Bài 18. Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

CHƯƠNG IV:
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 22. BÀI 18. CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI
VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Quy trình:
Bước 1: Tạo các dòng thuần chủng,
Bước 2: Lai giống,
Bước 3: Chọn lọc những tổ hợp gen mong muốn,
Bước 4: Cho tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết tạo ra giống thuần,
Bước 5: Nhân giống thuần chủng.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Ví dụ minh họa:
Một phần trong sơ đồ tạo giống lùn năng suất cao
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa IR8
Thu hoạch giống lúa IR8
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
Quan sát hình ảnh và cho biết ưu thế lai là gì?
Bố
Mẹ
CON LAI F1
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
Mẹ: Lợn Ỉ
Bố: Lanđrat
X
Lợn Ỉ lai
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
- KN: Ưu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ.
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
P: AA BBCC x aabbcc
F1: AaBbCc → vượt trội so với P
- Giả thuyết siêu trội
Giả thuyết siêu trội đã giải thích về ưu thế lai như thế nào?
Khi ở trạng thái dị hợp về nhiều cặp gen, con lai có được kiểu hình vượt trội nhiều mặt so với bố mẹ ở trạng thái đồng hợp.
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
- Bước 1: Tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau.
- Bước 2: Lai các dòng thuần chủng để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất.
Có thể sử dụng các phương pháp sau:
+ Lai khác dòng đơn A x B  C
+ Lai khác dòng kép

+ Lai thuận nghịch
A x B → C
C x G H
E x F → G
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
Dòng C
x
Dòng D
Dòng E
Con lai
Dòng G
x
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ vì tỉ lệ dị hợp tử giảm còn tỉ lệ đồng hợp tăng lên, trong đó các gen lặn có hại được biểu hiện.
Tại sao ưu thế lai giảm dần qua các thế hệ?
F1 x F1: ♂ AaBbCc x ♀ AaBbCc
F2 :
AaBbCc = 2/4 x 2/4 x 2/4 = 8/64 = 1/8
Trình bày ưu nhược điểm của phương pháp tạo ưu thế lai?
* Ưu điểm: Cây lai có năng suất cao, được sử dụng vào mục đích kinh tế.
* Nhược điểm: tốn nhiều công sức, tốn kém.
4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Hãy kể các thành tựu tạo giống vật nuôi, cây trồng có ưu thế lai cao ở Việt Nam và trên thế giới mà em biết?
 F1: 1 tạ/10 tháng tuổi. Tỉ lệ nạc > 40%.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Ngô lai khác dòng năng suất tăng 30%
Su hào lai: 1 → 1,5 kg/củ
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Giống lúa mới có tên gọi HTY100, cho gạo ngon, cơm mềm, có mùi thơm nhẹ, đã được đăng ký thương hiệu độc quyền Thiên Hương HYT100.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Cà chua HT.42 – Chất lượng cao khẩu vị ngọt, quả chắc, có thể cất giữ và vận chuyển mà không gây hỏng
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Cá lai đẹp hơn
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Trê lai to hơn
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Vịt cỏ
Vịt Anh đào
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
- Nguồn biến dị di truyền của quần thể vậy nuôi cây trồng được tạo ra bằng cách nào?
- Thế nào là ưu thế lai? Tại sao ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ?
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Học bài và trả lời các câu hỏi cuối sgk trang 78.
- Đọc trước bài 19.