Bài 17. Thổ nhưỡng quyển. Các nhân tố hình thành thổ nhưỡng

Bài 17:
THỔ NHƯỠNG QUYỂN -CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH THỔ NHƯỠNG
I.THỖ NHƯỠNG :(đất)
1.Lớp vật chất tơi xốp trên bề mặt lục
địa, được đặc trưng bởi độ phì
2.Độ phì:
- khả năng cung cấp nước, nhiệt, khí,
các chất dinh dưỡng cần thiết cho
thực vật sinh trưởng và phát triển
3.Thổ nhưỡng quyển:
- lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp
nằm ở bề mặt các lục địa.
II.CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT:
1.Đá mẹ:
- Là các sản phẩm phong hóa từ đá gốc
- vai trò:
+ cung cấp vật chất vô cơ
+ Quyết định thành phần khoáng vật
, cơ giới, tính chất lý hóa của đất
2.Khí hậu: ảnh hưởng trực tiếp
 nhiệt, ẩm:
+ Tạo sản phẩm phong hóa
+ Ảnh hưởng tới sự hòa tan,rữa trôi hoặc
tích tụ vật chất
+ Tạo điều kiện cho vi sinh vật phân giải
, tổng hợp chất hữu cơ
+ Khí hậu ảnh hưởng gián tiếp đến hình
thành đất nhờ lớp phủ thực vật :
thực vật tốt  giảm xói mòn, tăng
chất hữu cơ
3.Sinh vật:
- Vai trò chủ đạo
- Thực vật: cung cấp chất hữu cơ
- Rễ cây phá hũy đá
- Vi sinh vật phân giải xác sinh vật , tổng
hợp thành mùn
- Động vật: thay đổi tính chất đất(trùng,mối)
4.Địa hình: gián tiếp
- Thay đổi nhiệt độ, độ ẩm tạo khả năng
giữ đất khác nhau
+ núi cao:nhiệt độ thấp, phá hủy đá chậm
Tạo đất yếu
+ địa hình dốc: xói mòntầng đất mỏng
+ địa hình bằng phẳng: bồi tụđất dày,
giàu dinh dưỡng
+ Địa hình  khí hậuvành đai đất khác
nhau theo độ cao

5. Thời gian:
- Thời gian hình thành đất: là tuổi đất
- Tuổi của đất là nhân tố biểu thị thời gian tác động của các yếu tố hình thành đất dài
hay ngắn, mặc khác còn thể hiện cường
độ của các quá trình tác động đó
- đất có tuổi già nhất: nhiệt đới, cận nhiệt
đới
- Đất có tuổi trẻ nhất: cực , ôn đới
6. Con người:
- tác động mạnh mẽ -> đất tốt lên hay xấu đi
- làm gián đoạn hoặc thay đổi hướng phát
triển của đất . vd:
+Đất bị xói mòn do đốt rừng, làm rẫy
+Đất mất cấu tượng: do canh tác lúa nước
+ Bón phân, thau chua, rữa mặn làm
cho đất tốt hơn