Bài 17. Quang hợp

Chào mừng quý thầy cô
và các em học sinh
Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Nhi - Lớp 11a7
1/ Nêu sự khác nhau cơ bản về cấu tạo ống tiêu hóa và quá trình tiêu hóa thức ăn của thú ăn thịt và thú ăn thực vật
KIỂM TRA BÀI CŨ
2/ Tại sao thú ăn thực vật thường phải ăn số lượng thức ăn rất lớn?
BÀI 17:
HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT
I/ HÔ HẤP LÀ GÌ?
Hãy khoanh tròn cho câu trả lời đúng về hô hấp ở động vật:
A. Hô hấp là quá trình tiếp nhận O2 và CO2 của cơ thể từ môi trường sống và giải phóng ra năng lượng



C. Hô hấp là quá trình tế bào sử dụng các chất khí như O2, CO2 để tạo ra năng lượng cho các hoạt động sống
D. Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường, đảm bảo cho cơ thể có đầy đủ O2 và CO2 cung cấp cho các quá trình ôxi hóa các chất trong tế bào
B. Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để ôxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thời CO2 ra ngoài
I/ HÔ HẤP LÀ GÌ?
* Các hình thức hô hấp ở động vật:
Hô hấp ngoài: là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường bên ngoài theo cơ chế khuếch tán → cung cấp ôxi cho HH TB, thải CO2 từ HH TB ra ngoài
- Hô hấp trong: gồm TĐK giữa tế bào với máu và hô hấp tế bào
* Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để ôxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài

Phân biệt hô hấp ngoài và hô hấp trong?
Hô hấp ở ĐV gồm những hình thức nào?
II/ BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ
Bề mặt trao đổi khí là gì?
Bề mặt TĐK là bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài
khuếch tán vào trong tế bào ( hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ TB ( hoặc máu) ra ngoài.
Những đặc điểm nào của bề mặt TĐK quyết định hiệu quả TĐK của động vật với MT?

Đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:

+ Bề mặt TĐK rộng.

+ Bề mặt TĐK mỏng và ẩm ướt → O2 và CO2 dễ khuếch tán qua

+ Bề mặt TĐK có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp

+ Có sự lưu thông khí →tạo sự chênh lệch về nồng độ O2 và
CO2 để các khí đó dễ khuếch tán qua BMTĐK
III/ CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP ( Trao đổi khí)
1. Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể: (ở ĐV đơn bào, đa bào bậc thấp)
CÁ PHỔI
LƯỠNG THÊ
BÒ SÁT
THÚ
Vậy bề mặt trao đổi khí là gì?
1/ Khái niệm:
là bộ phận cho O2 từ mt ngoài khuếch tán vào trong tb (hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ tb (hoặc máu) ra ngoài
2/ Đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:
Hiệu quả trao đổi khí của đv liên quan bởi các đặc điểm :
Hiệu quả của hô hấp ngoài phụ thuộc vào yếu tố nào?
Hãy quan sát hình ảnh sau và trả lời các câu hỏi:
1/ Tỉ lệ giữa diện tích bề mặt trao đổi khí và thể tích cơ thể như thế nào?
2/ Nếu ta đụng tay vào những cơ quan đó thì thấy như thế nào?
3/ Màu sắc của chúng như thế nào?
Hãy quan sát bảng 17, tỉ lệ những loại khí đó trong không khí hít vào và thở ra như thế nào?
- Bề mặt trao đổi khí rộng ( tỉ lệ diện tích giữa bề mặt trao đổi khí và thể tích cơ thể lớn)
- Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt giúp O2 và CO2 dễ dàng khuếch tán qua
- Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
- Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch về nồng độ khí O2 và CO2
2/ Đặc điểm của bề mặt trao đổi khí: Hiệu quả trao đổi khí của đv liên quan bởi các đặc điểm :
Sự chênh lệch về nồng độ khí đó có tác dụng gì?
để các khí đó dễ dàng khuếch tán qua bề mặt trao đổi khí
Quan sát hình và cho biết: ở cá dòng nước chảy từ miệng qua mang theo mấy chiều và chảy như thế nào?
Hãy quan sát hình và cho biết: Tại sao dòng nước chảy một chiều, liên tục từ miệng qua mang?
* Riêng đối với cá xương, ngoài 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí thì có thêm các đặc điểm để làm tăng hiệu quả trao đổi khí:
- Miệng và diềm nắp mang đóng mở nhịp nhàng tạo nên:
- Cách sắp xếp của mao mạch trong mang giúp cho dòng máu chảy trong mao mạch song song và ngược chiều với dòng nước chảy bên ngoài mao mạch của mang
dòng nước chảy ngược chiều và gần như liên tục từ miệng qua mang
Hãy quan sát hình và cho biết: Cách sắp xếp của các mao mach trong mang có tác dụng gì đối với quá trình trao đổi khí?
Những đặc điểm trên của bề mặt trao đổi khí có tác dụng gì?
Vậy: - Tăng độ hòa tan của chất khí, tăng diện tích tiếp xúc giữa máu với không khí…
Hãy quan sát hình và cho biết: Theo em ở ĐV bề mặt trao đổi khí của cơ quan hô hấp có giống nhau không? Vậy hiệu quả trao đổi khí sẽ như thế nào khi bề mặt trao đổi khí của cơ quan hô hấp khác nhau? Cho VD.
- Bề mặt trao đổi khí của cơ quan hô hấp ở đv là khác nhau nên hiệu quả trao đổi khí của chúng cũng khác nhau
III/ CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP
Theo em quá trình hô hấp của ĐV ở cạn và ở nước có giống nhau không, và xảy ra như thế nào?
Nếu căn cứ vào bề mặt trao đổi khí có thể phân chia hô hấp thành những hình thức chủ yếu nào?
4 hình thức hô hấp chủ yếu:
- Hô hấp qua bề mặt cơ thể - Hô hấp bằng mang
- Hô hấp bằng hệ thống ống khí - Hô hấp bằng phổi
Hãy quan sát các hình và hoàn thành bảng sau:
TRÙNG BIẾN HÌNH
THỦY TỨC
GIUN
Vậy theo em hô hấp qua bề mặt cơ thể và hô hấp bằng hệ thống ống khí, hình thức nào hiệu quả trao đổi khí cao hơn? Vì sao?
Hô hấp qua hệ thống ống khí thì có hiệu quả trao đổi khí cao hơn, vì hệ thống ống khí phân bố đến tận tế bào
* Lưu ý: - Côn trùng nhỏ không cần cơ giúp thông khí vì khoảng cách giữa tế bào và bên ngoài là rất ngắn
- Côn trùng có kích thước lớn thì sự thông khí nhờ sự co giãn của cơ bụng
MANG ĐÓNG
MIỆNG MỞ
MIỆNG ĐÓNG
MANG MỞ
Tại sao mang cá chỉ thích hợp với hô hấp ở dưới nước mà không thích hợp cho hô hấp trên cạn? Tại sao cá lên cạn lại không hô hấp được?
Vì mang chỉ trao đổi khí hòa tan trong nước và được lưu chuyển qua mang, do mất lực đẩy của nước nên các phiến mang và cung mang xẹp, dính chặt với nhau thành 1 khối làm diện tích bề mặt trao đồi khí còn rất nhỏ, mang cá bị khô
Đối chiếu với 4 đặc điểm đảm bảo hiệu quả trao đổi khí, hãy lí giải tại sao phổi là cơ quan trao đổi khí hiệu quả của động vật trên cạn
Do cơ thể hoạt động nhiều đòi hỏi phải cung cấp năng lượng để giữ cho thân nhiệt ổn định nên nhu cầu trao đổi khí cao
- Phổi thú có rất nhiều phế nang, diện tích bề mặt trao đổi khí lớn
- Chim có hệ thống túi khí phía sau phổi
* Quan sát Bảng 17: Thành phần không khí hít vào và thở ra ở người
CỦNG CỐ
1/ Đặc điểm cấu tạo của cơ quan hô hấp ở chim khác với bò sát và thú là:
Có lượng phế nang nhiều hơn
b. Có các túi khí nằm ở phía trước và phía sau của phổi
c. Có phế quản phân nhánh
d. Cử động hô hấp được thực hiện do sự co dãn của các cơ hô hấp
2/ Điều nào sau đây đúng với thủy tức là:
Hô hấp bằng mang
b. Trao đổi khí theo cơ chế khuếch tán qua bề mặt cơ thể
c. Trao đổi khí qua hệ thống ống khí
d. Trao đổi khí theo khuếch tán qua các phế nang
Cá voi thở bằng …phổi
Là loài ĐV có vú, thở bằng phổi không thở bằng mang như các loài cá khác.
Cá voi có phổi lớn, chứa được nhiều O2 nên có thể lặn lâu hàng giờ.
THỞ BẰNG …ĐUÔI
Cá thoi loi sống được cả trong nước và trên cạn, thỉnh thoảng chúng lên bờ, thậm chí leo được lên cây. ở dưới nước, cá thoi loi thở bằng mang nhưng khi lên bờ lại thở bằng đuôi. Da đuôi của cá thoi loi ẩm ướt và có mạng lưới mạch máu dày đặc để TĐK.
Hãy trả lời câu hỏi sau:
Tại sao bề mặt trao đổi khí của chim, thú phát triển hơn của lưỡng cư và bò sát?
DẶN DÒ
Chào tạm biệt