Bài 18. Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân

Sự duy trì nòi
giống của các loài
này được thực hiện
theo cơ chế nào?
BÀI 18. CHU KỲ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Ký hiệu là nội dung các em phải ghi vào vở
Ký hiệu  là những lệnh hoạt động, quan sát, thảo luận, hoặc câu hỏi các em phải trả lời

Ký hiệu  là những thông tin hỗ trợ các em để giải quyết các yêu cầu đề ra
Chú ý
I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
 Quan sát hình vẽ dưới đây cho biết thế nào là chu kỳ tế bào?


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
 Chu kỳ tế bào là khoảng thời gian giữa hai lần phân bào.
 Chu kỳ gồm 2 thời kỳ:
+) Kỳ trung gian
+) Phân bào


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
 Quan sát mô hình chu kỳ tế bào và hoàn thành bảng sau?


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
 Nếu cơ chế điều khiển phân bào bị hư hỏng hay trục trặc thì điều gì sẽ xảy ra?


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
II. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
Quan sát hình vẽ và mô hình cho biết các cấu trúc chính tham gia vào quá trình nguyên phân.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Các cấu trúc chính tham gia vào quá trình nguyên phân.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Hãy quan sát đoạn băng và hình vẽ sau cho biết:
Quá trình nguyên phân gồm những giai đoạn nào?
Quá trình nguyên phân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Quá trình nguyên phân chia làm 2 giai đoạn:
Giai đoạn phân chia nhân
Giai đoạn phân chia TB chất
Phân chia nhân gồm 4 kỳ: kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
 Hãy nêu những đặc điểm cơ bản ở các pha của kì trung gian?
2. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Kỳ trung gian


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Khi nào tế bào trong cơ thể phân chia ?
- Các tế bào trong cơ thể đa bào chỉ phân chia khi nhận được các tín hiệu từ bên ngoài cũng như bên trong tế bào.
- Cuối pha G1 có điểm kiểm soát (R) nếu TB vượt qua điểm R mới tiếp tục đi vào pha S và diễn ra nguyên phân.
- Sau pha G2 TB diễn ra quá trình nguyên phân.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
 Hãy quan sát đoạn băng và hình vẽ và hoàn thành phiếu học tập sau.
Quá trình nguyên phân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
 Nêu những diễn biến cơ bản ở các kì trong nguyên phân
PHIẾU HỌC TẬP


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
a. Kì đầu
 Phân chia nhân
Quan sát đoạn băng và hình vẽ sau mô tả diễn biến cơ bản của kỳ đầu


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
a. Kì đầu
- Mỗi NST kép (gồm 2 sợi crômatit đính với nhau ở tâm động) co ngắn, đóng xoắn dần
- Màng nhân, nhân con tiêu biến.
- Đôi trung tử di chuyển về hai cực tế bào, hình thành thoi phân bào
Tại sao nhân con lại biến mất?
 Không có trung tử thoi phân bào được hình thành như thế nào?
.Phân chia nhân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
b. Kì giữa
 Quan sát đoạn băng và hình vẽ sau mô tả diễn biến cơ bản của kỳ giữa
 .Phân chia nhân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
a. Kì đầu
 . Phân chia nhân
b. Kì giữa
- NST co xoắn đạt mức cực đại, có hình dạng đặc trưng cho loài.
- Các NST tập trung một hàng trên mặt phẳng xích đạo.
- Thoi phân bào được đính vào 2 phía của NST tại vị trí tâm động.
 Điều gì sẽ xảy ra nếu ở kì giữa của nguyên phân các thoi vô sắc bị phá hủy?


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
b. Kì sau
 .Phân chia nhân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Quan sát đoạn băng và hình vẽ sau mô tả những diễn biến cơ bản của kỳ sau
c. Kì sau
a. Kì đầu
 . Phân chia nhân
b. Kì giữa
- Hai NST đơn trong thể kép tách rời nhau ở tâm động và mỗi chiếc di chuyển về một cực của tế bào.
 Tại sao các NST có thể di chuyển về 2 cực của TB.
Do sự co ngắn của sợi tâm động kết hợp với sự kéo dài của các sợi cực và hẹp lại của thỏi phân bào.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
d. Kì cuối
 .Phân chia nhân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Quan sát đoạn băng và hình vẽ sau mô tả những diễn biến cơ bản của kỳ cuối
d. Kì cuối
c. Kì sau
a. Kì đầu
 . Phân chia nhân
b. Kì giữa
NST dãn xoắn, dài ra ở dạng sợi mảnh
Thoi phân bào biến mất, màng nhân và nhân con được hình thành
Vì sao thoi phân bào lại biến mất ?


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
 . Sự phân chia tế bào chất
Sự phân chia tế bào chất của TBTV và TBĐV khác nhau như thế nào?
- TBĐV sự phân chia tế bào chất được bắt đầu bởi sự hình thành một eo thắt lại ở vùng xích đạo giữa 2 nhân.
- TBTV sự phân chia tế bào chất được thực hiện bằng sự xuất hiện vách ngăn ở vùng trung tâm xích đạo.
PHÂN CHIA TẾ BÀO CHẤT Ở TẾ BÀO THỰC VẬT
PHÂN CHIA TẾ BÀO CHẤT Ở TẾ BÀO ĐỘNG VẬT
. Kết quả quá trình nguyên phân
- Từ một tế bào “mẹ” (2n) hình thành 2 tế bào “con” có số NST giữ nguyên không đổi (2n)


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Do đâu nguyên phân lại có thể tạo được hai tế bào con có bộ NST giống hệt tế bào mẹ?
Do sự tự nhân đôi của NST ở kì trung gian.
Do sự phân li đồng đều của các nhiễm sắc tử về hai cực của tế bào.
Hãy chỉ rõ hình thái NST đã biến đổi như thế nào để thuận lợi cho việc nhân đôi và phân li đồng đều của các nhiễm sắc tử về 2 cực tế bào?
- NST duỗi xoắn cực đại trở về dạng sợi mảnh để thuận lợi cho sự nhân đôi của AND là cơ sở cho sự tự nhân đôi của NST.
- NST xoắn cực đại để thuận lợi cho việc phân li các NST về 2 cực TB.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
3. Ý NGHĨA CỦA QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Ý nghĩa sinh học
- Ở cơ thể đa bào, loài sinh sản hữu tính:
+ Truyền đạt và ổn định bộ NST đặc trưng qua các thế hệ TB.
+ Làm tăng số lượng tế bào, giúp cơ thể trưởng thành và phát triển.
- Sinh vật đơn bào, loài sinh sản sinh dưỡng, vô tính:
+ Truyền đạt và ổn định bộ NST đặc trưng qua các thế hệ loài.
- Giúp cơ thể tái sinh lại những mô hoặc cơ quan bị tổn thương.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
Ý nghĩa thực tiễn
Cơ sở của phương pháp giâm, chiết ghép cành…
Ứng dụng kĩ thuật nuôi cấy mô.


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT
NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT TRONG ỐNG NGHIỆM


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
CỪU DOLLY VÀ GIÁO SƯ IAN WILMUT


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân


I. CHU KỲ TẾ BÀO
1. Khái niệm
2. Đặc điểm chu kỳ tế bào
II. QUÁ TRÌNH
NGUYÊN PHÂN
1. Mô tả diễn biến quá trình nguyên phân
2. Quá trình nguyên phân
3. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân