Bài 17. Phản ứng oxi hoá - khử

Phản ứng oxi hóa -khử
Giỏo viờn th?c hi?n
PH?M VAN H�



Chương 4
Phản ứng oxi hóa-khử

N?i dung c?n nghiờn c?u
S? oxi hoỏ, s? kh?, ch?t oxi hoỏ, ch?t kh? v� ph?n ?ng oxi hoỏ kh? l� gỡ?
Cỏch l?p phuong trỡnh c?a ph?n ?ng oxi hoỏ kh?
I. D?nh nghia



Trình bày định nghĩa sự oxi hoá, chất oxi hoá mà em đã học ở lớp 8
S? oxi hoỏ m?t ch?t l� s? hoỏ h?p c?a oxi v?i ch?t dú d? t?o ra oxit

Ví dụ: Xét sự oxi hoá Natri
Phương trình phản ứng:

Xác định số oxi hoá của Natri và Oxi trước và sau phản ứng?
Nhận xét sự thay đổi số oxi hoá của Na trong phản ứng trên?
Trong phản ứng trên số oxi hoá của Natri tăng từ 0 đến +1

Do:
Na → Na + 1e
+1
Vậy, theo quan điểm mới:
Sự oxi hoá (quá trình oxi hoá) một chất là quá trình nhường electron của chất đó
Chất tham gia vào quá trình oxi hoá(chất nhường e) gọi là chất khử
Quá trình oxi hoá Natri
Chất khử
O
Trong phản ứng trên số oxi hoá của Natri ..... từ ..... đến .....
I. D?nh nghia



Trình bày định nghĩa sự khử mà em đã học ở lớp 8
S? kh? m?t ch?t l� s? nhu?ng oxi c?a ch?t dú
Ví dụ: Xét sự khử CuO bằng H2
Pt phản ứng:

Xác định số oxi hoá của đồng, oxi và hiđro trước và sau phản ứng?
Nhận xét sự thay đổi số oxi hoá của Cu trong phản ứng trên?
Trong phản ứng trên số oxi hoá của Đồng giảm từ +2 đến 0

Do:
Cu + 2e → Cu
+2
Vậy, theo quan điểm mới:
Sự khử (quá trình khử) một chất là quá trình nhận electron của chất đó
Chất tham gia vào quá trình khử (chất nhận e) gọi là chất oxi hoá
Quá trình khử Cu+2
Chất oxi hoá
O
Xác định lại vai trò của các chất trong phản ứng
Chất khử
Chất oxi hoá
Quá trình oxi hoá
Quá trình khử
Xác định lại vai trò của các chất trong phản ứng
Chất oxi hoá
Chất khử
Quá trình khử
Quá trình oxi hoá
Quá trình oxi hoá chất khử
Quá trình khử chất oxi hoá
Tóm lại
chất oxi hoḠ(Chất ...............) là chất ............. electron
Chất ....... (Chất bị oxi hoá) là chất .............
..............
Quá trình ...... (sự oxi hoá) là quá trình ....... electron
Quá trình khử (sự ....) là quá trình ...... (.....) electron
Chất khử (Chất bị oxi hoá) là chất nhường electron
Chất oxi hoá (Chất bị khử) là chất nhận electron
Quá trình oxi hoá (sự oxi hoá) là quá trình nhường electron
Quá trình khử (sự khử) là quá trình thu (nhận) electron
Cách nhớ
3 câu thần chú:

Khử cho O nhận
Oxi hoá lên, khử xuống
Quá trình oxi hoá chất khử
Quá trình khử chất oxi hoá
Xét phản ứng đốt cháy Natri trong khí clo
Phương trình phản ứng:
2Na + Cl2 → 2NaCl
Xét sự tạo thành NaCl trong phản ứng trên?

Na → Na+ + 1e
Cl + 1e → Cl-
Na+ + Cl- → NaCl
Trong phản ứng trên, nguyên tử Natri nhường electron biến thành ion Na+, nguyên tử clo thu electron biến thành ion Cl-. Hai loại ion mang điện tích trái dấu hút nhau bằng lực hút tĩnh điện hình thành hợp chất ion NaCl
Không có sự tham gia của oxi nhưng theo quan niệm mới phản ứng này vẫn là phản ứng oxi hoá khử vì ở đây xảy ra đồng thời sự cho và nhận electron, cũng như sự thay đổi số oxi hoá.
Chất khử
Chất oxi hoá
Phương trình phản ứng có sự dịch chuyển electron
CK
Chất Ox
Phản ứng oxi hoá khử
Xét phản ứng đốt cháy hiđro trong khí clo
Phương trình phản ứng:
2H2 + Cl2 → 2HCl
Xét sự tạo thành HCl trong phản ứng trên?

H : H + Cl : Cl → H :Cl

Trong phản ứng trên, nguyên tử Hiđro không nhường hẳn electron cho nguyên tử clo mà ở đây chỉ có sự dịch chuyển 1e của nguyên tử H về phía nguyên tử Cl
Như vậy trong phản ứng này không có sự cho nhận electron mà chỉ có sự dịch chuyển electron. Tuy nhiên phản ứng này vẫn được xem là phản ứng oxi hoá khử vì sự dịch chuyển electron vẫn đẫn đến sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố


H : H + Cl : Cl → 2H : Cl
H2 + Cl2 → 2HCl

Biểu diện quá trình dịch chuyển e:
H2→ 2H + 2x1e
Ck
Cl2 + 2x1e → 2Cl
Oh

Quá trình oxi hoá
Quá trình khử
Phương trình phản ứng có sự dịch chuyển electron:



H2 + Cl2 → 2HCl

Xét phản ứng nhiệt phân muối amoni nitrat
Phương trình phản ứng:
2NH4NO3 → N2O + 2H2O
Xét sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố trong phản ứng trên
Chất khử
Chất oxi hoá
Quá trình khử
Quá trình oxi hoá
Phản ứng oxi hoá khử
Sự giống nhau cua các phản ứng trên
Đều có chung bản chất, đó là sự dịch chuyển electron giứa các chất tham gia phản ứng, gắn liền với sự thay đổi số oxi hoá của một số nguyên tố. Chúng đều là phản ứng oxi hoá khử
Vậy: thế nào là phản ứng oxi hoá khử
Định nghĩa phản ứng oxi hoá khử
Phản ứng oxi hoá khử là phản ứng hoá học, trong đó có sự chuyển electron giữa các chất phản ứng, hay phản ứng oxi hoá khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi hoá của một số nguyên tố
Chất: được hiểu theo nghĩa rộng, có thể là phân tử(Cl2, H2), có thể là nguyên tử (N-3, N+5, H+1,...), có thể là ion(Na+, Cl-,....)
lưu ý
Sự oxi hoá và sự khử bao giờ cũng xảy ra đồng thời. Do đó trong một phản ứng oxi hoá khử bao giờ cũng có mặt dồng thời chất oxi hoá và chất khử
4-Cñng cè
Câu 1: Chọn câu trả lời đúng (Phương án đúng) trong các sau đây về khái niệm chất khử
Trong pư oxh-k chất khử là chất
A-chất tác dụng với oxi
B-chất nhường oxi cho chất khác
C-chất có soh tăng
D-chất nhường hiđro cho chất khác

Câu 3: pư sau có phải pư oxh-k ? nều phải pư oxh-k
hãy xác định chất khử ,chất oxh
HS1 : 4NH3 + 5O2 ---> 4 NO + 6 H2O
HS 2 : Fe2O3 + 3 CO --->2 Fe + 3 CO2



Câu 2: Hãy chọn khái niệm ở cột bên trái ghép phần câu ..ở cột bên phải sao cho phù hợp
Trong PƯ OXH-K
A-chất khử 1- Là chất có SOH giảm sau PƯ
B-Chất OXH 2-Sự làm giảm SOH của chất đó
C-Sự OXH 3-Là chất có SOH tăng
D-Sự khử 4-Là PƯ xảy ra sự nhường và nhận Oxi
E-PƯOXH-K 5-Sự làm tăng SOH của chất đó
6-Là PƯ kèm theo sự thay đổi
SOH của một số nguyên tố
A....... B.......... C........ D........
3
1
5
2
5 Bài tập về nhà
C©u 4: Chän c©u tr¶ lêi ®óng (Ph­¬ng ¸n ®óng) trong c¸c c©u sau ®©y vÒ kh¸i niÖm chÊt oxh
Trong P¦ OXH_K chÊt oxh lµ chÊt:
A-cã SOH kh«ng thay ®æi (kh«ng t¨ng ,còng kh«ng gi¶m)
B-cã SOH t¨ng
C-cã SOH gi¶m
D-lµ chÊt cã SOH lóc t¨ng ,lóc gi¶m tïy P¦
C©u 5 : H·y chän kh¸i niÖm ë cét bªn tr¸i ghÐp phÇn c©u ..ë cét bªn ph¶i sao cho phï hîp
A-P¦OXH-K 1-Lµ P¦ trong ®ã tõ 2 hay nhiÒu chÊt sinh ra 1 chÊt
B-P¦hãa hîp 2- Lµ P¦ trong ®ã cã sù thay ®æi SOH
C-P¦ph©n tÝch 3- Lµ P¦ trong ®ã tõ 1 chÊt sinh ra 2 hay nhiÒu chÊt
D-P¦ thÕ 4- Lµ P¦ trong ®ã cã sù trao ®æi pr«ton
5-nguyªn tö cña ®¬n chÊt thay
thÕ nguyªn tö cña nguyªn tè trong hîp chÊt
Câu 6 :Chọn câu trả lời đúng(Phương án đúng) trong các câu sau đây :
Trong PƯ có sự tham gia của kim loại , thì SOH của kim loại
A-Chỉ giảm
B-Có PƯ thì tăng có PƯ thì giảm
C-Chỉ tăng
D-Không tăng không giảm