Bài 18. Bài học đường đời đầu tiên

CHÚC
CÁC
EM
HỌC
TỐT
KIỂM TRA BÀI CŨ
Mời bạn quan sát tranh và cho biết tên, thể loại truyện ?
Thầy bói xem voi
Truyện ngụ ngôn
Thánh Gióng
Truyền thuyết
Cây bút thần
Truyện cổ tích
Treo biển
Truyện cười
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:

1.Tác giả


Tiết 73 : Văn bản
- Sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.


Giải Nhất Hội Văn nghệ Việt Nam
(1956)
Giải A Hội Văn nghệ Hà Nội (1967)
Giải thưởng Thăng Long (UBND Hà Nội) tập hồi ký
Chuyện cũ Hà Nội
(1980)
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:

1.Tác giả


Tiết 73 : Văn bản
- Sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.
- Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại.


- Sinh năm 1920 tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.
Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại
- Là nhà văn của thiếu nhi.
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả,tác phẩm:

1.Tác giả
1.Tác giả
Tiết 73 : Văn bản
Chương I :
Kể về lai lịch và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Chương II, III:
Kể chuyện Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi nhau với các con dế khác. Mèn trốn thoát. Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới của bọn Nhện độc ác.Mèn đánh tan bọn nhện cứu chị Nhà Trò yếu ớt.
Bảy chương còn lại :
Kể về cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi - người anh em kết nghĩa – không ít nguy hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa:
- Dế Mèn cùng Dế Trũi kết nghĩa anh em rồi lên đường phiêu lưu trên một cái bè kết bằng lá sen. Họ trôi dạt vào vùng nước mênh mông, miền đầm lầy, xứ sở của loài ếch, Nhái, Cua, sau đó lại đến vùng cỏ may của các loài Chuồn Chuồn, Châu Chấu. Hai bạn dự hội thi võ và đánh thắng đối thủ là Bọ Muỗm và Bọ Ngựa, được tôn làm chánh, phó thủ lĩnh Tổng Châu Chấu. Khi dân cư Tổng Châu Chấu đi tìm nơi trú đông, họ đánh nhau với Châu Chấu Voi và Trũi bị Châu Chấu Voi bắt đem đi theo.
- Trên đường đi tìm Trũi, Dế Mèn gặp lại Xiến Tóc, biết được tin tức về Trũi và Châu Chấu Voi, rồi bị lão Chim Trả bắt giam vào hang tối để canh giữ hang cho hắn. May có bọn Châu Chấu Voi, Xiến Tóc, Dế Trũi đi ngang qua, cứu thoát Dế Mèn.
- Cả bọn đi đến vùng Kiến để nhờ Kiến truyền đi mọi nơi mong muốn tốt đẹp là hòa bình và thân thiện giữa các loài.
- Do một sự hiểu nhầm mà xảy ra chiến tranh với các loài Kiến. Bọn Dế Mèn bị bao vây và rơi vào tình thế khó khăn. Trũi thoát ra và đi tìm quân cứu viện. May nhờ một sự ngẫu nhiên mà vòng vây của Kiến bị phá, Dế Mèn tìm gặp được KiếnChúa, giải tỏa được mọi sự hiểu lầm. Kiến truyền đi mọi nơi lời hịch kêu gọi muôn loài kết làm anh em và được khắp nơi hưởng ứng. Dế Mèn và Dế Trũi trở về quê, thăm mộ mẹ của Dế Mèn, nghỉngơi và dự tính một cuộc phiêu lưu mới trong hòa bình.
2. Tác phẩm
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả,tác phẩm:

1.Tác giả
Tiết 73 : Văn bản
- In lần đầu năm 1941.
- Gồm 10 chương
- Văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” trích trong chương I của tác phẩm.
3. Đọc và tóm tắt văn bản
TÓM TẮT
Đoạn trích kể về Dế Mèn, một chú dế thanh niên cường tráng. Dế Mèn rất tự hào với kiểu cách con nhà võ của mình. Anh ta cà khịa với tất cả người hàng xóm. Dế Mèn rất khinh miệt một người bạn ở gần hang, Gọi anh ta là Dế Choắt bởi anh ta quá ốm yếu. Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc rồi lủi vào hang sâu. Chị Cốc tưởng Dế Choắt nên đã mổ anh ta trọng thương. Trước lúc chết, Choắt khuyên Dế Mèn nên chừa thói hung hăng và làm gì cũng phải biết suy nghĩ. Đó là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
2. Tác phẩm

BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả,tác phẩm:

1.Tác giả
3. Đọc và tóm tắt văn bản
Tiết 73 : Văn bản
4. Chú thích
Cường tráng : khoẻ mạnh và dồi dào
sức lực
Đen nhánh : đen đến mức bóng
ánh lên trông rất đẹp.
Nhọn hoắt: rất nhọn và sắc bén
II.Phân tích văn bản
*Ngôi kể : Ngôi thứ nhất ( Dế Mèn
kể chuyện)
1. Bố cục :
2 đoạn
Đoạn 1: Bức chân dung tự hoạ
của Dế Mèn
Đoạn 2: Câu chuyện về bài học
đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

2.Tác phẩm
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:

1.Tác giả
4. Chú thích
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục:
2 đoạn
3. Đọc và tóm tắt văn bản
Tiết 73 : Văn bản
2. Phân tích
a. Bức chân dung tự hoạ của
Dế Mèn:
- Từ ngữ đặc sắc gợi tả.
Thủ pháp nhân hoá, so sánh sinh động.
- Một chàng Dế thanh niên cường tráng
+ Càng: mẫm bóng
+ Vuốt: cứng, nhọn hoắt.
+ Cánh: dài tận chấm đuôi
một màu nâu bóng mỡ
+ Đầu: to, nổi từng tảng rất bướng…
+ Răng: đen nhánh
+ Râu: dài, cong.

Đạp phanh phách
Vũ lên phành phạch
Nhai ngoàm ngoạp
Trịnh trọng vuốt râu
Đi đứng oai vệ…dún dẩy
( khoeo), rung…(râu)…
- Cà khịa (với hàng xóm)
Quát nạt (Cào Cào)
Đá ghẹo ( Gọng Vó)

Ngoại hình
Hành động
* Nghệ thuật miêu tả
*Trình tự miêu tả:
- Lựa chọn các chi tiết tiêu biểu.
- Miêu tả từ khái quát đến cụ thể.
- Miêu tả ngoại hình kết hợp với miêu tả hành động
* Tính cách:
- Yêu đời, tự tin
- Kiêu căng tự phụ, không coi ai ra gì, hợm hĩnh, thích ra oai với kẻ yếu.
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm


II. Phân tích văn bản
1. Bố cục : 2 đoạn
2. Phân tích
a. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn:
- Bằng thủ pháp nhân hoá so sánh sinh động, từ ngữ đặc sắc gợi tả, bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn hiện lên thật sống động . Đó là một chàng dế thanh niên cường tráng, mạnh mẽ đầy sức sống nhưng kiêu căng xốc nổi.
Tiết 73 : Văn bản
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm


II. Phân tích văn bản
1. Bố cục :
2. Phân tích
a. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn:
Tiết 73 : Văn bản
b. Bài học đường đời đầu tiên
*Trước khi trêu chị Cốc :
- Quắc mắt và mắng Choắt
- Cất giọng véo von trêu chị Cốc
-> Hung hăng, ngạo mạn, xốc nổi
* Sau khi trêu chị Cốc
- Chui tọt vào hang, núp tận đáy hang, nằm im thin thít
- Mon men bò lên
-> Hoảng sợ, hèn nhát
* Kết quả:
- Choắt chết
-> Dế Mèn hối hận, chôn cất Choắt
=> Rút ra bài học đường đời đầu tiên:
tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải hối hận suốt đời.
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Trích "Dế Mèn phiêu lưu ký" - Tô Hoài
I.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm


II. Phân tích văn bản
1. Bố cục :
2. Phân tích
a. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn:
Tiết 73 : Văn bản
b. Bài học đường đời đầu tiên
III. TỔNG KẾT
1, Nội dung:
2, Nghệ thuật:
* Ghi nhớ : sgk (11).
IV. LUYỆN TẬP
Luyện tập
Bài 1 : Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là :
Chọn phương án đúng nhất
IV. LUYỆN TẬP:
Bài tập 2: Khi đọc văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” một số bạn đã tranh luận với nhau:
Dế Mèn là một kẻ độc ác. Dế Mèn tuy không trực tiếp gây ra cái chết của Dế Choắt nhưng là nguyên nhân gây ra cái chết ấy. Vì thế phải nghiêm trị Dế Mèn.
Tuy nông nổi, ngỗ nghịch dẫn tới cái chết của Dế Choắt nhưng Dế Mèn không phải là kẻ độc ác. Khi trêu chọc chị Cốc, Dế Mèn không ngờ hậu quả lại đến mức ấy. Nhưng Dế Mèn đã biết hối hận vì hành động của mình. Vì thế cần độ lượng với tội lỗi của nhân vật này.
Dế Mèn không có tội, Dế Choắt chết là đáng. Bị tấn công mà không biết bảo toàn tính mạng.
Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
Bài 3 : Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu nêu cảm nghĩ của em về Dế Mèn trong đoạn văn trên.

Luyện tập