Bài 17. Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song

Tiết:
Ngày soạn:

Bài 17. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ BA LỰC KHÔNG SONG SONG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ
a) Kiến thức
- Nêu được định nghĩa của vật rắn và giá của lực.
- Phát biểu được quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy.
- Phát biểu được điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song.
b) Kĩ năng
- Xác định được trọng tâm của một vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm.
- Vận dụng được điều kiện cân bằng và quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy để giải các bài tập.
c) Thái độ
Chí thú với môn vật lí, chú ý nghe giảng, tham gia giải thích các câu hỏi trong bài học.
2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh
- Thông qua các câu hỏi giúp học sinh nắm được kiến thức vật lý giải thích ví dụ?
- Thông qua bài ví dụ áp dụng lí thuyết ?
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên
Dụng cụ thí nghiệm hình 17.1, 17.3, 17.4. Tấm bìa, nhựa cứng phẳng mỏng. Tranh vẽ hình 17.1
Các tấm mỏng phẳng
2. Học sinh
SGK, vở ghi bài, giấy nháp, quy tắc hình bình hành, điều kiện cân bằng của chất điểm
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC CỦA HỌC SINH
1. Hướng dẫn chung
Chuỗi hoạt động học
Các bước
Hoạt động
Tên hoạt động

Khởi động
Hoạt động 1
Tạo tình huống và phát biểu vấn đề về cân bằng của vật chịu tác dụng của hai lực.

Hình thành kiến thức
Hoạt động 2
- tiến hành thí nghiệm
- Xác định điều kiện cân bằng

Luyện tập
Hoạt động 3
Hệ thống hóa kiến thức.

Vận dụng
Hoạt động 4
Áp dụng các kiến thức đã học xác định trọng tâm của các vật phẳng mỏng

Tìm tòi mở rộng
Hoạt động 5
Áp dụng phương pháp tìm trọng tâm của các vật thể khác ...

2. Tổ chức từng hoạt động
Hoạt động 1 (Khởi động): Tạo tình huống xuất phát.
a) Mục tiêu:
- Kiểm tra sự chuẩn bị kiến thức cũ GV đã giao về nhà.
- Lắp đặt và sử dụng thiết bị thí nghiệm, quan sát nhận xét các đặc điểm của hai lực.
b) Nội dung:

Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh bằng trả lời câu hỏi của GV.
c) Tổ chức hoạt động:

d) Sản phẩm mong đợi: Ý kiến của các nhóm và nội dung ghi của học sinh.
e) Đánh giá:
- GV theo dõi cá nhân và các nhóm học sinh, quan sát vở ghi để phát hiện khó khăn của HS trong quá trình học tập, ghi vào sổ theo dõi những trường hợp cần lưu ý (nếu cần).
- GV có thể tổ chức cho HS đánh giá lẫn nhau thông qua các tiêu chí trong quá trình báo cáo kết quả hoạt động (thời gian thực hiện, số lượng ý kiến, mức độ hoàn thành, ghi chép).
- Căn cứ vào sản phẩm học tập và thái độ học tập, GV đánh giá được sự tiến bộ của HS, đánh giá được khả năng vận dụng giải quyết tình huống vào thực tiễn.
Hoạt động 2 (Hình thành kiến thức):
I. Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực.
a) Mục tiêu:
+ HS phân biệt được vật rắn và chất điểm;
+ giá của lực quan trọng hơn điểm đặt
+ vật rắn có điểm quan trọng gọi là trọng tâm
b) Nội dung:
- Bố trí thí nghiệm hình 17.1 Lưu ý khái niệm giá của lực.
- Cho hs lấy một vài ví dụ vật chịu tác dụng của hai lực nhưng vẩn ở trạng thái cân bằng. Phân tích và rút ra kết luận.
- Làm thí nghiệm biểu diễn xác định trọng tâm của một vài vật. Yêu cầu hs thực hiện và trả lời C2. Đưa ra kết luận.
c) Tổ chức hoạt động:
So sánh vật rắn và chất điểm. Quan sát thí nghiệm và trả lời C1
Tìm ví dụ. Chỉ ra hai lực tác dụng.
Rút ra kết luận về điều kiện cân bằng của vật chịu tác dụng của hai lực.
Thực hiện thí nghiệm hình 17.3 và trả lời C3. Vẽ các hình trong hình 17.4.
d) Sản phẩm mong đợi:
Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS.
HS xác định được điều kiện cân bằng
Xác định được trọng tâm của vật