Bài 18. Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 12A7
CHƯƠNG IV
BÀI 18
CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Nội dung
Tạo giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
2. Quy trình tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
1. Cơ chế phát sinh biến dị tổ hợp
II. Tạo giống lai có ưu thế lai cao
3. Phương pháp tạo ưu thế lai
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai
Khái niệm về ưu thế lai
4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
Vậy các vật liệu tự nhiên thu thập về ban đầu có thể trở thành giống vật nuôi cây trồng được ngay chưa?
Tại sao lai tạo lại là phương pháp cơ bản tạo sự đa dạng các vật liệu di truyền cho chọn giống?
Tại sao BDTH có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo giống mới?
Sơ đồ minh họa quá trình chọn lọc các tổ hợp gen mong muốn
F1
P
F2
F3
F4
AABBcc x aabbCC
AaBbCc
AABBCC AABbCC AAbbCC AaBbCC AabbCC AaBbCC aaBBCC…
AABBCC AABbCC AAbbCC…
AAbbCC AabbCC aabbCC…
AAbbCC
AAbbCC
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
Vậy cơ chế phát sinh các biến dị tổ hợp trong quá trình tạo dòng thuần là gì?
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
2. Quy trình tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:
Nêu quy trình phát sinh các biến dị tổ hợp trong quá trình tạo giống thuần?
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
1. Cơ chế phát sinh biến dị tổ hợp
Các gen nằm trên các NST khác nhau sẽ phân li độc lập với nhau nên tạo các tổ hợp gen mới qua sinh sản hữu tính.
- Bước 1: tạo các dòng thuần chủng
- Bước 2: lai các giống thuần → chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn
- Bước 3: tạo giống thuần chủng: cho dòng cá thể chọn được tự thụ phấn hoặc giao phối gần.
Dựa vào sơ đồ 18.2 chỉ rõ các bước tạo giống thuần?
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Giống lúa Peta
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa IR8
Takudan
IR - 12 - 178
IR 22
CICA4
X
X
X
Hình 18.2 Một phần trong sơ đồ tạo giống lùn năng suất cao
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa IR8
Thu hoạch giống lúa IR8
II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao
Là hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ.
Khái niệm ưu thế lai:
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
A B C
I. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
Mẹ: Lợn Ỉ
Bố: Lanđrat
X
Lợn Ỉ lai
Mẹ: Bò vàng VN
Con F1
F1 cho nhiều sữa & thích nghi với khí hậu, chăn nuôi ở Việt Nam
Bố: Bò Hà Lan
x
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai:
Giả thuyết siêu trội: ở trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có kiểu hình vượt trội về nhiều mặt so với dạng bố mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp kể cả đồng hợp trội.
Ưu thế lai thường biểu hiện cao nhất ở đời F1 và giảm dần ở các đời sau, vì vậy không dùng con lai để làm giống.
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao
Khái niệm về ưu thế lai:
P AABBcc x aabbCC
F1: AaBbCc vượt trội so với P
Cho F1 phối với F1:
F1 x F1:
♂ AaBbCc x ♀ AaBbCc
F2 :
AABBCC, AABbCc, AAbbcc, AaBBCC, AaBbCc, Aabbcc aaBBCC, aaBbCc, aabbcc
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tại sao ưu thế lai giảm dần qua các thế hệ?
3. Phương pháp tạo ưu thế lai
- Bước 1: Tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau.
- Bước 2: Lai các dòng thuần chủng để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai:
II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao
Khái niệm về ưu thế lai:
Có thể sử dụng các phương pháp sau:
* Lai thuận nghịch
* Lai khác dòng đơn:
Dòng A x Dòng B → con lai C dùng trong SX
* Lai khác dòng kép:
Dòng A x Dòng B → con lai C
Dòng D x Dòng E → con lai F
Con lai C x Con lai F → Con lai kép G
P AABBcc x aabbCC
F1: AaBbCc vượt trội so với P
Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao sử dụng vào mục đích kinh tế.
Nhược điểm: tốn nhiều thời gian, tốn nhiều công sức, tạo dòng thuần và duy trì dòng thuần, ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ.
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
3. Phương pháp tạo ưu thế lai:
II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao
Nêu ưu và nhược điểm của phương pháp tạo ưu thế lai?
4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam
Bài 18: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
3. Phương pháp tạo ưu thế lai
II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao
Giống lúa mới có tên gọi HTY100, cho gạo ngon, cơm mềm, có mùi thơm nhẹ, đã được đăng ký thương hiệu độc quyền Thiên Hương HYT100.
Hãy kể tên các thành tựu tạo giống vật nuôi cây trồng có ưu thế lai cao ở việt nam?
Cà chua HT.42 – Chất lượng cao khẩu vị ngọt, quả chắc, có thể cất giữ và vận chuyển mà không gây hỏng
Ngô lai khác dòng tăng
năng suất 30%
Su hào lai: 1 → 1,5 kg/củ
Cá lai đẹp hơn
Trê lai to hơn
X
X
Để tạo ưu thế lai ở vật nuôi, ở nước ta thường sử dụng công thức lai nào sau đây ?
Phối con cái cao sản thuộc giống thuần nhập nội với con đực thuộc giống trong nước.
Phối con đực cao sản thuộc giống thuần nhập nội với con cái thuộc giống trong nước.
Phối con cái cao sản thuộc giống trong nước với con đực thuộc giống thuần nhập nội
Phối con đực cao sản thuộc giống trong nước với con cái thuộc giống thuần nhập nội
CỦNG CỐ
Câu nào sau đây giải thích về ưu thế lai là đúng?
Lai hai dòng thuần chủng khác nhau sẽ luôn tạo ra con lai có ưu thế lai cao.
Lai khác dòng thuần khác xa nhau về khu vực địa lí luôn cho ưu thế lai cao.
Chỉ có một số tổ hợp lai giữa các cặp bố mẹ nhất định mới có thể cho ưu thế lai cao.
Người ta không sử dụng con lai có ưu thế lai cao làm giống vì con lai thường không đồng nhất về kiểu hình.
CỦNG CỐ
Nguồn biến dị di truyền của quần thể vật nuôi được tạo ra bằng những cách nào?
Thế nào là ưu thế lai?
Nêu phương pháp tạo giống cho ưu thế lai?
Tại sao ưu thế lai cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau?
CỦNG CỐ
VỀ NHÀ
Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4 trang 78 sgk.
Sưu tầm một số hình ảnh về thành tựu tạo giống ở Việt Nam.
Đọc mục II.1 trang 80 và cho biết phương pháp để tạo ra giống cây “cà-khoai” bằng cách nào?
CHÀO TẠM BIỆT!
Chúc các em học tập tốt!