Bài 17. Chiến tranh thế giới thứ hai (1939- 1945)

Chương IV: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)




Người thực hiện: Đoàn Kim Cúc
THPT Hạ Lang
Bài 17:
Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)
Mục tiêu bài học: Yêu cầu học sinh nắm và hiểu được:

- Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh
- Diễn biến chính của chiến tranh
- Kết cục của chiến tranh.
-
I/ Con đường dẫn đến chiến tranh:
1. Các nước phát xít đẩy mạnh xâm lược (1931-1937):
- Đầu những năm 30, các nước Đức, Italia, Nhật Bản liên kết với nhau thành lập khối liên minh phát xít
- Từ 1931-1937, khối phát xít đẩy mạnh chính sách bành trướng xâm lược:
+ Nhật chiếm Đông Bắc rồi mở rộng chiến tranh xâm lược toàn Trung Quốc
+ I-ta-li-a xâm lược Ê-ti-ô-pi-a
+ Đức công khai xóa bỏ hòa ước Vec-sai, âm mưu thành lập một nước ”Đại Đức”
- Thái độ của các nước lớn:
+ Liên xô: Kiên quyết chống chủ nghĩa phát xít
+ Mĩ, Anh, Pháp: Không liên kết chặt chẽ với Liên Xô, nhượng bộ phát xít nhằm để phát xít tấn công Liên Xô
Trước tình hình đó, các nước lớn có thái độ như thế nào?

2. Từ hội nghị Muy-ních đến chiến tranh thế giới:

* Hoàn cảnh:
- Tháng 3/ 1938, Đức thôn tính Áo, gây ra vụ Xuy-đét thôn tính Tiệp Khắc
- Liên Xô kiên quyết giúp Tiệp Khắc chống xâm lược
- Anh, Pháp tiếp tục thỏa hiệp, yêu cầu chính phủ Tiệp Khắc nhượng bộ Đức
=> Ngày 29/9/1938, hội nghị Muy-ních được triệu tập, gồm 4 nước: Anh, Pháp, Đức, Italia
*Nội dung:
- Anh, Pháp trao Xuy-đét của Tiệp Khắc cho Đức
- Đức cam kết chấm dứt chiến tranh ở Châu Âu
* Ý nghĩa:
Hội nghị Muy-ních là đỉnh cao của chính sách dung túng, nhượng bộ phát xít của Anh, Pháp, Mĩ
Thể hiện âm mưu thống nhất của chủ nghĩa đế quốc trong việc muốn tiêu diệt Liên Xô
* Sau hội nghị Muy-ních:
- Ngày 23/8/1939, Đức kí với Liên Xô hiệp ước không xâm phạm
- Đức thực hiện mưu đồ thôn tính Châu Âu
Sau hội nghị Muy-nich, Đức có âm mưu gì?

Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh là gì?
* Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh:
- Mâu thuẫn gay gắt giữa các nước đế quốc
- Sự xuất hiện của chủ nghĩa phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản
- Những hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933
- Chính sách nhượng bộ, thỏa hiệp phát xít của Anh, Pháp, Mĩ



Bùng nổ chiến tranh
II/ Chiến tranh thế giới hai bùng nổ và lan rộng ở Châu Âu (Từ tháng 9/1939 đến tháng 6/1941)

Hoạt động nhóm


Lớp chia làm 4 nhóm, các nhóm theo dõi SGK và tìm hiểu vấn đề được giao


Nhóm 1: Diễn biến chính của chiến sự từ ngày 1/9/1939 đến cuối tháng 9/1939? Kết quả?

Nhóm 2: Diễn biến chính của chiến sự từ cuối tháng 9/1939 đến tháng 4/1940? Kết quả?

Nhóm 3: Diễn biến chính của chiến sự từ tháng 4/1940 đến tháng 9/1940? Kết quả?

Nhóm 4: Diễn biến chính của chiến sự từ tháng 9/1940 đến tháng 6/1941? Kết quả?
Thời gian: 2’
Đức tấn công và hoàn toàn nắm quyền chủ động chiến lược, giành thắng lợi nhanh chóng mà hầu như không bị tổn hại gì đáng kể
Anh và Pháp vẫn giữ chính sách thỏa hiệp

Hãy nhận xét về tình hình chiến sự trong giai đoạn từ tháng 9/1939 đến tháng 6/1941?
Là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa.
Tính chất của cuộc chiến tranh trong giai đoạn đầu là gì???
III/ Chiến tranh lan rộng khắp thế giới (Từ tháng 6/1941 đến tháng 11/1942)
1. Phát xít Đức tấn công Liên Xô. Chiến sự ở Bắc Phi:
* Mặt trận Xô – Đức:
Ngày 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô => Đức tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô.
Tháng 12/1941, Hồng quân Liên Xô phản công => Đẩy lùi quân Đức ra khỏi cửa ngõ Matxcơva.
Cuối 1941, Đức chuyển mũi nhọn tấn công xuống phía Nam Liên Xô.


* Mặt trận Bắc phi:
Tháng 9/1940, quân đội I-ta-li-a tấn công Aicập.
Tháng 10/1942, liên quân Mĩ – Anh giành thắng lợi lớn, chuyển sang phản công trên toàn mặt trận.
2. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ
- Ngày 7/12/1941, Nhật bất ngờ tấn công hạm đội Mĩ ở Trân Châu Cảng. Bị thất bại nặng nề, Mĩ tuyên chiến với Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản
=> Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ
- Từ tháng 12/1941, Nhật mở hàng loạt cuộc tấn công và chiếm được một vùng rộng lớn ở Đông Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương.
IV. Quân đồng minh chuyển sang phản công. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc (Từ tháng 2/1942 đến tháng 8/1945)
1. Quân đồng minh phản công (Từ tháng 11/1942 đến tháng 6/1944):
Mặt trận Xô – Đức:
- Từ tháng 11/1942 đến tháng 2/1943, Hông quân Liên Xô phản công trong trận Xta-lin-grat
=> Ý nghĩa: Đánh đấu bước ngoặt của chiến tranh thế giới: Đức chuyển sang phòng ngự, quân Đồng minh chuyển sang phản công trên tất cả các mặt trận.
- Tháng 6/1944, phần lớn lãnh thổ Liên Xô được giải phóng.

* Ở mặt trận Bắc Phi:
Từ tháng 3 đến tháng 5/1943, Liên quân Mĩ – Anh phản công, quét sạch quân Đức – I-ta-li-a ra khỏi Châu Phi
=> Chiến sự ở Bắc Phi kết thúc.
* Ở I-ta-li-a:
Từ tháng 7/1943, liên quân Mĩ – Anh truy kích quân phát xít.
=> Chủ nghĩa phát xít I-ta-li-a sụp đổ.
* Ở Thái Bình Dương:
Mĩ chuyển sang phản công và lần lượt chiếm các đảo ở Thái Bình Dương.
3. Khối đồng minh chống phát xít hình thành:

* Nguyên nhân:
- Do hành động xâm lược của phe phát xít.
- Do Liên Xô tham chiến.
=> Các nước bắt tay với Liên Xô cùng chống phát xít.
* Sự thành lập: Ngày 01/01/1942, khối đồng minh chống phát xít được thành lập, gồm 26 nước, đứng đầu là Liên Xô, Mĩ, Anh.
* Ý nghĩa: Làm thay đổi tính chất của cuộc chiến tranh từ một cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa trở thành một cuộc chiến tranh chống phát xít, bảo vệ hòa bình nhân loại.
2. Phát xít Đức bị tiêu diệt. Nhật Bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc:
a. Phát xít Đức bị tiêu diệt:
- Tháng 1/1945, Hồng quân Liên Xô tấn công Đức ở mặt trận phía Đông.
- Hè 1944, Mĩ – Anh mở mặt trận thứ hai ở Tây Âu. Tháng 2/1945, tấn công Đức ở mặt trận phía Tây.
- Tháng 2/1945, hội nghị I-an-ta được triệu tập, gồm 3 nước: Liên Xô, Mĩ, Anh bàn về việc tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.
- Tháng 4/1945, Hồng quân Liên Xô tấn công vào Béclin, tiêu diệt hoàn toàn phát xít Đức.
- Tháng 5/1945, Đức đầu hàng không điều kiện.
=>Chiến tranh kết thúc ở Châu Âu.
b. Nhật bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc:
Từ 1944, Mĩ – Anh tăng cường tấn công vào quân Nhật
Ngày 6/8 và 9/8/1945, Mĩ ném hai quả bom nguyên tử xuống hai thành phố Hirôsima và Nagasaki của Nhật
Ngày 8/8/1945, Liên Xô tấn công đạo quân Quan Đông của Nhật.
Ngày 15/8/1945, Nhật đầu hàng vô điều kiện.
=> Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
V. Kết cục của chiến tranh:
Chiến tranh kết thúc như thế nào?
Hậu quả của chiến tranh thế giới thứ hai?
Nhận định về vai trò của Liên Xô, Mĩ, Anh trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít?
Bài tập củng cố
Lược đồ Đức và Italia gây chiến và bành trướng
Em có nhận xét gì về hội nghị
Muy-ních?
Đức tấn công Balan
Balan là nước có nhiều tài nguyên quan trọng phục vụ cho công nghiệp chiến tranh
Balan giữ vị trí chiến lược quan trọng (có thể dùng Balan làm bàn đạp để tấn công Liên Xô và nhiều nước Châu Âu khác)
Vì sao Đức chọn Balan làm nơi mở đầu cho cuộc chiến tranh?
Nhật tấn công Mĩ ở Trân Châu Cảng
Mặt trận Châu Á – Thái Bình Dương
Trận Xta-lin-grat
Hồng quân cắm cờ trên nhà quốc hội Đức
Đức đầu hàng vô điều kiện
Mĩ ném bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma
Nhật đầu hàng vô điều kiện