Bài 17. Thổ nhưỡng quyển. Các nhân tố hình thành thổ nhưỡng

Nguoàn goác hình thaønh ñaát
Lớp phủ thổ nhưỡng
Lớp vỏ phong hóa
Đá gốc
Quan sát hình ảnh kết hợp với kiến thứcđã học em hãy cho biết đất được hình thành như thếnào? Sự khác nhau cơ bản của đất với các vật thể tự nhiên khác?

Khái niệm
Thổ nhưỡng (đất) là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì.

Dựa vào kiến thức đã học kết hợp nghiên cứu sách giáo khoa em hãy cho biết thổ nhưỡng quyển là gì?
Thổ nhưỡng quyển (lớp phủ thổ nhưỡng):
là lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp này nằm ở bề mặt lục địa - nơi tiếp xúc với khí quyển, thạch quyển, sinh quyển.
Vị trí lớp phủ thổ nhưỡng ở lục địa
Lớp phủ thổ nhưỡng
Lớp vỏ phong hóa
Đá gốc
Thạch quyển
Khí quyển

Sinh quyển
Dựa vào hình bên hãy xác định vị trí cuả lớp vỏ thổ nhưỡng ở lục địa
II. Các nhân tố hình thành đất
1. Đá mẹ
Dựa vào SGK, em haỹ cho biết đá mẹ hình thành
từ đâu và vai trò của nó đôí với sự hình thành đất?�
- Là những sản phẩm phá huỷ của đá gốc
- Vai trò : là nguồn cung cấp vật chất vô cơ cho đất -> quyết định thành phần khoáng vật, thành phần cơ giới và ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất lý hoá của đất.
2.Khí hậu

Trực tiếp: Thông qua nhiệt và ẩm
- Làm cho đá gốc bị phá huỷ tạo thành những sản phẩm phong hoá.
- Hoà tan - rửa trôi, tích tụ vật chất; tạo môi trường cho sinh vật phân giải, tổng hợp chất hữu cơ.
Gián tiếp:
Thể hiện qua lớp phủ thực vật.
Nêu vai trò của khí hậu đối với việc hình thành đất?

Dựa vào hình 26.2 hãy cho biết khí hậu còn có ảnh hưởng gì đến việc hình thành đất?

3, SINH VẬT
Đóng vai trò chủ đạo trong sự hình thành đất

Thực vật
Động vật
Vi sinh vật
Dựa vào hình ảnh sau hãy cho biết vai trò của thực vật trong sự hình thành đất?

Thân và lá cây là nguồn vật chất hữu cơ cho đất
Góp phần biến đổi tính chất đất.
Vai trò của Động vật đối với việc hình thành đất?
Vi sinh vật
Cây lưu khuẩn sinh trưởng trong các nốt sần
Vai trò của vi sinh vật đối với việc hình thành đất?

Phân giải xác sinh vật và tổng hợp thành mùn
Vậy tại sao nói sinh vật đóng vai trò chủ đạo trong sự hình thành đất ? So sánh với tác động của các nhân tố trên như thế nào?

4, Địa hình
Dựa vào hình 1.5 hãy cho biết địa hình ở miền núi và đồng bằng ảnh hưởng đến hình thành đất khác nhau thế nào? Giải thích vì sao?

Địa hình còn tạo các vành đai đất khác nhau theo độ cao.
Dựa vào hình bên hãy cho biết địa hình còn ảnh hưởng gì đến sự hình thành đất ?

5, THỜI GIAN
Thời gian hình thành đất còn gọi là tuổi đất.
Đất ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt có tuổi già nhất, ở cực và ôn đới có tuổi trẻ nhất.

Hãy cho biết vì sao đất ở vùng nhiệt đới có tuổi già nhất và ở ôn đới có tuổi trẻ nhất?



Quan sát các hình ảnh sau đây và cho biết con người tác động đến thổ nhưỡng qua những hoạt động nào? Ảnh hưởng cảu con người đến việc hình thành đất
6. Con người:
Chặt phá, đốt rừng làm rẫy
Mưa lũ
Rác thải
Tiêu cực:
+ Đất bị xói mòn do đốt phá rừng, làm rẫy.
+Đất bị ô nhiễm do rác thải sinh hoạt.
+ Đất mất cấu tượng do canh tác lúa.
Chúng ta phải làm gì để giảm tình trạng xói mòn và ô nhiễm đất?