Bài 18. Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Quang hợp là gì?
Là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ.
Là quá trình tổng hợp các chất vô cơ.
Là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng để tổng hợp các chất vô cơ từ các chất hữu cơ.
Là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng để tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ.
Câu 2: Pha sáng diễn ra ở:
Màng thilacoit của lục lạp
Chất nền (stroma) của lục lạp
Ti thể
Tế bào chất
Câu 3: Sản phẩm Oxi tạo ra trong pha sáng có nguồn gốc từ:
CO2
H2O
NADPH
ATP
Câu 4: Sản phẩm của pha tối là:
(CH2O)
ADP, NADP+
ATP, NADP+, (CH2O)
ADP, NADP+, (CH2O)
Câu 5: Quang hợp có ý nghĩa gì đối với sự sống trên Trái đất?
Tạo ra oxi giúp các loài sinh vật hô hấp
Tạo ra chất hữu cơ là nguồn thức ăn của các sinh vật
Giúp cân bằng sinh quyển.
Cả a,b,c đều đúng.
10/19/2015
10/19/2015
Chương IV: Phân bào
Bài 18: CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Nguyễn Lê Bảo Trâm
I. Chu kì tế bào
Chu kì tế bào là gì?
Chu kì tế bào là khoảng cách giữa hai lần phân bào liên tiếp.
Ví dụ: Chu kì tế bào của tế bào phôi sớm là 20 phút/lần, chu kì tế bào ruột là 12 giờ/lần, chu kì tế bào gan là 6 tháng/lần.
Hãy nhận xét về chu kì tế bào ở các mô khác nhau trong cùng một cơ thể?
Chu kì tế bào ở các mô và cơ quan khác nhau của một cơ thể thì khác nhau.
Ví dụ: Chu kì tế bào của tế bào phôi sớm là 20 phút, CK tế bào ruột là 12 giờ, CK tế bào gan là 6 tháng.
Chu kì tế bào gồm những giai đoạn nào? Kể tên?
Chu kì tế bào gồm 2 giai đoạn: kì trung gian và quá trình nguyên phân.
12
Kì trung gian
Kì trung gian gồm những pha nào? Kể tên?
Kì trung gian gồm 3 pha: G1, S, G2
Thảo luận nhóm (3p): Hoàn thành phiếu học tập sau:
Tế bào tổng kết các chất cần thiết cho sự sinh trưởng của tế bào.
ADN nhân đôiNST nhân đôi
Tế bào tổng hợp những gì còn lại của quá trình phân bào.
Nhờ đâu mà chu kì tế bào được kiểm soát?
Chu kì tế bào được điều khiển bởi các tín hiệu bên trong và bên ngoài tế bào nhằm đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển bình thường của cơ thể.
Nếu chu kì tế bào bị trục trặc thì sẽ có hiện tượng gì xảy ra? Cho ví dụ.
Nếu chu kì tế bào bị trục trặc thì cơ thể sẽ bị lâm bệnh. Ví dụ: Bệnh ung thư.
II. Quá trình nguyên phân
Nguyên phân là quá trình phân chia tế bào phổ biến ở các sinh vật nhân thực.
Quá trình nguyên phân gồm mấy giai đoạn? Hãy kể tên?
Nguyên phân
Phân chia nhân
Phân chia tế bào chất
1. Quá trình phân chia nhân
Quá trình phân chia nhân diễn ra gồm mấy kì? Kể tên?
Quá trình phân chia nhân diễn ra gồm 4 kì: Kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối.
Quá trình nguyên phân
Hoạt động nhóm (5p): Hoàn thành phiếu học tập sau:
a. Kì đầu
Các NST kép dần co xoắn và đính vào thoi phân bào ở tâm động.
Màng nhân và nhân con dần tiêu biến.
Thoi phân bào xuất hiện.
Diễn biến của kì đầu?
b. Kì giữa
Màng nhân và nhân con đã biến mất.
Các NST co xoắn cực đại và tập trung thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
Tại sao NST lại co xoắn cực đại?
NST co xoắn cực đại để dễ dàng phân ly đều về 2 cực của tế bào.
Diễn biến của kì giữa?
c. Kì sau
Từng NST kép tách nhau ra ở tâm động thành 2 NST đơn phân ly về 2 cực của tế bào.
Diễn biến của kì sau?
d. Kì cuối
Thoi phân bào biến mất, màng nhân và nhân con tái xuất hiện.
NST dãn xoắn dần.
Tại sao NST dãn xoắn?
NST dãn xoắn để dễ dàng nhân đôi trong lần nguyên phân tiếp theo.
Diễn biến của kì cuối?
Ta có thể quan sát rõ nhất NST trong tế bào ở kì nào? Vì sao?
Kì giữa, vì NST co xoắn cực đại.
Hình vẽ sau mô tả kì nào của quá trình nguyên phân?
Kì giữa
Kì sau
2. Quá trình phân chia tế bào chất
Quá trình phân chia tề bào chất diễn ra vào kì nào?
Kì sau, nhưng quan sát rõ nhất ở kì cuối.
Điểm khác nhau cơ bản giữa quá trình phân chia tế bào chất ở tế bào động vật và thực vật là gì? Tại sao lại có sự khác nhau đó?
Màng tế bào thắt ở mặt phẳng xích đạo từ ngoài vào trong chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con có bộ NST giống tế bào mẹ (2n)
Tạo thành xenlulô ở mặt phẳng xích đạo từ trong ra ngoài chia tế bào mẹ thành 2 TB con có bộ NST giống tế bào mẹ (2n).
III. Kết quả và ý nghĩa quá trình nguyên phân
1. Kết quả của quá trình nguyên phân
Một tế bào mẹ nguyên phân 1 lần thì tạo bao nhiêu tế bào con? Đặc điểm của những tế bào con này?
Nguyên phân 1 lần
Từ 1 tế bào mẹ ban đầu (2n) nguyên phân một lần tạo ra 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống tế bào mẹ.
2. Ý nghĩa của quá trình nguyên phân
a. Ý nghĩa sinh học
Ý nghĩa của quá trình nguyên phân đối với sinh vật nhân thực đơn bào là gì?
- Đối với sinh vật nhân thực đơn bào: NP là hình thức sinh sản: 1 TB mẹ 2 TB con giống mẹ.
Ý nghĩa của quá trình nguyên phân đối với sinh vật nhân thực đa bào?
Đối với SV nhân thực đa bào, nguyên phân làm tăng số lượng tế bào cơ thể sinh trưởng và phát triển.
Trong y học, quá trình nguyên phân có ý nghĩa gì?
Trong y học, nguyên phân giúp tái tạo mô hoặc cơ quan bị tổn thương.
b. Về mặt thực tiễn
Nuôi cấy mô
Nhân bản vô tính cừu Dolly
Trong trồng trọt, chăn nuôi, quá trình nguyên phân có ý nghĩa gì?
Nguyên phân giúp nhân nhanh các giống cây tốt, các giống cây trồng sạch bệnh, tạo vật nuôi bằng phương pháp nhân bản vô tính.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ NHÂN BẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT
Dolly
(05/07/1996-02/2003)
và mẹ Black Face
Dolly và con (04/1998)
Prometea, con ngựa nhân bản đầu tiên trên thế giới.
Củng cố
Câu 1: NST co xoắn cực đại, xếp thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phâ bào là đặc điểm của kì nào?
Kì đầu
Kì giữa
Kì sau
Kì cuối
Câu 2: Hãy xác định, hình vẽ sau mô tả kì nào của quá trình nguyên phân?
Kì đầu
Kì giữa
Kì sau
Kì cuối
Câu 3: Hãy xác định Bộ NST lưỡng bội (2n) của loài qua hình dưới đây:
2n=4
2n=6
2n=8
2n=10
Dặn dò
Học bài
Trả lời câu hỏi cuối bài.
Đọc phần “Em có biết”.
Chuẩn bị bài 19: Giảm phân