Bài 18. Bài học đường đời đầu tiên

Trường THCS Đô thị Việt Hưng
Ngữ văn 6
GV: Phạm Thanh Nga
Tiết 73+74
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích “Dế Mèn phiêu lưu kí” – Tô Hoài
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài

Tiết 73+74 : Văn bản
- Sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.
- Viết văn từ trước cách mạng tháng Tám -1945.
Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại.
- Nhà văn của thiếu nhi.
1.Tác giả
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
Tiết 73+74 : Văn bản
Chương I: Bài học đường đời đầu tiên
Chương II, III:
Kể chuyện Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi nhau với các con dế khác. Mèn trốn thoát. Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới của bọn Nhện độc ác.Mèn đánh tan bọn nhện cứu chị Nhà Trò yếu ớt.
Bảy chương còn lại :
Kể về cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi - người anh em kết nghĩa – không ít nguy hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa.

BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
3. Đọc và tóm tắt – chú thích
Tiết 73+74 : Văn bản
4. Kết cấu – bố cục
* Truyện ngắn viết theo lối đồng thoại.
*Ngôi kể : Ngôi thứ nhất (Dế Mèn
kể chuyện)
- Đoạn 1: từ đầu -> đứng đầu thiên hạ rồi => Bức chân dung tự hoạ
của Dế Mèn
- Đoạn 2: còn lại => Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
II. Tìm hiểu văn bản
Tiết 73 : Văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của
Dế Mèn:
Nhóm 1: Em hãy tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình của Dế Mèn?
Nhóm 2: Em hãy tìm những chi tiết miêu tả hành động cuả Dế Mèn?
Thảo luận nhóm
- Từ ngữ đặc sắc gợi tả.


Thủ pháp nhân hoá, so sánh sinh động.
- Một chàng Dế thanh niên cường tráng
+ Càng: mẫm bóng
+ Vuốt: cứng, nhọn hoắt.
+ Cánh: dài tận chấm đuôi
một màu nâu bóng mỡ
+ Đầu: to, nổi từng tảng rất bướng…
+ Răng: đen nhánh
+ Râu: dài, cong.

Đạp phanh phách
Vũ lên phành phạch
Nhai ngoàm ngoạp
Trịnh trọng vuốt râu
Đi đứng oai vệ…dún dẩy
( khoeo), rung…(râu)…
- Cà khịa (với hàng xóm)
Quát nạt (Cào Cào)
Đá ghẹo ( Gọng Vó)

Ngoại hình
Hành động
* Nghệ thuật miêu tả
*Trình tự miêu tả:
- Lựa chọn các chi tiết tiêu biểu.
- Miêu tả từ khái quát đến cụ thể.
- Miêu tả ngoại hình kết hợp với miêu tả hành động
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn:
- Nghệ thuật: nhân hoá, so sánh sinh động từ ngữ đặc sắc gợi tả
=> Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn hiện lên thật sống động. Đó là một chàng dế thanh niên cường tráng, mạnh mẽ đầy sức sống nhưng kiêu căng xốc nổi.
Tiết 73+74 : Văn bản
Thảo luận: Theo em trong hình dáng và tính cách của Dế mèn có nét nào đẹp và chưa đẹp?
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
II. Tìm hiểu văn bản
Tiết 73+74 : Văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của
Dế Mèn:
2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
* Thái độ với Dế Choắt.
- Tự đặt tên cho Dế Choắt
- Gọi Dế Choắt là chú mày.
- Hếch răng lên xì một hơi rõ dài và lớn tiếng mắng mỏ.
-> Kiêu căng, trịnh thượng, khinh thường không quan tâm giúp đỡ.
? Tìm chi tiết miêu tả hình ảnh của Dế Choắt và cho biết đó là một chú dế như thế nào?
? Em hãy cho biết thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt được biểu hiện qua lời nói, cách xưng hô, hành động ?
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
Tiết 73+74 : Văn bản
2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
* Thái độ với Dế Choắt.
-> Kiêu căng, trịnh thượng, khinh thường không quan tâm giúp đỡ.
* Dieên bieân tađm l� va� tha�i �oô cụa Deâ Me�n� khi tríu ch? C?c
+ Hueđnh hoang�: S�� g�? ...�? Ma�y bạo tao co�n bieât s�� ai h�n tao n��a�!
+ H? h? v� tr� d�a tai quâi c?a m�nh�: Chui t?t văo hang, n?m kh?nh, b?ng nghi th� v?.
+ S? hêi khi nghe ti?ng ch? C?c m? D? Cho?t : khi?p n?m im thin th�t
+ Đn h?n�: Tođi hoâi laĩm�! Tođi hoâi haôn laĩm�!, sâm h?i chđn thănh�: d?ng l?ng 1 gi? lđu tru?c m? Cho?t, nghi v? băi h?c du?ng d?i d?u tiín.
+ Ba�i hóc ���� ���i ma� co� tho�i hung haíng baôy bá, co� o�c ma� khođng bieât ngh�, s��m muoôn roăi cu�ng mang vá va�o m�nh �aây��
? Qua bài học của Dế Mèn em rút ra được bài học gì trong cuốc sống?
Đoạn trích nêu lên bài học: tính kêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời.
=> Tâm lí Dế mèn miêu tả rất tinh tế và hợp lí
Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu nêu cảm nghĩ của em về Dế Mèn trong đoạn trích trên.

Luyện tập