Bài 17. Ôn tập Tiếng Việt

1. Cấu tạo từ tiếng Việt:
Từ
Từ đơn
Từ phức
Từ ghép
Từ láy
1. Cấu tạo từ tiếng Việt:
- Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu.
- Tiếng là đơn vị cấu tạo nên từ.
- Từ đơn: từ chỉ có 1 tiếng.
- Từ phức: từ gồm hai hoặc nhiều tiếng.
+Từ ghép: những từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.
+Từ láy: những từ phức có quan hệ láy âm giữa các tiếng.
2. Nghĩa của từ:
-Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ…) mà từ biểu thị.
- Có thể giải thích nghĩa của từ bằng hai cách chính như sau:
+ Trình bày khái niệm mà từ biểu thị.
+ Đưa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với từ cần giải thích.
- Chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ, tạo ra những từ nhiều nghĩa.
-Từ có thể có một hay nhiều nghĩa:
+ Nghĩa gốc: nghĩa xuát hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác.
+ Nghĩa chuyển: nghĩa được hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc.
3.Từ mượn:
- Là những từ chúng ta vay mượn nhiều từ của nước ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm… mà tiếng Việt chưa có từ thật thích hợp để biểu thị.
- Từ mượn tiếng Hán: gồm từ gốc Hán và từ Hán Việt→ bộ phận từ mượn quan trọng nhất.
- Tiếng Việt còn mượn từ của một số ngôn ngữ khác như tiếng Anh, tiếng Nga…
4. Lỗi dùng từ:

Lặp từ
Lẫn lộn các từ gần âm
- Dùng từ không đúng nghĩa.
5. Từ loại và cụm từ:
Từ loại
Danh từ
Động từ
Tính từ
Số từ
Chỉ từ
Cụm
danh từ
Cụm
động từ
Cụm
tính từ
Lượng từ
5. Từ loại và cụm từ:
- Danh từ: là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm,…
- Động từ: những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật.
- Tính từ: những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hành động, trạng thái.
- Cụm danh từ: là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành → cấu tạo.
- Cụm động từ: là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.
- Cụm tính từ:
- Số từ: là những từ chỉ số lượng và thứ tự của vật.
-Lượng từ: là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
- Chỉ từ là những từ dùn để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Bài tập:
Xác định các cụm từ có trong các đoạn văn sau và cho biết đó là cụm từ nào? ghi lại cụm từ đó vào mô hình bảng sau:

a.Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng .Đôi càng tôi mẫm bóng…..
( Dế Mèn phiêu lưu kí –Tô Hoài )
b.Người học trò nghèo góp cho đất nước mình núi Bút, non Nghiên .
( Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm )
c.Nắng mới vàng tươi rực rỡ tràn ngập đất trời .Nắng như làm cho đồng lúa thêm xanh mỡ màng ,vui reo xôn xao và tỏa hương thơm dịu ngọt cốm mới .

chàng dế
một
thanh niên cường tráng
a.Cụm DT
b.Cụm ĐT
góp
cho Đất nước mình núi Bút ,non Nghiên
c.Cụm TT
vàng
tươi rực rỡ
thêm
xanh
mỡ màng
thơm dịu ngọt
cốm mới
Bài tập 3; Viết đoạn văn từ 5-7 câu chủ đề lao động có sử dụng một cụm danh từ và gạch chân xác định .
Hướng dẫn về nhà :
-Ôn lại và củng cố kiến thức về Tiếng Việt để chuẩn bị kiểm tra học kì .
- Luyện viết đoạn văn có sử dụng các cụm từ trên .