Bài 17. Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song

Môn Vật Lý
KIỂM TRA BÀI CU

Đặc điểm của hai lực cân bằng:
* Cùng tác dụng lên một vật
* Cùng giá
* Cùng độ lớn
* Ngược chiều
Câu 1: Em haõy neâu ñaëc ñieåm cuûa hai löïc caân baèng? Cho ví dụ?
Cân bằng của vật rắn treo ở đầu dây
KIỂM TRA BÀI CU
Câu 2 : Em hãy cho biết điều kiện cân bằng của một chất điểm là gì ?
Muốn cho mộ�t chất điểm đứng cân bằng thì hợp lực tác dụng lên nó phải bằng không.
Em hãy nhìn Hòn Trống Mái ở SẦM SƠN (Thanh Hóa): tảng đá không bị đổ xuống đất.
Hãy quan sát
Cầu Mỹ Thuận trên sông Tiền Giang.
Những hình ảnh trên, gợi cho chúng ta nghĩ đến trạng thái gì của vật?

CÂN BẰNG VÀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA VẬT RẮN
CHƯƠNG III
Điều kiện cân bằng. Các quy tắc hợp lực

Momen lực. Các dạng cân bằng.

Chuyển động tịnh tiến của vật rắn.

Chuyển động quay của vật rắn quanh một trục cố định.

Ngẫu lực.
BÀI 17
CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT
CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ
CỦA BA LỰC KHÔNG SONG SONG
1. Thí nghiệm
2. Điều kiện cân bằng
3. Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng, mỏng b?ng phuong ph�p th?c nghi?m
NỘI DUNG BÀI HỌC HÔM NAY
I. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC
VD: cái bàn, cây thước, quyển sách,...
Vật rắn là những vật có kích thước đáng kể, không đổi và hầu như không bị biến dạng dưới tác dụng của ngoại lực.
Cho ví dụ về một số vật rắn?
I. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA
HAI LỰC
1. Thí nghiệm
Em hãy thiết kế 1 thí nghiệm để cho 1 vật rắn (có khối lượng không đáng kể) đứng yên cân bằng?
I. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA
HAI LỰC
1. Thí nghiệm
Có những lực nào tác dụng lên vật?
Độ lớn của lực đó như thế nào?
C1: Có nhận xét gì về phương của hai dây khi vật đứng yên?
Dựa vào thí nghiệm hãy cho biết điều kiện cân bằng của một vật rắn chịu tác dụng của 2 lực?
2. Điều kiện cân bằng
Muốn cho một vật chịu tác dụng của 2 lực ở trạng thái
cân bằng thì 2 lực đó phải cùng giá, cùng độ lớn
và ngược chiều.
I. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA
HAI LỰC
1. Thí nghiệm
Ghi chú
Tác dụng của một lực lên một vật rắn không thay đổi khi điểm đặt của lực đó dời chỗ trên giá của nó.
Tác dụng của lực lên một vật rắn có thay đổi không khi điểm đặt của lực đó dời chỗ trên giá của nó từ C sang B?
Câu 1 : Trọng tâm của một vật rắn là gì?
Câu 2 : Khi treo vật thì dây treo có phương như thế nào?
Câu 3 : Nếu treo vật ở hai vị trí khác nhau ta xác định giá của trọng lực trong hai lần treo đó, qua đó có thể xác định trọng tâm của vật rắn không?
3. Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng, mỏng
bằng phương pháp thực nghiệm
3. Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng, mỏng
bằng phương pháp thực nghiệm
Trọng tâm là điểm đặt của trọng lực

Vậy trọng tâm phải nằm trên đường kéo
dài của dây treo.
A
B
3. Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng mỏng bằng thực nghiệm
B1: Buộc dây vào lỗ nhỏ
A, ở mép của vật rồi treo nó
lên. Trọng tâm sẽ nằm trên
đường kéo dài của dây
(đường AB)
C
3. Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng mỏng bằng thực nghiệm
B2: Sau đó buộc dây vào một
điểm khác C ở mép vật rồi
treo vật lên. Khi ấy trọng tâm
sẽ nằm trên đường kéo dài
của dây (đường CD)
B3: Vậy trọng tâm G là
giao điểm của hai đường
thẳng AB và CD
Các nhóm hãy xác định trọng tâm của các vật ở trên bàn của các em.
Các nhóm hãy xác định trọng tâm của các vật sau đây?
Trọng tâm của các vật phẳng, mỏng và có dạng hình học đối xứng nằm ở tâm đối xứng của vật.
G
G
G
G
3. Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng, mỏng
bằng phương pháp thực nghiệm
C2 Em hãy làm như hình vẽ và cho biết trọng tâm của thước dẹt nằm ở đâu?
Xác định trọng tâm của các hình sau?
Các hòn đá này được giữ cân bằng nhờ các phản lực
của tảng đá ở phía dưới
II. CÂN BẰNG VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA BA LỰC KHÔNG SONG SONG
1. Thí nghiệm
2. Quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy
Muốn tổng hợp hai lực có giá đồng quy tác dụng lên một vật rắn, trước hết ta phải trượt hai vecto lực đó trên giá của chúng đến điểm đồng quy, rồi áp dụng quy tắc hình bình hành để tìm hợp lực.
3. Điều kiện cân bằng một vật chịu tác dụng của ba lực không song song
Ba lực đó phải có giá đồng phẳng và đồng quy.

Hợp lực của hai lực phải cân bằng với lực thứ ba

F1 + F2 = - F3
Nêu điều kiện cân bằng của một vật rắn chịu tác dụng
của hai lực?
2.Trọng tâm của vật rắn là gì?
3. Trình bày cách xác định trọng tâm của vật rắn phẳng,
mỏng bằng thực nghiệm.
CỦNG CỐ
Ví dụ
I. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA
HAI LỰC
Điều kiện cân bằng
Muốn cho một vật chịu tác dụng của 2 lực ở trạng thái
cân bằng thì 2 lực đó phải cùng giá, cùng độ lớn
và ngược chiều.
Cách xác định trọng tâm của một vật phẳng mỏng bằng thực nghiệm
Dùng một sợi dây để treo vật rắn phẳng mỏng 2 lần bằng
cách buộc sợi dây vào hai điểm khác nhau trên vật, khi
đó trọng tâm của vật nằm ở giao điểm của hai đường
thẳng đứng trùng với phương của sợi dây trong hai lần
treo đó.
Câu 1: Phát biểu nào sau đây là SAI khi nói về trọng tâm của một vật rắn
A. Có thể trùng với tâm đối xứng của vật
B. Phải là một điểm trên vật
C. Có thể ở trên trục đối xứng của vật
D. Phụ thuộc sự phân bố khối lượng của vật
CỦNG CỐ
Câu 2: Phát biểu nào sau đây là chưa chính xác?
Vật nằm cân bằng dưới tác dụng của hai lực thì hai lực này cùng phương, ngược chiều và có độ lớn bằng nhau
B. Vật nằm cân bằng dưới tác dụng của hai lực thì hai lực này cùng giá, ngược chiều và cùng độ lớn
C. Trọng tâm của bản kim loại hình chữ nhật nằm tại tâm (giao điểm hai đường chéo) của hình chữ nhật đó
D. Vật treo vào dây nằm cân bằng thì dây treo có phương thẳng đứng và đi qua trọng tâm G của vật
Câu 3:
Chọn câu sai:
Treo một vật bằng một sợi dây như hình vẽ, khi vật cân bằng, dây treo trùng với:
N
A. đường thẳng đứng đi qua trọng tâm của vật
B. đường thẳng đứng đi qua điểm treo vật N
C. trục đối xứng của vật
D. đường thẳng đứng nối điểm treo vật N và trọng tâm của vật
Bài học của chúng ta đến đây là kết thúc
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo
và các em.