Bài 17. Hô hấp ở động vật

Bài 17
Hô hấp ở Động vật
Người trình bày : Dương Minh Nhân THPT - B/C HẠ LONG Q-N
T17
T17
Tổ tn2
TN2
Hô hấp ở động vật
I) Hô hấp là gì?
II) Bề mặt trao đổi khí
III) Các hình thức hô hấp
I) Hô hấp là gì ?
Cho câu trả lời đúng về hô hấp ở động vật :
A – Hô hấp là quá trình tiếp nhận O2 và CO2 của cơ thể từ môi trường sống và giải phóng ra năng lượng.
B – Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để ôxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài
C – Hô hấp là quá trình tế bào sử dụng các chất khí như O2, CO2 để tạo ra năng lượng cho các hoạt động sống
D – Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường, đảm bảo cho cơ thể có đầy đủ O2 và CO2 cung cấp cho các quá trình
ôxi hóa các chất trong tế bào

II) Bề mặt trao đổi khí
Tầm quan trọng của bề mặt trao đổi khí: cho O2 từ môi trường ngoài khuyếch tán vào trong tế bào hoặc máu và cho CO2 khuyếch tán từ tế bào hoặc máu ra ngoài
Có 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:
- Bề mặt trao đổi khí rộng:diện tích TĐK >TT cơ thể
- Bề mặt TĐK mỏng và ẩm ướt giúp O2 và CO2 dễ dàng khuyếch tán qua
- Bề mặt TĐK có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
- Có sự lưu thông khí tạo ra chênh lệch nồng độ khí CO2 và O2




III) Các hình thức hô hấp
Ví dụ : Ở giun đất Khí O2 khuyếch tán qua da vào máu. Khí CO2 khuyếch tán từ bên trong cơ thể qua da ra ngoài
Ví dụ : Ở côn trùng Khí O2 từ bên ngoài đi qua lỗ thở vào ống khí lớn, đi theo ống khí nhỏ vào từng tế bào con, khí CO2 do tế bào thải ra thì đi ngược lại
Ví dụ : Ở cá Nhờ sự hoạt động nhịp nhàng của cửa miệng và nắp mang nên dòng nước chứa các khí O2 và CO2chảy từ miệng qua mang theo một chiều và gần như liên tục
Hô hấp
Qua bề măt cơ thể
Bằng hệ thống ống khí
Bằng mang
Ví dụ:
Hô hấp
Qua bề mặt cơ thể ở trùng biến hình và thủy tức.
Reality
Identity
Creativity
Các hình thức hô hấp ở động vật
O2
CO2
Hô hấp bằng mang
Tai sao mang cá chỉ thích hợp cho hô hấp ở dưới nước mà không thích hợp cho hô hấp trên cạn? Tại sao cá lên cạn lại không hô hấp được?
Khi cá lên cạn do mất lực đẩy của nước nên các phiến mang và cung mang xẹp, dính chặt vào nhau thành một khối làm diện tích bề mặt khí còn rất nhỏ. Hơn nữa, khi lên cạn, mang cá bị khô nên cá không hô hấp được và chết sau một thời gian ngắn
Hô hấp bằng phổi
Tại sao phổi chỉ thích hợp cho hô hấp ở trên cạn mà không thích hợp cho hô hấp dưới nước? Tại sao động vật có phổi không hô hấp ở dưới nước được?
Động vật có phổi không hô hấp dưới nước được là do nước tràn vào đường dẫn khí (khí quản, phế quản) nên không lưu thông khí dẫn đến không hô hấp được và sau một thời gian ngắn thiếu dưỡng khí động vật sẽ chết
Nguyên nhân nào đẫn đến trao đổi O2 và CO2 giữa không khí trong phế nang và máu trong mao mạch phổi ?
Nguyên nhân: Nồng độ khí O2 trong không khí thở ra thấp hơn so với không khí hít vào (16,4% so với 20,96%) nên một lượng O2 đã khuếch tán vào máu trước khi đi ra khỏi phổi, làm giảm lượng O2 khi thở ra
Ngược lại nồng độ khí CO2 trong không khí thở ra cao hơn với không khí hít vào (4,1% so với 0,03%) nên khí CO2 khuyếch tán từ mao mạch phổi vào phế nang làm tăng lượng khí CO2 khi thở ra
Hãy so sánh sự khác nhau giữa hô hấp động vật với hô hấp thực vật ?
Hô hấp ở động vật : chủ yếu là quá trình tiếp nhận và sử dụng O2, thải CO2 ra ngoài. O2 được sử dụng cho quá trình ô xi hóa các chất hữu cơ trong cơ thể, tạo ra năng lượng cho hoạt động sống


Hô hấp ở thực vật: tạo ra năng lượng cho hoạt động sống, đồng thời tạo ra các sản phẩm trung gian cung cấp cho quá trình tổng hợp các chất hữu cơ khác trong cơ thể
Câu hỏi trắc nghiệm:
Câu 1. các loài động vật có vú có hình thức hô hấp nào?
A. hô hấp bằng mang
B. hô hấp bằng phổi
C. hô hấp bằng hệ thống ống khí
D. hô hấp qua bề mặt cơ thể
Câu 2. Côn trùng có hình thức hô hấp nào?
A. hô hấp bằng hệ thống ống khí
B. hô hấp bằng mang
C. hô hấp bằng phổi
D. hô hấp qua bề mặt cơ thể
Trắc nghiệm:
Câu 3. Động vật đơn bào hay đa bào có tổ chức thấp (ruột khoang, giun tròn, giun dẹt) có hình thức hô hấp nào?
A. hô hấp qua bề mặt cơ thể
B. hô hấp bằng mang
C. hô hấp bằng phổi
D. hô hấp bằng hệ thống ống khí
Trắc nghiệm:
Cơ quan hô hấp của nhóm động vật nào dưới đây trao đổi khí hiệu quả nhất?
A- Phổi của động vật có vú
B- Phổi và da của ếch nhái
C- Phổi của bò sát
D- Da của giun đất
Câu hỏi tự luận:
Nếu bắt giun đất để lên mặt đất khô ráo, giun sẽ nhanh bị chết. Tại sao?
Giun sẽ nhanh bị chết vì khí O2 và CO2 không khuyếch tán qua da được (do da giun bị khô)
Câu hỏi tự luận:
Hãy liệt kê các hình thức hô hấp của động vật ở nước và ở cạn?
Động vật ở nước : hô hấp bằng mang (Cá) qua bề mặt cơ thể (Thủy tức) bằng phổi (Cá voi)
Động vật ở can : hô hấp bằng phổi (người) hệ thống ống khí (châu chấu) và qua bề mặt cơ thể (giun đất)
Câu hỏi tự luận:
Tại sao bề mặt trao đổi khí của chim, thú phát triển hơn của lưỡng cư và bò sát ?
Vì : nhu cầu trao đổi khí ở chim và thú cao, cần năng lượng để giữ cho thân nhiệt ổn định, chim và thú hoạt động tích cực hơn bò sát và lưỡng cư
Công việc về nhà:
Nghiêm túc thưc hiện các công việc đã giao
- Học và ghi nhớ : Nội dung tóm tắt trong khung ở cuối bài
- Trả lời các câu hỏi: Trang 75 – 76 SGK
- Đọc mục em có biết cuối bài
Nghiêm túc thưc hiện các công việc đã giao
Hãy thưc hiện các công việc đã được giao
Chào tạm biệt !
T17
TN2