Bài 17. Chiến tranh thế giới thứ hai (1939- 1945)

1
Chương IV.

CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
(1939 - 1945)
Bài 17.

CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 - 1945)
I. Con đường dẫn đến chiến tranh.

II. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ và lan rộng ở châu Âu (Từ 9/1939 - 6/1941)

III. Chiến tranh lan rộng khắp thế giới (6/1941 – 11/1942)

IV. Quân Đồng minh chuyển sang phản công. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc (11/1942 – 8/1945)

V. Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ hai.

I. CON ĐƯỜNG DẪN ĐẾN CHIẾN TRANH.
1. Các nước phát xít đẩy mạnh chiến tranh xâm lược (1931 - 1937).

Từ 1930 - 1939, phe phát xít hình thành, gây chiến tranh xâm lược ở nhiều nơi, chuẩn bị chiến tranh thế giới lần thứ hai. Phe trục phát xít Béclin – Rôma – Tôkyô.

Khai thác Lược đồ Đức – Italia – gây chiến và bành trướng từ 10/1935 – 8/1939
“Mâu thuẫn tam giác” Liên Xô – Phát xít - Anh, Pháp, Mỹ.
Liên Xô xem CNPX là kẻ thù nguy hiểm của thế giới, muốn hợp tác với Anh, Pháp để chống Phát xít nhưng đã bị họ từ chối.
Anh, Pháp có thái độ dung dưỡng, thoả hiệp với bọn phát xít. Mĩ thực hiện chính sách “trung lập.”
Chính quyền Phát xít lợi dụng cơ hội đó, chuẩn bị chiến tranh thế giới, thực hiện mục tiêu của mình.
2. Từ Hội nghị Muyních đến
Chiến tranh thế giới.
3/1939, Đức chiếm xong Áo và gây ra vụ Xuyđét để thôn tính Tiệp Khắc.
29/9/1938, Hội nghị Muyních được triệu tập gồm 4 nước Anh, Pháp, Đức, Italia. Hội nghị Muynich là đỉnh cao của sự thỏa hiệp giữa Anh, Pháp với Đức. Với hy vọng sau khi giao Tiệp Khắc cho Hittle, họ sẽ tránh được cuộc chiến, Liên xô sẽ bị tấn công.
* 8/1939, Xô – Đức kí kết hiệp ước không xâm phạm lẫn nhau.
Hội nghị Muyních 29/9/1938
Cuộc biểu dượng lực lượng của phát xít Đức
năm 1936 ở Nurember
Câu hỏi:
Kết luận nguyên nhân sâu xa dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai ?
Nguyên nhân sâu xa của chiến tranh TG thứ hai là sự phát triển không đều giữa các cường quốc về kinh tế và chính trị, sự bất công trong Hệ thống Vecxai – Oasinhtơn, tham vọng về thuộc địa của phe phát xít, hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế, thái độ thỏa hiệp của Anh, Pháp, Mĩ đã tạo đ/k CNPX hành động.
II. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI BÙNG NỔ VÀ LAN RỘNG Ở CHÂU ÂU (TỪ 9/1939 – 6/1941)
Phát xít Đức tấn công Balan và xâm chiếm châu Âu (từ 9/1939 – 9/1940)

Rạng sáng 1/9/1939, Đức tấn công Ba Lan, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Với sức mạnh quân sự và kế hoạch chớp nhoáng, sau gần 1 tháng Đức chiếm đóng Ba lan.

Đây là chiến tranh đế quốc, xâm lược và phi nghĩa.

Giai đoạn đầu, phe phát xít giành ưu thế. Đức chiếm xong Ba Lan (9/1939), Đan Mạch, Na Uy, Bỉ, Hà Lan, Lucxămbua (4/1940), Pháp (6/1940)

Tháng 7/1940 Đức tấn công Anh, nhưng bị Anh, Mĩ đẩy lùi bằng không quân và hải quân.
ĐỨC TẤN CÔNG BA LAN
ĐỨC CHIẾM ĐÓNG CÁC NƯỚC ĐÔNG VÀ NAM ÂU
2. Phe phát xít bành trướng ở Đông và Nam Âu (9/1940 – 6/1941)
Tháng 9/1940, Hiệp ước Tam cường Đức – Iatlia - Nhật Bản được kí tại Becslin, để phân chia khu vực ảnh hưởng và khối liên minh Qsự.

Từ tháng 10/1940, Hítle chuyển sáng thôn tính các nước Đông và Nam Âu.

Đến hè năm 1941, Đức đã chiếm phần lớn châu Âu, chuẩn bị xong mọi điều kiện để tấn công Liên Xô.
Mat-xcơ va
Ba lan
Pháp
Anh
Hung ga ri
Nam Tư
Ru ma ni
Hy Lạp
Bun ga ri
Li Bi
Ai Cập
LIÊNXÔ
Phần Lan
An-giê-ri
Đan Mạch
Lược đồ quân Đức đánh chiếm châu Âu: 1939-1941
Đức
I-ta-li-a
Lê-nin-grát
Na Uy
Áo
Tiệp Khắc
- 1/9/1939 Đức bất ngờ tấn công Ba Lan .
3/9/1939 Anh – Pháp tuyên chiến với Đức , “Chiến tranh kì quặc” .
Thụy điển
- 4/1940 Đức tấn công các nước Tây Âu: Đan Mạch, Na Uy, Bỉ ,Hà Lan…
6/1940 Đức tấn công Pháp,
Pháp đầu hàng
-7/1940 Đức tấn công Anh nhưng thất bại
Hà Lan
- Sau khi chiếm xong các nước Châu Âu. Hitle chuẩn bị kế hoạch tấn công Liên Xô.
III. CHIẾN TRANH LAN RỘNG KHẮP THẾ GIỚI
(6/1941 – 11/1942)
Phát xít Đức tấn công Liên Xô. Chiến sự ở Bắc Phi.
Mặt trận Xô - Đức.
- Sáng ngày 22/6/1941, Đức huy động 5,5 triệu quân với gần 8.000 máy bay, xe tăng bất ngờ tấn công Liên Xô bằng kế hoạch chiến tranh chớp nhoáng.
- Liên xô phản công và dành thắng lợi ở Matxcova, đánh bại âm mưu xâm lược của Hitle.
- Sau đó Đức chuyển sang bao vây thành phố Xittalingarat nhưng vẫn không chiếm được thành phố này.
22-6-1941
CHÚ GIẢI

Quân Đức tấn công

Nơi giao chiến quyết liệt
MẶT TRẬN XÔ - ĐỨC
Cuộc duyệt binh lịch sử tại Quảng trường Đỏ - Liên Xô ngày 7 /11/1941
Mặt trận Xtalingrát
b) Mặt trận Bắc Phi
Từ tháng 9/1940, quân Italia tấn công Ai Cập, cuộc chiến ở thế giằng co.
2. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ. Chiến sự ở Bắc Phi
Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ.
9/1940, Nhật xâm lược Đông Dương.
7/12/1941, Nhật tấn công vào căn cứ hải quân Mĩ ở Trân Châu Cảng. Mĩ tham chiến, Chiến tranh lan rộng ra khắp thế giới.
Sau khi dành thắng lợi ở Trân Châu Cảng, Nhật Bản xâm lược các nước Đông Nam Á và khu vực TBD.
Nhật tấn công Mĩ ở Trân Châu cảng 7/12/1941
Q. đ A-lê-ut
THÁI



BÌNH



DƯƠNG
Đ. Xa-kha-lin
Q. đ Cu-rin
NHẬT BẢN
MÔNG CỔ
TRUNG QUỐC
NÊ-PAN
LIÊN XÔ
MÃN CHÂU
ĐÔNG DƯƠNG
PHI-LIP-PIN
MA-LAI-XI-A
IN-ĐÔ-NÊ-XI-A
Ô-XTRÂY-LIA
Đ.Xi-ma-tơ-ra
Cu-a-la Lam-pơ
Đ.Gia-va
Đ.Boóc-nê-ô
Xin-ga-po
THÁI
LAN
Bắc Kinh
Nam Kinh
Trùng Khánh
MIẾN
ĐIỆN
Hồng Công
Đài Loan
Đ.Hải Nam
Q.đ Hoàng Sa
Q.đ Trường Sa
Sài Gòn
Ma-ni-la
Ô-ki-na-oa
Tô-ki-ô
BĐ. TRIỀU TIÊN
Thượng Hải
Na-ga-xa-ki
Hi-rô-si-ma
Ha-bin
Muc-đen
Tân Ghi-nê
Q. đ Ca-rô-lin
Đ. Gu-am
Đ. Mít-uây
Q.đ Ha-oai
Trân Châu
cảng
Q.đ Gin-be
Q.đ Mac-san
Q. đ Xa-lô-mông
ẤN ĐỘ DƯƠNG
Cô-lôm-bô
Ran-gun
Băng Cốc
ẤN ĐỘ
Q.đ Ma-ri-an
Biển San hô
Gua-đan-ca-nan
Chiến trường châu Á-Thái Bình Dương (1941 – 1945)
Uây-cơ
Tổng thống Mĩ Rudơven kí bản tuyên chiến với Nhật (12/1941)
Tổng thống Rudơven đọc lời tuyên chiến với Nhật tại Nghị viện Mĩ (12/1941)
3. Khối Đồng minh chống phát xít hình thành.
Ngày 1/1/1942, Mặt trận Đồng minh chống phát xít tổ chức tại Oa sinh tơn(Mĩ) gồm 26 nước, đứng đầu là Liên Xô, Mĩ, Anh. Đã kí Tuyên ngôn Liên Hợp Quốc trong cuộc chiến chống phát xít với toàn bộ lực lượng của mình.
Tính chất chiến tranh thế giới thứ hai thay đổi từ phi nghĩa giữa các đế quốc thành chính nghĩa đối với lực lượng Đồng minh.
ĐỒNG MINH LIÊN XÔ, MỸ, ANH
IV. QUÂN ĐỒNG MINH CHUYỂN SANG PHẢN CÔNG. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI KẾT THÚC
(11/1942 – 8/1945)
1. Quân đồng minh phản công (11/1942 – 6/1944).
Mặt trận Xô - Đức.

Từ 11/1942 – 2/1943, Liên Xô mở chiến dịch phản công ở Xtalingrat thắng lợi, mở ra bước ngoặt của chiến tranh, Đồng minh tấn công đồng loạt trên các mặt trận.
Trận Xtalingrat (11/1942 – 3/1943)
Chiến thắng ở vòng cung Cuôcxcơ (5/7 – 23/8/1943)

Đến tháng 6/1944, phần lớn lãnh thổ Liên Xô đã được giải phóng.
Câu hỏi
Em biết gì về Chiến thắng ở Xtalingrat và ở vòng cung Cuốcxcơ ?
b) Mặt trận Bắc Phi - Italia
Từ tháng 3 – 5/1943, quân Mĩ và Anh đánh bại hoàn toàn quân Đức và Italia ở Bắc Phi.

Tháng 7/1943, Mĩ và Anh mở chiến dịch Xixilia. Mutxôlini bị tống giam ở Rôma, chính phủ mới của Iatlia ra đời và đầu hàng Đồng minh.

Quân Đức giải thoát cho Mutxôlini, lập lại chế độ phát xít ở miền Bắc Italia
c) Mặt trận Thái Bình Dương
Quân Mĩ đánh bại quân Nhật ở Gu-a-đan-ca-nan (8/1942 – 1/1943), tạo ra bước ngoặt trên mặt trận này.

Mĩ tiếp tục phản công và đánh chiếm các đảo ở Thái Bình Dương.
2. Phát xít Đức bị tiêu diệt. Nhật Bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc.
a) Mặt trận Xô - Đức.

- Đầu 1944, Liên Xô tổng phản công, giải phóng lãnh thổ mình, truy kích quân Đức giải phóng các nước Đông Âu.

- Từ tháng 1/1945, Liên Xô bắt đầu tiến đánh vào nước Đức.

- 26 – 30/4/1945, Liên Xô mở chiến dịch Béclin thắng lợi, cắm quốc kì của mình lên nóc nhà Quốc hội Đức, Hítle tự sát
Hồng quân Liên Xô

cắm cờ chiến thắng

lên nóc nhà Quốc hội

Đức 11h45 ngày

30/4/1945
b) Mặt trận phía Tây
6/6/1944, quân Mĩ – Anh đổ bộ vào Pháp, nước Pháp được giải phóng, nền Cộng hoà thứ 4 ra đời.

Tiếp đó, quân Mĩ – Anh giải phóng các nước Tây Âu.

Từ tháng 2/1945, Mĩ – Anh bắt đầu tấn công vào nước Đức.

4 - 11/2/1945, Hội nghị Ianta.
Xtalin – Rudơven - Sớcxin tại Hội nghị Ianta
(4 – 11/2/1945)

Quân đội ANh – Mĩ gặp Hồng quân Liên Xô ở Toócgâu (bờ sông Enbơ)

Ngày 9/5/1945, chính phủ mới ở Đức kí văn bản đầu hàng Đồng minh vô điều kiện, chiến tranh chấm dứt ở châu Âu.
Các tướng Mĩ và Liên Xô ngày 7/5/1945 tại Đức
Đức kí văn kiện đầu hàng Đồng minh 9/5/1945
Máy bay B29 Mĩ dùng đánh phá nước Nhật từ mùa thu 1944
c) Mặt trận Thái Bình Dương.
Từ mùa thu 1944, Mĩ – Anh đánh chiếm Miến Điện và quần đảo Philíppin, đánh phá nước Nhật.

Cuối tháng 7/1945, Liên Xô, Mĩ và Anh họp Hội nghị Pôtxđam.


Ngày 6 và 9/8/1945, Mĩ nem bom nguyên tử xuống Nhật.

Bom nguyên tử của Mĩ năm 1945
Câu hỏi
Em có suy nghĩ gì về hành động Mĩ ném bom nguyên tử xuống Nhật.

Mục đích của hành động này đối với Mĩ ?
Ngày 9/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật, sau 1 tuần đánh bại 70 vạn quân Nhật ở Mãn Châu (đông bắc Trung Quốc)

15/8/1945, Nhật đầu hàng Đồng minh vô điều kiện, Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
Nhật kí văn kiện đầu hàng Đồng minh 15/8/1945
V. KẾT CỤC CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
Chiến tranh chấm dứt với sự sụp đổ hoàn toàn của chủ nghãi phát xít và thắng lợi thuộc về phe Đồng minh

Liên Xô, Mĩ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt phát xít.

Là cuộc chiến tranh lớn nhất và để lại hậu quả nặng nề nhất trong lịch sử loài người
Chiến tranh đã dẫn đến những thay đổi căn bản trong tình hình thế giới
Câu hỏi
Chiến tranh kết thúc đã tác động đến tình hình thế giới như thế nào ?

Liên hệ với tình hình Việt Nam khi Chiến tranh kết thúc ?
Củng cố và bài tập
Phân tích vai trò của Liên Xô, vai trò của Anh, Mỹ trong việc đánh bại CNPX ?

2. Em có nhận xét gì về việc Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hirôsima và Nagasaki của Nhật Bản ?