Bài 16. Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (Tiếp theo)

Bài16:
THỜI BẮC THUỘC VÀ CÁC CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP (tiếp theo)
II. CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP (TỪ ĐẦU THẾ KỈ I ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ X)
1. Khái quát phong trào đấu tranh giành độc lập từ thế kỉ I đến thế kỉ X:

- Năm 40 cuộc khởi nghĩa đầu tiên đầu tiên của nhân dân Âu Lạc bùng nổ. Từ đó đến đầu thế kỉ X nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta đã nổ ra ở ba quận Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam.
Em có nhận xét gì về phong trào đấu tranh của nhân dân ta từ thế kỉ I đến thế kỉ X?
- Nổ ra liên tục.
- Rộng lớn.
- Quyết liệt.
Kết quả phong trào đấu tranh của nhân dân ta?
- Nhiều cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi, chính quyền tự chủ được thành lập trong thời dài.
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

a. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng: (40)
* Diễn biến:
- Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng nổi dậy khởi nghĩa ở Hát Môn (Phúc Thọ, Hà Tây).
- Quân khởi nghĩa chiếm được Mê Linh (Vĩnh Phúc)  Cổ Loa (Đông Anh- Hà Nội)  Luy Lâu ( Thuận Thành- Bắc Ninh).
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

a. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng: (40)
-Thái thú Tô Định chạy trốn về nước. Khởi nghĩa thắng lợi, Trưng Trắc lên làm vua, xây dựng chính quyền độc lập tự chủ.

Sông Hồng
Sông Đà
Sông Mã
G i a o c h ỉ
Mê Linh
Cổ loa
Lãng Bạc
Cấm Khê
Hợp phố
Cửa Bạch Đằng
- Năm 42 nhà Hán đưa 2 vạn quân sang xâm lược. Hai Bà Trưng tổ chức kháng chiến anh dũng nhưng do lực lượng yếu nên thất bại.
Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng có ý nghĩa như thế nào?
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

a. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng: (40)
* Ý nghĩa:
- Mở đầu cho cuộc đấu tranh chống áp bức của nhân dân ta.
- Khẳng định vai của phụ nữ trong đấu tranh chống ngoại xâm.
2. Khởi nghĩa Lý Bí . Nước Vạn Xuân thành lập
Lược đồ Khởi nghĩa Lý Bí
b. Khởi nghĩa Lý Bí :
- Năm 542 Lý Bí liên kết với hào kiệt các châu nổi dậy khởi nghĩa. Chính quyền đô hộ bị lật đổ.
“…Ở Thái Bình tháng hai Tân Dậu
Có một người hiểu thấu lòng dân
Đó là Lý Bí tướng quân
Gióng cờ tống cổ giặc Lương bạo tàn…”
Trích “Đại Việt Sử thi”
Chân dung Lý Bí
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

b. Cuộc khởi nghĩa của Lý Bí:
- Năm 544 Lý Bí lên ngôi vua (Lý Nam Đế), đặt tên nước là Vạn Xuân.
- Năm 545 nhà Lương đem quân sang xâm lược nước ta. Lý Bí trao binh quyền cho Triệu Quang Phục tổ chức kháng chiến. Năm 550 cuộc kháng chiến thắng lợi, Triêu Quang Phục lên làm vua.
- Năm 571, Lý Phật Tử cướp ngôi vua. Năm 603 nhà Tùy đưa quân sang xâm lược. Nhà nước Vạn Xuân kết thúc.
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

c. Khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ:

“…Khúc Thừa Dụ vừa ngay khi ấy
Với danh gia nỗi dậy
cơ đồ
Một lòng vì nước mà lo
Cùng dân khởi nghĩa đắp đê chiếm thành…
Xoay thế cờ đoạt lấy
thời cơ
Cùng dân giữ vững
cỏi bờ
Dễ dàng bẻ gãy ý đồ mưu thâm…”
Trích” Đại Việt Sử thi”
Khúc Thừa Dụ
- Năm 905 Khúc Thừa Dụ được nhân dân ủng hộ đánh chiếm Tống Bình (Hà Nội) giành quyền tự chủ.

2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

c. Khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ:
- Năm 907 Khúc Hạo thực hiện nhiều chính sách để xây dựng chính quyền độc lập tự chủ.

Ý nghĩa thắng lợi cuộc khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ?

- Lật đổ ách thống trị của nhà Đường.
- Đánh dấu thắng lợi căn bản trong cuộc đấu tranh của nhân dân ta thời Bắc thuộc.
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

d. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938:
- Năm 931 Dương Đình Nghệ lãnh đạo nhân dân ta đánh bại quân Nam Hán giành quyền tự chủ. Năm 937 Dương Đình Nghệ bị Kiều Công Tiễn giết.
- Tháng 10- 938 Ngô Quyền đem quân đánh Kiều Công Tiễn. Kiều Công Tiễn cho người sang cầu cứu nhà Nam Hán.
CỬA SÔNG BẠCH ĐẰNG
- Năm 938 quân Nam Hán kéo quân sang xâm lược nước ta lần thứ hai. Ngô Quyền tiến quân vào thành Đại La (Hà Nội) giết Kiều Công Tiễn và cho đóng cọc ở cửa sông Bạch Đằng, cho quân mai phục. Chờ thủy triều rút, quân ta đổ ra đánh, chủ tướng giặc bị tiêu diệt.
Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 938?
- Sự lãnh đạo tài giỏi của Ngô Quyền.
- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

d. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938:
* Ý nghĩa:
- Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước.
- Mở ra thời đại mới: thời đại độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc.
- Kết thúc 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Bắc.