Bài 17. Thổ nhưỡng quyển. Các nhân tố hình thành thổ nhưỡng

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ
CÙNG CÁC EM HỌC SINH
Kiểm tra bài cũ
Thủy triều là hiện tượng như thế nào? Nguyên nhân gây ra thủy triều là gì? Hàng tháng trủy triều trên Trái Đất dao động như thế nào?
Theo em, trong các yếu tố sau đây, yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất trong quá trình sản xuất nông nghiệp?
Nước

Đất

c. Khí hậu

d. Sinh vật
BÀI 17
THỔ NHƯỠNG QUYỂN.
CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH
THỔ NHƯỠNG
NỘI
DUNG
CHÍNH
Thổ Nhưỡng
Các nhân tố hình thành Thổ Nhưỡng
Khí hậu
Đá mẹ
Địa hình
Sinh vật
Con người
Thời gian
I. THỔ NHƯỠNG
Quan sát những hình ảnh sau, em hãy trình bày những hiểu biết của mình về thổ nhưỡng (đất)?
Theo em độ phì là gì?
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH ĐẤT
Đá gốc
Phong hóa
Đất
VỊ TRÍ THỔ NHƯỠNG QUYỂN
Theo em thổ nhưỡng quyển là gì?
- Thổ nhưỡng (đất) là lớp vật chất tơi xốp trên bề mặt lục địa.
Đặc trưng thổ nhưỡng: độ phì
+ Độ phì: là khả năng cấp nước, nhiệt, khí và các chất cho thực vật sinh trưởng và phát triển.
- Thổ nhưỡng quyển (lớp phủ thổ nhưỡng): lớp vật chất tơi xốp nằm trên bề mặt lục địa - nơi tiếp xúc thạch quyển, khí quyển, sinh quyển.
I. THỔ NHƯỠNG
Đất có vai trò ý nghĩa như thế nào trong sản xuất và đời sống con người ?
Tư liệu sản xuất nông nghiệp quan trọng
Gián tiếp cung cấp, lương thực, thực phẩm cho con người.
Nơi sản xuất, sinh hoạt của con người,…
II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
Nhiệm vụ:


NHÂN TỐ

Đá mẹ
Khí hậu
Sinh vật
Địa hình
Thời gian
Con người
QÚA


TRÌNH


HÌNH


THÀNH


ĐẤT
Các quá
trình
này phải
diễn ra
đồng thời
ĐÁ GỐC
THỔ NHƯỠNG
QUYỂN
HÌNH THÀNH QUA NHIỀU GIAI ĐOẠN
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
Mẫu đá gốc
Đất hình thành từ đá macma axit như granit có màu xám, chua, nhiều cát..
Đất hình thành từ đá macma bazo như đá vôi và đá badan có màu nâu đỏ, nhiều chất dinh dưỡng…
1. Đá mẹ
- Cung cấp vật chất vô cơ, quyết định thành phần khoáng vật, cơ giới
ảnh hưởng trực tiếp tính chất lí, hoá của đất.
ví dụ:
Đá có nguồn gốc a xít đất chua.
Đá khác nhau  đất khác nhau.
TÁC ĐỘNG CỦA KHÍ HẬU
Khí hậu
HÌNH

THÀNH

ĐẤT
Ảnh hưởng trực tiếp bởi các yếu tố nhiệt, ẩm.
Ảnh hưởng gián tiếp qua chuỗi tác động: Khí hậu  sinh vật  đất.
2. Khí hậu (nhiệt, ẩm)
Hình thành đất nhanh hay chậm, tầng phong hoá dày hay mỏng.
Phá huỷ đá, hoà tan, rửa trôi, tích tụ vật chất cho đất.
Tạo môi trường để vi sinh vật phân giải, tổng hợp chất hữu cơ.
Khí hậu khác nhau  đất khác nhau
Nhiệt đới
Ôn đới
II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
NHÂN TỐ
Sinh vật
Địa hình
HÌNH

THÀNH

ĐẤT
3. Sinh vật
Vai trò chủ đạo trong việc hình thành đất.
Thực vật: cung cấp vật chất hữu cơ.
Rễ thực vật, vi sinh vật, động vật đào hang làm thay đổi tính chất lí hoá của đất.
Giun đất
Mối đất
Kiến đất
4. Địa hình
ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến quá trình hình thành đất.
Vùng núi cao, nhiệt độ thấp, quá trình hình thành đất yếu.
Địa hình dốc tầng đất mỏng và dễ bạc màu nếu rừng bị phá.
Địa hình bồi tụ: tầng đất dày, giàu dinh dưỡng
Địa hình núi
Ruộng bậc thang
Đồng bằng
Chúng ta cần có những biện pháp gì để có thể cải tạo và hồi phục hiện trạng cho đât ?
Thủy lợi, tưới tiêu, cày xới, và có chế độ canh tác hợp lí.
 khai thác, bảo vệ và trồng rừng chống xói mòn.
 Bón phân hóa học vừa đủ, cân đối.
 Tăng cường bón phân hữu cơ cho đất….
5. Thời gian
Tất cả quá trình hình thành đất đều cần có thời gian.
Các miền tự nhiên khác nhau, quá trình hình thành đất khác nhau tuổi của đất khác nhau.
Ví dụ:
- Miền nhiệt đới và cận nhiệt: tuổi đất già vì quá trình hình thành đất không bị gián đoạn.
- Miền cực và ôn đới: Tuổi đất trẻ.
6. Con người
ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất của đất thông qua hoạt động sản xuất.
Ví dụ:
Tích cực: bón phân, trồng cây hợp lí bảo vệ đất, tăng độ phì cho đất.
Tiêu cực: phá rừng, canh tác không hợp líđất bạc màu.
Em hãy đưa ra vài ví dụ điển hình cho thấy tài nguyên đất ở nước ta hiện nay đang rơi vào tình trạng bị suy thoái do tác động của con người.
 Tình trạng đốt rừng làm nương rẫy, lối sống du canh du cưđất bị xói mòn.

 Chôn vùi rác thải công nghiệp, y tế, sinh hoạt, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ làm ô nhiễm môi trường đất...
Khai thác rừng bừa bãi
Cháy rừng
Rác thải bừa bãi
Khai thác titan gây ô nhiễm phóng xạ
Một số loại đất ở việt nam
Đất Feralit
Đất phù sa
Củng cố


NHÂN TỐ

Đá mẹ
Khí hậu
Sinh vật
Địa hình
Thời gian
Con người
QÚA


TRÌNH


HÌNH


THÀNH


ĐẤT
Thành phần khoáng, cơ giới, hoá học.
Quá trình, tốc độ
Thành phần, chất hữu cơ, chất mùn trong đất
Phân phối lại vật chất và năng lượng trong đất
Tính chất, đặc tính
Tuổi đất, tính chất, đặc điểm