÀO
KÌ TRUNG GIAN
QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
2. Đặc điểm chu kì tế bào
Dài ( Chiếm gần hết thời gian của chu kì)
Ngắn
Gồm 3 pha:
Pha G1: Tổng hợp các chất cần thiết cho sự sinh trưởng tế bào
Pha S: ADN nhân đôi, nhiễm sắc thể nhân đôi dính nhau ở tâm động tạo nên NST kép gồm hai crômatit)
Pha G2: Tổng hợp những gì còn lại cho tế bào
Gồm hai giai đoạn
Phân chia nhân gồm 4 kì
Phân chia tế bào chất
3. Sự điều hòa chu kì tế bào
Các tế bào trong cơ thể chỉ phân chia khi nhận được tín hiệu từ bên ngoài cũng như bên trong tế bào. Chu kì tế bào được điều khiển bằng một hệ thống rất tinh vi
Nếu các cơ chế điều khiển phân bào bị hư hỏng hay trục trặc cơ thể có thể bị lâm bệnh: VD bệnh ung thư
II. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Nguyên phân là hình thức phân chia tế bào phổ biến ở các sinh vật nhân thực
NGUYÊN PHÂN
PHÂN CHIA NHÂN
PHÂN CHIA TẾ BÀO CHẤT
1. PHÂN CHIA NHÂN
QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN



Màng nhân dần tiêu biến
Thoi phân bào dần xuất hiện
a. Kì đầu
Nhiễm sắc thể sau khi nhân đôi ở kì trung gian dần co xoắn lại và hiện rõ
Hai trung thể tách nhau ra và tiến về hai cực của tế bào


Nhiễm sắc thể vẫn tồn tại ở trạng thái kép. Thoi phân bào đính vào hai phía của NST tại tâm động
b. Kì giữa

Nhiễm sắc thể co xoắn cực đại và có hình dạng đặc trưng cho loài
Nhiễm sắc thể tập trung thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc
Nhiễm sắc thể tồn tại ở dạng sợi đơn, vẫn còn ở trạng thái đóng xoắn

c. Kì sau
Mỗi nhiễm sắc tử (Crômatit) tách nhau ra và di chuyển trên thoi phân bào về hai cực của tế bào
Thoi phân bào tiêu biến, màng nhân dần xuất hiện
d. Kì cuối
Tại mỗi cực nhiễm sắc thể dãn xoắn trở về dạng sợi mảnh
2. PHÂN CHIA TẾ BÀO CHẤT
Tế bào chất phân chia ở đầu kì cuối tách tế bào mẹ thành hai tế bào con giống hệt tế bào mẹ
Ở tế bào động vật
Màng tế bào thắt lại ở mặt phẳng xích đạo từ ngoài vào trong

Ở tế bào động vật
Tế bào chất phân chia bằng cách hình thành vách ngăn từ trong ra ngoài ở mặt phẳng xích đạo
III. Ý NGHĨA QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Ý nghĩa sinh học
2 tế bào (2n)
Từ 1 tế bào (2n)
Duy trì sự ổn định bộ NST qua các thế hệ tế bào .
Đối với sinh vật nhân thực đơn bào và sinh vật sinh sản sinh dưỡng, nguyên phân là cơ chế sinh sản tạo ra cá thể con có kiểu gen giống hệt kiểu gen của cá thể mẹ
Đối với sinh vật nhân thực đa bào nguyên phân làm tăng số lượng tế bào giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển
Giúp cơ thể tái sinh mô hoặc cơ quan bị tổn thương
2. Ý nghĩa thực tiễn
Ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp, tạo giống cây trồng:
+Giâm, chiết, ghép
+ Tách mô, nuôi cấy mô
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ NHÂN BẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT
Dolly
(05/07/1996-02/2003)
và mẹ Black Face
Dolly và con (04/1998)
Prometea, con ngựa nhân bản đầu tiên trên thế giới.
Animal Cell
Plant Cell
Animal Cell
Plant Cell
Photographs from: http://www.bioweb.uncc.edu/biol1110/Stages.htm
Spindle fibers
Centrioles
Animal Cell
Plant Cell
Photographs from: http://www.bioweb.uncc.edu/biol1110/Stages.htm
Animal Cell
Plant Cell
Photographs from: http://www.bioweb.uncc.edu/biol1110/Stages.htm
Animal Cell
Plant Cell
Photographs from: http://www.bioweb.uncc.edu/biol1110/Stages.htm