Bài 18. Bài học đường đời đầu tiên

Trường THCS Minh Khai
Môn : Ngữ văn 6
Tiết 73 : Văn bản:
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
( trích: Dế Mèn phưu lưu kí )
- Tô Hoài -
I – Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm
(1) Tác giả
Nhà văn Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen (1920-2014)
Nhà văn: Tô Hoài
Quê
Thanh Oai – Hà Nội
I – Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm
(1) Tác giả
Nhà văn Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen (1920-2014)
Quê : Thanh Oai – Hà Nội
Sáng tác từ trước cách mạng tháng Tám 1945, có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi và người lớn.
Những tác phẩm viết cho thiếu nhi
Những tác phẩm dành cho người lớn
I – Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm
(1) Tác giả
(2) Tác phẩm
Nhà văn Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen (1920-2014)
Quê : Thanh Oai – Hà Nội
Sáng tác từ trước cách mạng tháng Tám 1945, có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi và người lớn.
Câu chuyện “ Bài học đường đời đầu tiên ’’ là một phần trong câu chuyện “Dế Mèn phưu lưu kí ’’ - tiểu thuyết đồng thoại với hai biện pháp nghệ thuật chỉ đạo: tưởng tượng, nhân hóa.
Văn bản được trích từ chương I của tác phẩm.
* Liên hệ thực tế
Tác phẩm “ Dế Mèn phưu lưu kí ’’ của nhà văn Tô Hoài là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất viết cho thiếu nhi và được thiếu nhi Việt Nam và thiếu nhi thế giới rất yêu thích.
“Dế Mèn phưu lưu kí’’ gồm có tất cả 10 chương. Mỗi chương lại có một ý nghĩa khác nhau.
Chương I
Kể về lai lịch và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Chương II, III
Kể chuyện Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi nhau với các con dế khác. Mèn trốn thoát. Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới của bọn Nhện độc ác.Mèn đánh tan bọn nhện cứu chị Nhà Trò yếu ớt.
Bảy chương còn lại
Kể về cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi - người anh em kết nghĩa – không ít nguy hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa.
II – Đọc – hiểu văn bản
(1) Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục
* Bố cục : 2 phần
- Phần 1 ( từ đầu  thiên hạ rồi ):
Vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn.
- Phần 2 (còn lại):
Câu chuyện về bài học đương đầu tiên.
II – Đọc – hiểu văn bản
(1) Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục
(2) Tìm hiểu văn bản
a, Hình ảnh của Dế Mèn
a, Hình ảnh của Dế Mèn
Ngoại hình:
Đôi càng mẫm bóng
Vuốt nhọn hoắt
Răng đen nhánh
Râu dài uốn cong
…
Vẻ đẹp cường tráng, oai vệ
a, Hình ảnh của Dế Mèn
Ngoại hình:
Hành động
Đôi càng mẫm bóng
Vuốt nhọn hoắt
Răng đen nhánh
Râu dài uốn cong
…

+ Co cẳng đạp phanh phát
+ Đi bách bộ cả người rung rinh màu nâu mẫm bóng
+ Trịnh trọng, khoan thai vuốt râu
+ Mỗi bước đi làm điệu rún rẩy
+ …
Ý nghĩa : tưởng mình sắp đứng đầu thiên hạ  kiêu căng, tự phụ, xem thường người khác
 Trình tự miêu tả :
Từng bộ phận cơ thể gắn liền với miêu tả hình dáng  hình ảnh Dế Mèn hiện lên mỗi lúc một rõ nét.
II – Đọc – hiểu văn bản
(1) Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục
(2) Tìm hiểu văn bản
a, Hình ảnh của Dế Mèn
b, Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
* Hình ảnh Dế Choắt
* Hình ảnh Dế Choắt
Gầy gò, cánh ngắn củn, cụt râu, mặt mũi ngẩn ngơ…
II – Đọc – hiểu văn bản
(1) Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục
(2) Tìm hiểu văn bản
a, Hình ảnh của Dế Mèn
b, Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
* Hình ảnh Dế Choắt
* Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt
* Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt
Khinh thường Dế Choắt
Gây sự với chị Cốc  vì muốn ra oai với Dế Choắt để chứng tỏ mình  đem đến cái chết của Dế Choắt
Khi Dế Choắt chết : Dế Mè xót thương, ân hận về lỗi lầm của mình và thấm thía về bài học đường đời đầu tiên
b, Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
Bài học
Hình ảnh Dế Choắt
Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt
+ Không được kiêu căng, ngạo mạn
+ Sống đoàn kết, thân ái với mọi người xung quanh
Tổng kết
a, Nghệ thuật :
- Kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn với những miêu tả dầu chất tạo hình
- Xây dựng nhân vật gần gũi với trẻ thơ
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc
- Nhân hóa, so sánh đặc sắc
Tổng kết
a, Nghệ thuật :
b, Ý nghĩa đoạn văn
- Kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn với những miêu tả dầu chất tạo hình
- Xây dựng nhân vật gần gũi với trẻ thơ
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc
- Nhân hóa, so sánh đặc sắc

Đoạn trích nêu bài học : tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời