Bài 17. Hô hấp ở động vật

Kính chào quý thầy cô và các em
Chọn phương án đúng trong các phương án sau đây khi nói về hô hấp ?
A. Là quá trình tiếp nhận O2 và CO2 của cơ thể từ môi trường sống và giải phóng ra năng lượng
B. Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài
C. Hô hấp là quá trình tế bào sử dụng các chất khí như O2, CO2 để tạo năng lượng cho các hoạt động sống
D. Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường, đảm bảo cho cơ thể có đầy đủ O2 và CO2 cung cấp cho các quá trình oxi hóa các chất trong tế bào
Bài 17: HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT
I. HÔ HẤP LÀ GÌ ?
- Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài
- Hô hấp ở động vật gồm:
Hô hấp ngoài :
là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với
môi trường qua bề mặt trao đổi khí
Hô hấp trong:
Xảy ra bên trong cơ thể (tế bào)
I. HÔ HẤP LÀ GÌ ?
II. BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ

- Là bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào trong TB (hoặc máu) và cho CO2 khuếch tán từ TB (hoặc máu) ra ngoài.
- Đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:
+ Bề mặt rộng
+ Mỏng và ẩm ướt
+ Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
+ Có sự lưu thông khí.

Tăng diện tích tiếp xúc với môi trường
Giúp O2 và CO2 dễ dàng khuếch tán qua
Tăng diện tích tiếp xúc giữa máu với môi trường
Sắc tố hô hấp giúp vận chuyển khí
Tạo ra sự chênh lệch nồng độ O2 và CO2
III.CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP

1.Hô hấp qua bề mặt cơ thể
Đối tượng xảy ra:động vật đơn bào, động vật có tổ chức thấp
Vd: ruột khoang, giun tròn, giun dẹp….


Trao đổi khí qua da ở giun đất
 - Chưa có cơ quan hô hấp
- Chất khí được trao đổi trực tiếp qua bề mặt cơ thể ẩm ướt

Lỗ thở
O2
CO2
Thành mặt bụng
2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí
Xảy ra ở nhiều loài động vật sống trên cạn như côn trùng.


 - Cơ quan hô hấp là hệ thống ống khí phân nhánh nhỏ dần: Từ lỗ thở đến ống khí lớn, đến ống khí nhỏ rôig tiếp xúc với tế bào
- Chất khí trao đổi trực tiếp giữa tế bào với các ống nhỏ nhất

3. Hô hấp bằng mang
- Đại diện: C¸, Th©n mÒm ( trai, èc…), ch©n khíp ë n­íc ( t«m, cua…)

- C?u t?o co quan hụ h?p (mang): g?m cỏc cung mang v?i nhi?u phi?n mang v� cú m?ng lu?i mao m?ch d�y d?c.
- D?c di?m trao d?i khớ�: O2 trong nu?c khu?ch tỏn qua mang v�o mỏu v� khớ CO2 khu?ch tỏn t? mỏu qua mang v�o nu?c.


Giải thích vì sao trao đổi khí của cá xương đạt hiệu quả cao?
Dòng nước đi qua mang liên tục nhờ việc đóng mở nhịp nhàng của miệng và nắp mang.
Dòng nước chảy bên ngoài mao mạch song song và ngược chiều với dòng máu chảy trong mao mạch làm tăng hiệu quả trao đổi khí.
4. Hô hấp bằng phổi: Đại diện : Bò sát, Chim, Thú, người.


Phổi và phế nang ở người
- Đặc điểm trao đổi khí :
+ O2 qua đường dẫn khí tến tận phế nang, CO2 thì ngược lại.
+ Ở chim : nhờ hệ thống túi khí nên phổi luôn có không khí giàu O2 cả khi hít vào và thở ra.



Lưu ý: lưỡng cư hô hấp bằng da và phổi
- Cấu tạo cơ quan hô hấp (phổi):
+ Phổi thú có nhiều phế nang, phế nang có bề mặt mỏng và chứa nhiều mao mạch máu.
+ Phổi chim nhiều ống khí và có thêm hệ thống túi khí



Vì sao phổi là cơ quan trao đổi khí hiệu quả của động vật trên cạn?
Thành phần không khí hít vào và thở ra ở người
Tại sao có sự khác nhau về tỉ lệ các loại khí O2 và CO2 trong không khí hít vào và thở ra?
Củng cố.
+ Chưa có cơ quan hô hấp
+ Chất khí được trao đổi trực tiếp qua bề mặt cơ thể ẩm ướt
Giun đất
+ Cơ quan hô hấp là hệ thống ống khí
+ Chất khí trao đổi trực tiếp giữa tế bào với các ống nhỏ nhất
Côn trùng
+ Cơ quan hô hấp là mang
+ Trao đổi khí diễn ra giữa các phiến mang với môi trường nước
Cá
+ Cơ quan hô hấp là phổi
+ Trao đổi khí xảy ra ở các phế nang
Lưỡng cư, bò sát, chim, thú và người
CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP
- Các em hãy cho biết điều gì sẽ xảy ra khi:
+ Khi giun đất được để lên mặt đất khô ráo.
+ Khi cá được đưa lên bờ, tách khỏi môi trường nước.
+ Con gà bị dìm xuống nước trong thời gian dài.

Giun đất, cá, gà sẽ chết vì không thể hô hấp được.

Kết quả
Củng cố.
Cơ quan hô hấp của nhóm động vật nào dưới đây trao đổi khí hiệu quả nhất?
Phổi của động vật có vú
Phổi và da của ếch nhái
Phổi của bò sát
Da của giun đất
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT