Bài 18. Bài học đường đời đầu tiên

TIẾT 73-74: VĂN BẢN
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN (TRÍCH: “ DẾ MÈN PHIÊU LƯU KÝ ” )
TÔ HOÀI

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
I. Tìm hiểu chung

1.Tác giả, tác phẩm
a - Tác giả:

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
I. Tìm hiểu chung

I. Tìm hiểu chung

1.Tác giả, tác phẩm
a.Tác giả:
- Sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.
- Viết văn từ trước cách mạng tháng Tám -1945.
- Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại.



Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
I. Tìm hiểu chung

I. Tìm hiểu chung

1.Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả:
- Sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.
- Viết văn từ trước cách mạng tháng Tám -1945.
Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại.
b. Tác phẩm


Giải Nhất Hội Văn nghệ Việt Nam
(1956)
Giải A Hội Văn nghệ Hà Nội (1967)
Giải thưởng Thăng Long (UBND Hà Nội) tập hồi ký
Chuyện cũ Hà Nội(1980)

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
b.Tác phẩm:
Dế Mèn Phiêu Lưu Kí:
In lần đầu năm 1941 gồm mười chương, là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật dành cho lứa tuổi thiếu nhi.
Chương I :
Kể về lai lịch và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Chương II, III:
Kể chuyện Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi nhau với các con dế khác. Mèn trốn thoát. Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới của bọn Nhện độc ác. Mèn đánh tan bọn nhện cứu chị Nhà Trò yếu ớt.
Bảy chương còn lại :
Kể về cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi - người anh em kết nghĩa – không ít nguy hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa.

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
I. Tìm hiểu chung

I. Tìm hiểu chung

1.Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả:
- Sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.
- Viết văn từ trước cách mạng tháng Tám -1945.
Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại.
- Dế Mèn Phiêu Lưu Kí:
+ In lần đầu năm 1941 gồm mười chương, là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật dành cho lứa tuổi thiếu nhi.
+ Đoạn trích: Nằm trong chương I.
b. Tác phẩm:

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
2. Đọc và chú thích
- Đọc
- Chú thích
3. Thể loại : - kí
-Phương thức biểu đạt : Tự sự
-Ngôi kể : Thứ nhất
-Nhân vật chính: Dế Mèn
- Nhan đề “Dế Mèn phiêu lưu kí”: Ghi chép lại cuộc phiêu lưu của Dế Mèn.

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
4. Bố cục:
+ Đoạn 1: Từ đầu -> “Sắp đứng đầu thiên hạ rồi”: Bức chân dung tự họa của Dế Mèn..
+ Đoạn 2: Còn lại: bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Một chàng dế thanh niên cường tráng
Càng: Mẫm bóng
Vuốt: Cứng và nhọn.
Cánh: Dài xuống tận chấm đuôi, một màu nâu bóng mỡ soi gương được
Đầu to: nổi từng tảng
Răng: Đen nhánh.
Râu: Dài, cong.
Đạp phanh phách
Vũ lên phành phạch
Nhai ngoàm ngoạp
Trịnh trọng vuốt râu
Đi đứng oai vệ…
Cà khịa với hàng xóm
Quát nạt(chị Cào Cào)
Đá nghẹo (Gọng Vó)
Hình dáng
Hành động
II. Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Bức chân dung tự họa của Dế Mèn
Nghệ thuật miêu tả.
Từ ngữ đặc sắc, gợi tả sử dụng hàng loạt tính từ,từ láy...
Thủ pháp nhân hóa, so sánh sinh động.
Nghệ thuật miêu tả.
Từ ngữ đặc sắc, gợi tả sử dụng hàng loạt tính từ,từ láy..
Thủ pháp nhân hóa, so sánh sinh động.
Dế Mèn:
-Hình dáng cường tráng, trẻ trung đầy sức sống.
-Tính nết: yêu đời, tự tin nhưng kiêu căng, tự phụ, hống hách.
THẢO LUẬN NHÓM
Nét đẹp và chưa đẹp
của Dế Mèn ?
Nét đẹp
Nét chưa đẹp
Kiêu căng, xốc nổi, hợm hĩnh, hung hăng, tự phụ xem thường người khác…
Vẻ đẹp cường tráng, mạnh mẽ, yêu đời, tự tin..
- Thái độ coi thường Dế Choắt
2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
- Trêu chị Cốc: ra oai, hung hăng  gây ra cái chết cho Dế Choắt
- Choắt chết, Dế Mèn hối hận – rút ra bài học đường đời đầu tiên: Ở đời mà có thói hung hăng ,bậy bạ,có óc mà không biết nghĩ,sớm muộn rồi cũng mang vạ vào thân mình đấy.
 xây dựng diễn biến tâm lí nhân vật  Dế Mèn: huênh hoang,giương oai,tự đắc nhưng hèn nhát.
Câu hỏi thảo luận nhóm (3 phút)
Từ câu chuyện của Dế Mèn, em rút ra được bài học gì cho bản thân?
Từ câu chuyện của Dế Mèn, em rút ra được bài học: -Không được kiêu căng, tự phụ, ngỗ nghịch mà phải khiêm tốn, hoà nhã với mọi người, phải nghĩ kĩ trước khi hành động.
-Bài học về tinh thần nhân ái: Phải biết sống đoàn kết, giúp đỡ mọi người…
Câu hỏi thảo luận nhóm (3 phút)
Em thử hình dung tâm trạng của Mèn khi đứng trước nấm mồ của Choắt.
- Ân hận về việc làm của mình.
- Xin lỗi bạn về việc làm của mình, mong bạn tha thứ lỗi lầm.
- Hứa với bạn sẽ sửa đổi tính cách để trở thành người tốt.
* Củng cố - Luyện tập:
Bài tập 1: Khi đọc văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” một số bạn đã tranh luận với nhau:
Dế Mèn là một kẻ độc ác. Dế Mèn tuy không trực tiếp gây ra cái chết của Dế Choắt nhưng là nguyên nhân gây ra cái chết ấy. Vì thế phải nghiêm trị Dế Mèn.
Tuy nông nổi, ngỗ nghịch dẫn tới cái chết của Dế Choắt nhưng Dế Mèn không phải là kẻ độc ác. Khi trêu chọc chị Cốc, Dế Mèn không ngờ hậu quả lại đến mức ấy. Nhưng Dế Mèn đã biết hối hận vì hành động của mình. Vì thế cần độ lượng với tội lỗi của nhân vật này.
Dế Mèn không có tội, Dế Choắt chết là đáng. Bị tấn công mà không biết bảo toàn tính mạng.
Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
III. Tổng kết:
1.NT- Miêu tả loài vật sinh động,kể theo ngôi số 1. Tự sự kết hợp với miêu tả (phép nhân hoá,so sánh...)
2. ND-Vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn; tính nết kiêu căng gây nên cái chết thảm thương cho Dế Choắt; Dế Mèn hối hận rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.
IV. Luyện tập:
Sau khi chôn cất Dế Choắt, Dế Mèn đứng lặng hồi lâu trước nấm mộ của người bạn xấu số. Em thử hình dung rồi viết thành một đoạn văn diễn tả lại tâm trạng ấy theo lời của Dế mèn.
V. Hướng dẫn học ở nhà:
- Tìm đọc và tóm tắt tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký
- Học thuộc nội dung bài học.
- Chỉ ra phép so sánh nhân hoá trong đoạn trích.
- Chuẩn bị những nội dung trang 12,13 SGK.

Tiết 73: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
TÔ HOÀI
Củng cố - Luyện tập:
Hướng dẫn về nhà:
Vài nét về tác giả, tác phẩm
tóm tắt văn bản
Nội dung phần 1.
Chuẩn bị nội dung phần tiếp theo tiết 2 văn bản: “ Bài học đường đời đầu tiên”