Bài 17. Ảnh hưởng của môi trường đến sự biểu hiện của gen

Tiết 17
Bài 17: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẾN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GEN, MÔI TRƯỜNG VÀ KIỂU HÌNH.
1/ Thí nghiệm:
- Đối tượng: Cây hoa anh thảo (Primula sinensis)
+ Giống hoa đỏ kiểu gen AA
+ Giống hoa trắng kiểu gen aa
AA
20oC
35oC
AA
a/ Trồng giống hoa đỏ thuần chủng: ở 350C cho hoa màu trắng, thế hệ sau trồng ở 200C cho hoa màu đỏ
Dựa vào SGK hãy trình bày tóm tắt thí nghiệm.
Bằng cách nào để biết Tính trạng trội, lặn và tính trạng do một cặp gen quy định?
AA
P
F1
F2
=> Bố mẹ không truyền cho con những tính trạng hình thành sẵn mà truyền đạt một kiểu gen.
b/ Trồng giống hoa trằng ở 2 điều kiện nhiệt độ đều cho hoa màu trằng
aa
20oC
35oC
aa
aa
P
F1
F2
Kiểu gen quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước điều kiện môi trường.
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường

Kiểu gen + Môi trường → Kiểu hình

Những yếu tố môi trường ảnh hưởng tới sự biểu hiện tính trạng:
+ Môi trường trong:
Mối quan hệ giữa các gen trong nhân (gen alen, gen không alen)
Gen trong nhân với gen ngoài tế bào chất
Giới tính của cơ thể
+ Môi trường ngoài: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, độ pH trong đất, chế độ dinh dưỡng…
Mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào kiểu gen và loại tính trạng:
+ Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng chịu ảnh hưởng nhiều với môi trường
+ Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
II. THƯỜNG BIẾN
1/ Ví dụ:
1> Cây rau mác
2> Cáo Bắc cực
3> Giống hoa anh thảo kiểu gen AA cho hai màu hoa khác nhau ở hai điều kiện nhiệt độ
Từ những ví dụ trên hãy cho biết thế nào là thường biến? Đặc điểm và ý nghĩa của thường biến khác đột biến?
II. THƯỜNG BIẾN
2/ Khái niệm:
Thường biến là những biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong quá trình phát triển cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường.
3/ Đặc điểm:
- Xuất hiện đồng loạt, theo hướng xác định
Không di truyền.
4/ Ý nghĩa:
Giúp SV phản ứng linh hoạt về kiểu hình trước sự thay đỗi của môi trường => có lợi cho SV
III. MỨC PHẢN ỨNG
1/ Khái niệm:
Kiểu gen 1

Môi trường 1
Kiểu hình 1
Môi trường 2
Kiểu hình 2
Môi trường 3
Kiểu hình 3
Môi trường n
Kiểu hình n
Thường biến
Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình khác nhau của cùng một kiểu gen ứng với các môi trường khác nhau
Sự phản ứng thành những kiểu hình khác nhau của một kiểu gen trước những môi trường khác nhau được gọi là sự mềm dẻo kiểu hình. Do sự mềm dẻo của kiểu gen
III. MỨC PHẢN ỨNG
Mỗi kiểu gen chỉ điều chỉnh kiểu hình của mình trong một phạm vi nhất định. Độ mềm dẻo một kiểu gen = số kiểu hình có thể có của kiểu gen đó.
2/ Đặc điểm:
Mức phản ứng di truyền:
Trong một kiểu gen, mỗi gen có một mức phản ứng riêng.
Tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp
Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng
Mức phản ứng về một tính trạng thay đổi tùy kiểu gen của từng cá thể.
3/ Kết luận:
Kiểu gen quy định khả về năng suất của giống vật nuôi hay cây trồng.
Kỷ thuật sản xuất quy định năng suất cụ thể của giống trong mức phản ứng
Năng suất = Giống + kỷ thuật
Củng cố :
Chọn câu trả lời đúng nhất
1/ Nguyên nhân tạo ra thường biến là:
A. Tác động trực tiếp của môi trường
B. Sự thay đổi cấu trúc của gen
C. Sự thay đổi cấu trúc của NST
D. Sự thay đổi số lượng của NST
2/ Biến đổi nào sau đây không phải thường biến là:
A. Sự thay đổi màu lông theo mùa của gấu Bắc cực
B. Sự tăng tiết mồ hôi của cơ thể khi gặp môi trường nóng
C. Sự xuất hiện màu da bạch tạng trên cơ thể
D. Hiện tượng xù lông ở chim khi trời lạnh
1.A
2.B
3/ Đặc điểm của thường biến là:
A. Xảy ra không xác định B. Mang tính chất cá thể
C. Không tương ứng với điều kiện môi trường
D. Đồng loạt, tương ứng với điều kiện môi trường
4/ Câu có nội dung sai trong các câu sau:
A. Trong quá trình di truyền , bố mẹ không truyền cho con những tính trạng có sẵn mà truyền cho con kiểu gen quy định tính trạng đó
B. Kiểu gen quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường
C. Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
D. Thường biến phát sinh phải thông qua con đường sinh sản
3.D
4.D