Bài 17. Silic và hợp chất của silic

Bài 22:
I/ SILIC:
II/ HỢP CHẤT CỦA SILIC:
I/ SILIC:
1/ Tính chất vật lý:
Silic tồn tại ở 2 dạng: silic tinh thể và silic vô định hình
Silic tinh thể:
Cấu trúc giống kim cương, màu xám, có ánh kim, nóng chảy ở 1420oC
Có tính bán dẫn
Ở nhiệt độ thường có độ dẫn điện thấp, khi nhiệt độ tăng thì độ dẫn điện tăng
Silic vô định hình: là chất bột màu nâu

2/ Tính chất hóa học:
a/Tính khử:
-Tác dụng với phi kim: F2, O2

a, Si + F2


b, Si + O2
Silic cùng nhóm với Cacbon nên silic cũng có số oxi hóa tương tự Cacbon:
-4 0 +2 +4
Silic là đơn chất, chỉ tham gia phản ứng oxi hóa khử: vừa co tinh oxi hóa vừa có tính khử
- Taùc duïng vôùi hôïp chaát:
Si + NaOH + H2O  ………. +………….
Na2SiO3
2H2

2
0
+4
Khử
(Silic tetraflorua – t0 thường)
(Silic đioxit)
Natri silicat
2
Tinh th? silic
2/ Tính chất hóa học:
a/ Tính khử:
b/ Tính oxi hóa:

Mg + Si
Mg2Si
t0
Magie silixua
2
0
-4
So sánh với cacbon
Khi tác dụng với kim loại như Fe, Ca, Mg .. Tạo silixua kim loại

I/ SILIC:
Khác nhau:
Si là phi kim hoạt động yếu hơn C, đó là do nguyên tử Si có bán kính lớn hơn, nên khả năng hút electron của hạt nhân kém hơn so với cacbon
3/ Trạng thái tự nhiên:
Biểu đồ % khối lương các nguyên tố trong vỏ trái đất
Trong tự nhiên chỉ gặp silic dưới dạng các hợp chất, chủ yếu là cát (SiO2), các khoáng vật silicat và aluminosilicat như : cao lanh (Al2O3.2SiO2.2H2O), xecpentin (3MgO.2SiO2.2H2O), fenspat (Na2O.Al2O3.6SiO2)..
Silic còn có trong cơ thể động, thực vật với lượng nhỏ và có vai trò đáng kể trong hoạt động sống của thế giới hữu sinh.
Tinh thể thạch anh
Tinh thể thạch anh
Tinh thể thạch anh
4/ Ứng dụng và điều chế
a/ Ứng dụng:
Si siêu tinh khi?t 6 s? chín ( 99,9999% Si) là ch?t bán d?n được d�ùng trong th?i đạidu hành vu tr?, chi?c xe lunokhot
C?a Liên Xô cu hạ cánh xu?ng m?t trang ngày 16/1/1973,
s? di đi được là nh? t? bào quang đi?n silic.
Vai trò sinh h?c c?a Si
-Th?c v?t c?n Si đ? t?o các mô th?c bì, Si làm cho thành t? bào c?ng hon và b?n hon,ch?ng s? xâm h?i c?a côn trùng và n?m m?c
-Si có trong h?u h?t t? bào đ?ng v?t, đ?c bi?t tuy?n tu?, gan, tóc, xuong, rang.Xuong, răng và s?n c?a ngu?i b?nh lao lu?ng S giảm đáng k?. Nh?ng ngu?i b? b?nh v?y n?n hàm lu?ng Si trong máu gi?m rõ r?t, hàm lu?ng Si tang cao trong máu ? nh?ng ngu?i b?nh đ?i tràng.
4/ Ứng dụng và điều chế
b/ Điều chế
- Trong phòng thí nghiệm:
Đốt cháy 1 hỗn hợp gồm bột magie và cát nghiền mịn.
SiO2 + 2Mg Si + 2MgO
to
- Trong công nghiệp:
Dùng than cốc khử silic đioxit trong lò điện ở nhiệt độ cao.
SiO2 + 2C Si + 2CO
to
II/ HỢP CHẤT CỦA SILIC:

1/ Silic đioxit:
Cấu trúc tinh thể SiO2
- Tính chất vật lý
- Tính chất hóa học
Ơ� dạng tinh thể, nóng chảy ở 1713oC, không tan trong nước.
Trong tự nhiên, SiO2 ở dang khoáng vật thạch anh.
SiO2 là cát chứa nhiều tạp chất
SiO2 tan chậm trong dung di?ch ki�`m da?c, no?ng tan dễ�~ da`ng trong ki�`m no?ng cha?y
SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O
SiO2 tan duo?c trong dung di?ch HF
SiO2 + 4HF ? SiF4 + 2H2O
Dựa vào phản ứng này người ta dùng dung dịch HF để khắc chữ và hình trên thủy tinh
to
Silic dioxit là m?t trong nh?ng thành ph?n ch? y?u có trong cát, du?c đùng làm v?t li?u xây d?ng, s?n xu?t thu? tinh.
Sa mạc
Sản xuất đồ gốm
Bình ly bằng thủy tinh
Lọ hoa bằng thủy tinh
Pha bột màu trang trí đồ gốm
2/ Axit silixic và muối silicat
a/ Axit silixic: (H2SiO3)
Là chất ở dạng keo, không tan trong nước, khi đun nóng dễ mất nước
H2SiO3 SiO2 + H2O
to
Khi sấy khô, axit silixic mất 1 phần nước, tạo thành silicagen dùng để hút ẩm va �hấp thụ nhiều chất
Silicagen
Là axit yếu, yếu hơn cả axit cacbonic nên dễ bị khí CO2 đẩy ra khỏi dung dịch muối của nó
Na2SiO3 + CO2 + H2O H2SiO3 + Na2CO3
-Chi? co? muối silicat cu?a kim loa?i kiềm tan duo?c trong nuo?c
-Tha`nh phần chi?nh cu?a thu?y tinh lo?ng: Na2SiO3 va` K2SiO3
2/ Axit silixic và muối silicat
b/ Muối silicat
-Muối Na2SiO3 là thành phần không thể thiếu trong cát
-Trộn cát với sôda đun nóng
Na2CO3 + SiO2 Na2SiO3 + CO2
-Trong dung dịch, silicat kim loại kiềm bị thủy phân mạnh tạo ra môi trường kiềm.
Na2SiO3 + 2H2O 2NaOH + H2SiO3
Câu 1: S? oxi ho?a cao nhất cu?a Si th? hiện o? ho?p chất na`o sau đây?

B. SiO2
A. SiO
C.SiH4
D.Mg2Si
Đúng
Sai
Sai
Sai
Câu 2: Khi cho oxit axit ta?c du?ng vo?i nuo?c,
thi` axit se~ không duo?c ta?o tha`nh, nếu oxit axit do? la`:
A.Cacbon dioxit
B.Luu huy`nh dioxxit
C.Silic dioxit
D.Dinito pentaoxit
Đúng
Sai
Sai
Sai
Câu 3: Si ta?c du?ng vo?i dung di?ch na`o sau d�ây gia?i pho?ng khi? H2?
A. Dung di?ch HNO3
B. Dung di?ch NaOH
C.Dung di?ch Na2CO3
D.Dung di?ch HF
Đúng
Sai
Sai
Sai