Bài 17. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946

TRƯỜNG THPT DƯỠNG ĐIỀM
BÀI GIẢNG
NGUYỄN CÔNG CHÁNH
Môn Lịch Sử
CHƯƠNG TRÌNH 12 CƠ BẢN
Chương III:
VIỆT NAM TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1954
Bài 17:
NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA TỪ SAU NGÀY 2-9-1945 ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19-12-1946 (Tiết ?)
Bài 17: NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA TỪ SAU NGÀY 2-9-1945 ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19-12-1946 (2 Tiết)
I. TÌNH HÌNH NƯỚC TA SAU CÁCH MẠNG THÁNG
TÁM NĂM 1945
II. BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN CÁCH
MẠNG, GIẢI QUYẾT NẠN ĐÓI, NẠN DỐT VÀ KHÓ
KHĂN VỀ TÀI CHÍNH
III. ĐẤU TRANH CHỐNG NGOẠI XÂM VÀ NỘI PHẢN,
BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG



? Tỡnh hỡnh nu?c ta
sau Cỏch m?ng thỏng tỏm nam 1945
cú nh?ng khú khan v� thu?n l?i gỡ?
I. TÌNH HÌNH NƯỚC TA SAU CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945
1. Khó khăn:
a. Về kẻ thù:
- Miền Bắc: 20 vạn quân Trung Hoa Dân
quốc, theo sau là Việt Quốc, Việt Cách…
- Miền Nam: hơn 1 vạn quân Anh, theo
sau là Pháp.
- Cả nước: 6 vạn quân Nhật.

Quân Trung Hoa Dân quốc ở Hải Phòng 1945
Quân Anh đến Sài Gòn năm 1945
Quân Pháp ở Sài Gòn năm 1945
b. Về chính quyền:



- Chính quyền non trẻ, quân sự non yếu.


- Kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ, nạn đói…



- Tài chính: trống rỗng, rối loạn…


- Văn hóa xã hội: 90% dân số mù chữ…


 “ngàn cân treo sợi tóc”

Dân đói năm 1945
Dân đói năm 1945
Dân chết đói năm 1945
Xương của nạn nhân trận đói năm 1945 được cải táng từ các hố chôn tập thể - Hà Nội
Tiền của Trung Hoa Dân quốc
Hậu quả của nạn mù chữ
2/. Thuận lợi:
a/. Trong nước:
- Nhân dân phấn khởi, gắn bó với chế độ mới.
- Đảng - Bác sáng suốt lãnh đạo.
b/. Thế giới:
- Hệ thống XHCN đang hình thành.
- Phong trào giải phóng dân tộc, phong trào
hòa bình- dân chủ . phát triển.
? Thuận lợi là cơ bản.

Nhóm 2: Đảng ta đã làm gì để giải quyết nạn đói? Kết quả?

Nhóm 3: Tại sao Chính phủ VNDCCH xem việc chống dốt là một trong những nhiệm vụ cần giải quyết cấp bách? Biện pháp giải quyết và kết quả?

Nhóm 1: Đảng ta đã làm gì để xây dựng chính quyền cách mạng? Ý nghĩa của những việc làm đó.
Nhóm 4: khó khăn về tài chính: Biện pháp giải quyết? Kết quả - tác dụng?

II. BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG, GIẢI QUYẾT NẠN ĐÓI, NẠN DỐT VÀ KHÓ KHĂN VỀ TÀI CHÍNH
1. Xây dựng chính quyền cách mạng
a. Chính trị:
- 6/1/1946, Tổng tuyển cử bầu Quốc hội.
- Sau 6/1/1946, Bắc bộ và Trung bộ bầu cử
hội đồng nhân dân các cấp…
- 2/3/1946, Kỳ họp đầu tiên của Quốc hội
khóa I  Chính phủ do chủ tịch Hồ Chí Minh
đứng đầu.
- 9/11/1946, Bản Hiến pháp đầu tiên…



Bác Hồ bỏ phiếu bầu cử Quốc hội (6/1/1946)
Nhân dân Nam Kỳ nô nức đi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội (6/1/1946)
Quốc hội họp phiên đầu tiên (2/3/1946)
Chính phủ đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

Ông Huỳnh Văn Tiểng - chứng nhân của lịch sử - là đại biểu của Quốc hội khóa I V (1945 – 1975), là Giám đốc đầu tiên của Đài Truyền hình TP. Hồ Chí Minh.
* Ý nghĩa:
- Giáng một đòn mạnh vào âm mưu chống phá của
kẻ thù.
- Tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho nhà nước Dân
chủ Cộng hòa.
b. Quân sự:
Được chú trọng xây dựng:
- Việt Nam giải phóng quân (5/1945)  Vệ
quốc Đoàn (9/1945)  Quân đội Quốc gia Việt Nam
(22/5/1946).
- Dân quân, tự vệ: tăng.


2. Giải quyết nạn đói:
- Biện pháp trước mắt: Chủ tịch Hồ Chí Minh
kêu gọi nhân dân cả nước “nhường cơm sẽ áo”
 Cả nước dấy lên phong trào “Hủ gạo cứu đói”, “Ngày đồng tâm”…
- Nhiệm vụ lâu dài: “Tăng gia sản sản xuất”, bỏ
thuế thân, giảm tô 25%, tạm cấp ruộng đất…
 Nạn đói bị đẩy lùi


Mít tinh cứu đói tháng 11/ 1945 ở Hà Nội
Cụ Ngô Tử Hạ - Đại biểu cao tuổi nhất của Quốc hội Khóa I -Cầm càng xe đi quyên góp cứu đói năm 1946
Nhân dân Nam Bộ quyên góp gạo cứu giúp đồng bào bị đói ở Bắc Bộ (10/1945)
Bác Hồ tham gia sản xuất
Nhân dân tăng gia sản xuất
3. Giải quyết nạn dốt:
- Biện pháp trước mắt: 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí
Minh kí sắc lệnh thành lập Nha bình dân học vụ  xóa mù.
- Nhiệm vụ lâu dài: thành lập các trường tiểu học,
trung học, đại học…
 Kết quả: Sau 1 năm, cả nước có 76 nghìn lớp
học, xóa mùa chữ cho 2,5 triệu người, mở các
trường PT và đại học, sửa đổi phương pháp giáo
dục theo tinh thần dân tộc, dân chủ.


Phát động phong trào chống nạn thất học ở Hà Nội 1945.
Một lớp Bình dân học vụ
Đồ dùng học tập trong lớp bình dân học vụ
Bác Hồ tham gia xóa mù chữ
Bác Hồ tham gia xóa mù chữ
Thư gửi các cháu học sinh
nhân ngày khai trường 9- 1945
" Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu"
( Hồ Chí Minh)
4. Giải quyết khó khăn về tài chính:
- Biện pháp trước mắt: kêu gọi nhân dân tự nguyện
đóng góp: “qũy độc lập” , “Tuần lễ vàng”...  Thu
370 ký vàng 20 triệu đồng…
- Nhiệm vụ lâu dài: 31/1/46 phát hành tiền  3/11/46 lưu hành tiền VN.
 Khắc phục ngân sách trống rỗng; ổn định nền tài chính.


Giấy bạc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phát hành năm 1946
Giấy bạc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phát hành năm 1946
 Ý nghĩa tác dụng của các chủ trương trên:
- Thể hiện bản chất ưu việt: Nhà nước do dân, vì dân.
- Tinh thần yêu nước, đoàn kết của nhân dân ta.
- Thể hiện tài năng lãnh đạo của Đảng - Bác
Hồ.
- Củng cố chính quyền về mọi mặt, tạo điều kiện cho ta đối phó với kẻ thù.


III. ĐẤU TRANH CHỐNG NGOẠI XÂM VÀ NỘI
PHẢN, BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG
1. Kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược ở Nam Bộ
a. Thực dân Pháp trở lại xâm lược:
- Đêm 22 rạng sáng 23/9/1945: được sự giúp đỡ
của quân Anh, thực dân Pháp đánh chiếm Sài Gòn  mở đầu cuộc xâm lược nước ta lần 2.


b. Kháng chiến chống pháp ở Nam Bộ:
- Nhân dân Nam Bộ anh dũng đấu tranh.
- Hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng, Chiính phủ,
nhân dân cả nước đã ủng hộ miền Nam bằng sức
người (đoàn quân Nam tiến), sức của (quần áo, tiền,
gạo, thuốc men...)


Đoàn quân Nam tiến vào Nam Bộ chiến đấu
2. Đấu tranh với quân Trung Hoa Dân quốc và
bọn phản cách mạng ở miền Bắc
a. Chủ trương của Đảng:
Tránh đối phó với nhiều kẻ thù cùng một lúc 
Đảng chủ trương hòa Trung Hoa Dân quốc.
* Chính trị:
- Nhường cho tay sai của Trung Hoa Dân quốc
70 ghế trong Quốc hội, 4 ghế bộ trưởng.
- Kiên quyết vạch trần mưu chia rẽ, phá hoại.
- Trấn áp bọn phản cách mạng.


* Kinh tế:
Cung cấp lương thực, nhận tiêu dùng tiền
Trung Quốc.
Kết quả: Làm thất bại âm mưu lật đổ chính quyền
của Trung Hoa Dân quốc và tay sai.
 Nhận xét: Đây là sách lược mềm dẻo nhưng cứng
rắn về nguyên tắc chiến lược.


3. Hòa hoãn với Pháp nhằm đẩy quân Trung Hoa
Dân quốc ra khỏi nước ta
a. Hiệp định Sơ bộ:
* Hoàn cảnh:
- Pháp và Trung Hoa Dân quốc điều đình với
nhau bằng Hiệp ước Hoa – Pháp (28/2/1946).
- Tình hình đó đặt nước ta đứng trước hai con
đường:
1. Cầm vũ khí chống Pháp.
2. Hòa với Pháp để đuổi quân Trung Hoa Dân
quốc về nước, kéo dài thời gian chuẩn bị đánh Pháp.
=> Ta chọn con đường thứ hai: 6/3/1946, Bác Hồ ký với Pháp bản Hiệp định Sơ bộ.

* Nội dung:
- Chính phủ Pháp công nhận nước ta là một quốc
gia tự do, có chính phủ riêng, nghị viện riêng, quân
đội riêng, tài chính riêng và là thành viên của Liên
bang Đông Dương, nằm trong khối Liên hiệp Pháp.
- Ta cho 15.000 quân Pháp ra Bắc thay quân Trung
Hoa Dân quốc làm nhiệm vụ giải giáp quân
Nhật…và rút dần trong thời hạn 5 năm.
- Hai bên ngừng bắn ở phía Nam và tạo không khí
thuận lợi đi đến cuộc đàm phán chính thức bàn các
vấn đề về ngoại giao của Việt Nam, chế độ tương lai
của Đông Dương, quyền lợi kinh tế và văn hóa của
người Pháp ở Việt Nam.


b. Tạm ước 14/9/1946:
* Hoàn cảnh:
Sau khi ký Hiệp định Sơ bộ:
- Phía ta: Tranh thủ thời gian hòa bình để củng
cố chính quyền, chuẩn bị lực lượng mọi mặt cho
cuộc kháng chiến chống Pháp lâu dài.
- Phía Pháp:
+ Gây xung đột vũ trang ở Nam Bộ.
+ Lập Chính phủ Nam Kỳ tự trị…
=> Ta ký với Pháp bản Tạm ước ngày 14/9/1946.


* Nội dung:
Nhân nhượng Pháp một số quyền lợi về kinh tế -
văn hóa ở Việt Nam.
* Ý nghĩa:
Tạo điều kiện cho ta kéo dài thời gian hòa hoãn để
xây dựng, củng cố lực lượng, chuẩn bị bước vào
cuộc kháng chiến toàn quốc chống Pháp.


1
3
2
4
5
CỦNG CỐ