Bài 16. Tiêu hoá ở động vật (tiếp theo)

1
Trường THPT đồng phú
Giáo viên: Đỗ Thành Nguyên
20-11-2008
Hội giảng chào mừng ngày nhà giáo việt nam
2
Kiểm tra bài cũ
* Phân biệt tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào?
* Tiêu hóa trong ống tiêu hóa thuộc hình thức nào? Ưu điểm của hình thức này?
3
Động vật
4
Tiêu hóa ở động vật (Tiếp theo)
Tiết 15
V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?t
- Thức ăn : thịt mềm, giàu dinh dưỡng, dễ tiêu
- D?c di?m ống tiêu hóa thích nghi với thức ăn
Nêu đặc điểm bộ răng thích nghi với thức ăn thịt ?
- Răng cửa, răng nanh, răng trước hàm và răng ăn thịt lớn
* Răng :
- S?c nh?n, để cắt, xé nhỏ thức ăn và nuốt, không nhai.
- Dạ dày đơn
* Dạ dày :
- Tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học (giống ở người)
Nêu đặc điểm v� ch?c nang c?a dạ dày thỳ ăn thịt ?
5
- Tiêu hóa thức ăn và hấp thụ thức ăn (giống ở người)
- Không phát triển và không có chức năng tiêu hóa
Tại sao ruột non ng?n và ruột tịt lại không phát triển ở thú ăn thịt?
* Ruột non :
- Ngắn (vài mét)
* Ruột tịt (manh tràng) :
Tiêu hóa ở động vật (Tiếp theo)
Tiết 15
V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?t
Nêu đặc điểm cấu tạo và chức năng của ruột ở thú ăn thịt?
6
- Thức ăn: thực vật cứng, khó tiêu, nghèo dinh dưỡng.
- Răng nanh, răng cửa không sắc, răng trước hàm phát triển có gờ cứng, bề mặt rộng để lấy thức ăn.
Tiêu hóa ở động vật (Tiếp theo)
Tiết 15
V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
- Đặc điểm ống tiêu hóa thích nghi với thức ăn.
* Răng :
- Nghiền nát, nhai kỹ, trộn nước bọt và nuốt.
Đặc điểm bộ răng thú thích nghi với thức ăn thực vật như thế nào?
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?c v?t
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?t
7
So với động vật ăn thịt thì động vật ăn thực vật
có mấy kiểu dạ dày?
Dạ dày đơn (thỏ, cừu…)
Dạ dày kép (trâu, bò… động vật nhai lại)
Tiết 15
V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?c v?t
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?t
* Dạ dày :
Tiết 15
Tiết 15
Tiêu hóa ở động vật (Tiếp theo)
Tiết 15
Dạ dày kép ở Trâu
Dạ dày kép :
Mô tả quá trình tiêu hóa thức ăn trong dạ dày 4 ngăn của trâu?
Dạ cỏ Dạ tổ ong Dạ lá sách Dạ múi khế
có 4 ngăn
Dạ dày kép ở Trâu
8
Dạ cỏ: - Dung tích lớn (150 lít) chứa cỏ, làm mềm thức ăn
- Chứa visinh vật tiết en zim tiêu hóa xenlulo và các chất khác trong cỏ.
- Thức ăn lưu lại trong dạ cỏ 30-60 phút
Tại sao dạ cỏ lại có dung tích lớn và thức ăn lưu lại trong dạ cỏ trong thời gian dài 30-60 phút?
Dạ tổ ong: Đưa thức ăn lên miệng để nhai kỹ lại
Dạ múi khế: Chứa enzim pepxin và HCl phân giải protein trong vi sinh vật và trong cỏ
Nhai lại ở động vật có tác dụng gì?
Dạ lá sách: Hấp thụ bớt nước và chuyển thức ăn vào dạ múi khế
Tiết 15
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?c v?t
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?t
Như vậy : Ở dạ dày kép gồm 3 quá trình biến đổi cơ học, biến đổi sinh học và biến đổi hóa học. Vì vậy thức ăn khó tiêu được phân giải thành dạng đơn giản hơn.
Tại sao trâu, bò ăn cỏ nghèo protein mà vẫn đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể?
Tiết 15
V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
Tiết 15
Tiêu hóa ở động vật (Tiếp theo)
Tại sao Trâu, Bò lại tiêu hóa được cỏ ?
9
Thức ăn được tiêu hóa một phần (giống ở người)
Tại sao thỏ có dạ dày đơn mà vẫn tiêu hóa được cỏ?
- Phát triển ở thú ăn thực vật có dạ dày đơn.
- Có nhiều vi sinh vật cộng sinh tiêu hóa được xenlulo.
Tại sao manh tràng lại phát triển ở thú ăn thực vật mà không phát triển ở thú ăn thịt?
Tại sao thỏ thường ăn phân của mình vào lúc sáng sớm?
- Dài (vài chục mét)
- Tiêu hóa và hấp thụ thức ăn (giống ở người)
Tại sao ruột non thú ăn thực vật lại dài hơn thú ăn thịt (gấp 7-8 lần)?
Nêu đặc điểm, chức năng của ruột non ở thú ăn thực vật ?
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?c v?t
1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn th?t
V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
Tiêu hóa ở động vật (Tiếp theo)
Tiết 15
Như vậy: Ở thú ăn thực vật có dạ dày đơn, thức ăn được tiêu hóa và hấp thụ không hoàn toàn. Nên hiệu quả tiêu hóa không cao bằng thú có dạ dày kép
* Ruột non:
Dạ dày đơn:
* Manh tràng:
Video
10
Hoàn thành phiếu học tập sau: Nêu sự khác nhau cơ bản về cấu tạo và chức năng của các bộ phận ống tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật.
Bảng 15: Sự khác nhau cơ bản về cấu tạo và chức năng của các bộ phận ống
tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật.
11
Câu 1: Ở động vật ăn thực vật dạ dày 4 túi có ưu điểm gì hơn so với dạ dày 1 túi?
- Thức ăn được tiêu hóa triệt để nhờ có thêm biến đổi sinh học nên không có chất dinh dưỡng nào trong thức ăn bị lãng phí đi cả.
- Trong khi đó dạ dày đơn chỉ tiêu hóa thức ăn một phần còn lại thải ra ngoài theo phân nên có động vật phải ăn phân của mình để tiêu hóa lại.
Trả lời các câu hỏi sau:
Câu 2: Người ta thường nói:“lôi thôi như cá trôi lòi ruột” đúng hay sai? Giải thích.
- Đúng, vì cá Trôi ăn thực vật nên ruột dài
Trả lời :
Trả lời :
12
Câu 3 : Tại sao thức ăn của động vật chứa hàm lượng protein rất thấp nhưng chúng vẫn phát triển và hoạt động bình thường?
1. Vì khối lượng thức ăn hàng ngày lớn
2. Vì có sự biến đổi sinh học với sự tham gia của hệ vi sinh vật.
3. Vì hệ vi sinh vật phát triển sẽ là nguồn bổ sung protein cho cơ thể.
4. Vì trong cỏ tuy có hàm lượng protein thấp nhưng đầy đủ các chất dinh dưỡng khác.
Hãy chọn phương án trả lời đúng:
A- 1,2,3 B- 1,2,4 C- 1,3,4 D- 2,3,4
Đáp án đúng: A
13
Câu 4: Chọn câu trả lời đúng về tiêu hóa xenlulo

Trong ống tiêu hóa của động vật nhai lại, thành xenlulo của tế bào thực vật:
A- không được tiêu hóa nhưng được phá vỡ ra nhờ co bóp mạnh của dạ dày
B- được nước bọt thủy phân thành các phần đơn giản
C- được tiêu hóa nhờ vi sinh vật cộng sinh trong manh tràng và dạ dày
D- được tiêu hóa hóa học nhờ các en zim tiết ra từ ống tiêu hóa
Đáp án đúng: C
14
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô tổ Sinh - Thể và các em học sinh lớp 11 chuyên Lý