Bài 17. Hô hấp ở động vật

Bài 17
HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT
Bài 17: hô hấp ở động vật
B – chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật
1.HÔ HẤP LÀ GÌ?
Đọc câu lệnh SGK và chọn phương án trả lời đúng
Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài.
2.BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ.
2.1: Khái niệm:

Bề mặt trao đổi khí là bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào trong TB (hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ TB (hoặc máu) ra ngoài.

Trao đổi khí của động vật phụ thuộc chủ yếu vào bề mặt trao đổi khí
2. BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ.

2.2 đặc điểm:

Bề mặt trao đổi khí rộng
Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt
Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
Có sự lưu thông khí
3. CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP

Hô hấp bằng mang
Hô hấp bằng hệ thống ống khí
Hô hấp bằng phổi,…
Hô hấp qua bề mặt cơ thể
Hô hấp bằng phổi
Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể hiệu quả trao đổi khí thấp vì:
Chưa có cơ quan chuyên hóa làm nhiệm vụ.
Những động vật này cấu tạo đơn giản, nguồn năng lượng cung cấp cho cơ thể chưa nhiều.
Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể hiệu quả cao hay thấp? Tại sao?
Lỗ thở
*
Thành mặt bụng
Hình 17.2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí ở côn trùng
Lỗ thở
*
O2
CO2
Thành mặt bụng
Hình 17.2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí ở côn trùng
Cá xương là nhóm hô hấp bằng mang có hiệu quả trao đổi khí tốt nhất vì:
- Cá xương có bề mặt trao đổi khí là hệ thống mang cá với vô số các phiến mang với những đặc điểm hoàn hảo: Diện tích lớn, mỏng và ẩm ướt, có nhiều mao mạch, máu có sắc tố hô hấp, có sự lưu thông khí
- Ngoài ra ở cá xương còn có thêm 2 đặc điểm sau:
+ Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng làm cho dòng nước chảy 1 chiều và liên tục từ miệng qua khe mang.
+ Dòng máu trong mao mạch chảy song song và ngược chiều với dòng nước chảy qua mang
Tại sao cá xương có hiệu quả hô hấp cao nhất trong nhóm hô hấp bằng mang?
Hình 17.5. Phổi và phế nang ở người
1. Nhờ hệ thống các túi khí nên chim có thể thực hiện trao đổi khí liên tục ngay cả khi đang bay.
2. Ở chim, sự trao đổi khí thực hiện ở các ống khí trong phổi, nhờ dòng khí giàu oxi chuyển qua liên tục từ sau ra trước nên không có khí đọng (khí cặn) như các nhóm động vật có phổi trên cạn khác
Tại sao chim có hiệu quả hô hấp cao nhất trong nhóm hô hấp trên cạn
Kết luận
Tùy thuộc vào điều kiện, môi trường sống mà các loài động vật khác nhau có cấu tạo về cơ quan hô hấp khác nhau, có hình thức hô hấp khác nhau để phù hợp với chức năng và để thích nghi với môi trường.
Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể --> hiệu quả trao đổi khí thấp. chưa có cơ quan chuyên hóa làm nhiệm vụ hô hấp
- Hô hấp bằng hệ thống ống khí --> đã có cơ quan chuyên hóa với hệ thống ống khí đến tận từng tế bào. Tuy nhiên, máu không có sắc tố hô hấp nên không thể vận chuyển khí, cũng không có khả năng lọc khí
- Hô hấp bằng mang --> Cấu tạo thích nghi với việc trao đổi khí dưới nước, hiệu quả trao đổi khí cao.
- Hô hấp bằng phổi --> Phổi có cấu tạo phức tạp làm tăng bề mặt trao đổi khí, thuận lợi cho các nhóm động vật trên cạn. Việc trao đổi khí ở nhóm động vật có phổi diễn ra chủ động và hiệu quả. Đặc biệt hệ tuần hoàn của nhóm phổi có thêm vòng tuần hoàn nhỏ qua phổi giúp tăng hiệu qua trao đổi khí rất tốt.
Sự tiến hóa trong các hình thức hô hấp
Củng cố
DẶN DÒ
- Học bài và trả lời câu lệnh trang 74 - 75 của sách giáo khoa.
- Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5, 6 trang 75 – 76 SGK.
- Xem bài mới: “TUẦN HOÀN MÁU”
+ Cấu tạo và chức năng chung của hệ tuần hoàn?
+ Nêu khái niệm của các dạng hệ tuần hoàn ở động vật