Bài 16. Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THƯỜNG TÍN
TRƯỜNG THCS MINH CƯỜNG
Ngữ văn 9 - Tiết 71 : văn bản
Biên soạn và thực hiện:
Nguyễn Thị Thủy
CHIếC LƯợc ngà
chào mừng các thầy giáo, cô giáo và các em học sinh về dự hội giảng
Em hãy nêu những phẩm chất tốt đẹp của anh thanh niên trong tác phẩm “Lặng lẽ Sapa” của Nguyễn Thành Long ?
- Là người yêu nghề, có ý thức trách nhiệm và ý thức tổ chức kỉ luật cao trong công việc;
- Là người có tính tình cởi mở, ân cần chu đáo, hiếu khách, khiêm tốn;
- Lạc quan yêu đời, sẵn sàng cống hiến tuổi trẻ, tài năng cho đất nước...
Trả lời:
Vẻ đẹp của anh thanh niên được thể hiện:

Văn bản
Chiếc lược ngà
Tiết 71
(Trích trong truyện Chiếc lược ngà
của Nguyễn Quang Sáng )
Nguyễn Quang Sáng
CHIẾC LƯỢC NGÀ
I) ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1)Tác giả, tác phẩm
- Nguyễn Quang Sáng( 1932-2014) quê ở An Giang. Ông là nhà văn đã từng trải qua hai cuộc kháng chiến.
- Đề tài: cuộc sống con người Nam Bộ qua 2 cuộc kháng chiến cũng như sau hoà bình.
- Phong cách viết văn giản dị, chân thực, sâu sắc trong khắc hoạ tâm lý con người, đậm chất Nam Bộ.
Tác phẩm tiêu biểu như: Người quê hương,
Mùa gió chướng, Cánh đồng hoang...
- Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học
nghệ thuật năm 2000.
a) Tác giả
Giới thiệu vài nét về tác giả ?
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
b) Tác phẩm:
* Sáng tác năm 1966 khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ - thời kỳ chống Mỹ.
* Vị trí văn bản: Thuộc phần giữa của truyện.
“Chiếc lược ngà” ra đời trong hoàn cảnh nào,vị trí của đoạn trích trong tác phẩm ?
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
*Thể loại:
Truyện ngắn
Xác định ngôi kể chuyện ?
-Ngôi kể thứ nhất - bác Ba
=> Tăng độ tin cậy và tính chất trữ tình.
-Nhân vật chính: ông Sáu, bé Thu
* Phương thức biểu đạt
Xác định thể loại của văn bản ?
Tự sự xen lẫn miêu tả và biểu cảm
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Xác định phương thức biểu đạt của văn bản ?
2)Đọc chú thích từ
*Đọc, tóm tắt
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Kể tóm tắt nội dung đoạn trích
ễng Sỏu di khỏng chi?n. Sau tỏm nam, ụng về thăm nh�. Bé Thu không nhận ba vì vết thẹo trên m?t.
Khi Thu nhận ra ba cũng là lúc ông Sáu phải ra đi.
Ở chiến khu, ông Sáu dồn hết tình cảm vào làm chiếc lược ngà tặng con.
Trước lúc hi sinh, ông còn kịp đưa cây lược cho người bạn.
*Từ khó

=>vết sẹo.
+ Thẹo
+ Nói trổng
+ Lui cui
+ Cái vá
Từ ngữ toàn dân


=>nói trống không với người khác.

=>cái muôi.

=> lúi húi.
Mang đậm màu sắc Nam Bộ
Từ ngữ địa phương
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
3) Bố cục
Tình cảm cha con ông Sáu được xoay quanh những tình huống cảm động nào ?
Hai cha con gặp nhau sau tám năm, nhưng bé Thu không nhận ra cha .
Đến lúc Thu nhận ra cha thì ông Sáu lại phải ra đi.
Ở khu căn cứ, ông Sáu làm chiếc lược ngà để tặng con, nhưng ông đã hi sinh khi chưa kịp trao món quà ấy cho con.
2
Tình
huống
(Tình cảm của bé Thu đối với cha)
(Tình cảm của ông Sáu đối với con)
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tình cảm
gia đình
trong
chiến tranh
3) Bố cục
Truyện có thể chia làm mấy phần, nội dung mỗi phần là gì ?
-> Những ngày ông Sáu ở
chiến khu.
Bố cục:
2 phần
-> Cuộc gặp gỡ và chia tay của cha con ông Sáu
Phần 1:Từ đầu đến “từ từ tuột xuống”
Phần hai : Còn lại
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
1 ) Nhân vật bé Thu - người con
- Khi mới gặp ông Sáu:
+ Giật mình, tròn mắt nhìn ngơ ngác, lạ lùng
+ Tái mặt, vụt chạy kêu thét lên: “Má! Má !”....
Ngạc nhiên, bất ngờ, sợ hãi
II) ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Bé Thu đã phản ứng như thế nào khi nghe ông Sáu gọi mình là con xưng ba ?
Má! Má!
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Ba đây con !
1)Nhân vật bé Thu - người con
- Những ngày ông Sáu ở nhà:
Bướng bỉnh, cự tuyệt quyết liệt tình cảm của ông Sáu
Không chấp nhận ông Sáu là ba
+ Hất miếng trứng cá ra khỏi bát…
+ Bị đánh, không khóc bỏ sang bà ngoại
+Lảng tránh ông Sáu, chẳng bao giờ chịu gọi ba
II) ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Trong ba ngày tiếp theoThu đối xử với ông Sáu như thế nào ?
+Nói trổng ( vô ăn cơm, cơm chín rồi;cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái…)
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
1 ) Nhân vật bé Thu - người con
- Khi mới gặp ông Sáu:
+ Giật mình, tròn mắt nhìn ngơ ngác, lạ lùng
+ Tái mặt, vụt chạy thét lên: “Má! Má !”....
Ngạc nhiên, bất ngờ, sợ hãi
- Những ngày ông Sáu ở nhà:
Bướng bỉnh, cự tuyệt quyết liệt
tình cảm của ông Sáu
Không chấp nhận ông Sáu là ba
+ Hất miếng trứng cá…
+ Bị đánh, không khóc, bỏ sang bà ngoại
+Lảng tránh ba, chẳng bao giờ chịu gọi ba
+Nói trổng ( vô ăn cơm, cơm chín rồi;
cơm sôi rồi chắt nước giùm cái…)


H?n nhiờn tho ngõy nhung cỏ tớnh, c?ng d?u tu?ng nhu uong ng?nh.
Ngu?i k? chuy?n quan sỏt v� thu?t l?i sinh d?ng.


II) ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Em có nhận xét gì về tính cách của Thu ở phần này ?
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Hãy nhận xét về cách kể chuyện của tác giả ở phần này ?
1 ) Nhân vật bé Thu - người con
II) ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Giả thiết trong cuộc sống em gặp hoàn cảnh éo le tương tự như vậy, em sẽ cư xử như thế nào ?
Khi gặp tình huống tương tự ta hãy bình tĩnh cư xử đúng mực, xưng hô cho lễ phép để thể hiện là một học sinh văn minh, thanh lịch, một đứa con ngoan !
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Ngạc nhiên, bất ngờ, sợ hãi
+ Bướng bỉnh, cự tuyệt quyết liệt
tình cảm của ông Sáu
+ Không chấp nhận ông Sáu là ba
- Khi mới gặp ông Sáu:
- Những ngày ông Sáu ở nhà:

- Khi nhận ra ba:
+…nằm im lăn lộn
+…thở dài như người lớn
+…vẻ mặt sầm lại buồn rầu….
+…nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa.
Ân hận, nuối tiếc
Khi biết ông Sáu là ba, Thu đã có biểu hiện như thế nào ?
Những biểu hiện đó thể hiện tâm trạng gì của Thu ?
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
+Bỗng thét lên: “ Ba…a…a..ba!”
+Tiếng kêu như xé…xót xa
...vỡ tung từ đáy lòng…chạy xô tới….
Chạy thót lên …ôm chặt lấy cổ ba…
…nói trong tiếng khóc...Ba ở nhà với con !
+ Hôn cùng khắp( hôn tóc, hôn cổ, hôn vai, hôn cả vết sẹo dài)…
+ “ Ba mua con một cây lược nghe ba !”
Thu đã phản ứng như thế nào khi nghe tiếng ông Sáu “thôi! Ba đi nghe con!” ?
- Khi chia tay:
Lần này bé Thu cũng kêu thét lên nhưng không phải gọi má mà gọi ba, em cảm nhận như thế nào về tiếng kêu này ?
+ Tiếng gọi xúc động thiêng liêng của tình phụ tử.
Em có nhận xét gì về từ ngữ và nghệ thuật kể chuyện trong đoạn này ?
=> Từ ngữ gợi tả, động từ mạnh, biện pháp so sánh, điệp ngữ + lời bình.
Nghệ thuật ấy biểu hiện tâm trạng tình cảm gì của Thu ?
=> Yêu thương ba mãnh liệt, khát khao ở bên ba.
Chứng kiến cảnh tượng đó thái độ của mọi người như thế nào ?
-Mọi người không cầm được nước mắt.
-Bác ba như có ai bóp chặt trái tim mình.
->Rất xúc động
Em có nhận xét gì về thái độ và hành động của Thu ở phần đầu truyện với phần này?
=>Thái độ và hành động của Thu trái ngược hẳn với lúc ông Sáu về thăm nhà.
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tiểu keát:
Nghệ thuật
-Mieâu taû taâm lyù vaø haønh ñoäng nhân vật sinh động tinh tế sâu sắc.
-Lựa chọn ngôi kể thích hợp; xây dựng tình huống bất ngờ hợp lí.
-Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nội dung:
 Beù Thu coù caù tính maïnh meõ, thöông cha sâu sắc, hoàn nhieân, ngaây thô.
Qua việc tìm hiểu nhân vật bé Thu em có nhận xét gì về nghệ thuật kể chuyện của tác giả ?
Qua đây em có suy nghĩ gì về bé Thu và tình cảm của em ?
Nên đánh giá như thế nào về những phản ứng tâm lí của bé Thu khi không chịu nhận ông Sáu là cha ?
Đó là những phản ứng hoàn toàn tự nhiên của các em bé, trong đó có bé Thu.
Chứng tỏ bé Thu có cá tính mạnh mẽ và tình cảm chân thành.
Chứng tỏ bé Thu có một niềm kiêu hãnh, một tình yêu sâu sắc đối với người cha (trong ảnh) của em.
A
b
D
C
Cả A, B, C đều đúng.
Luyện tập
Bài tập 1
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
D
Luyện tập
Bài tập 1
Có một văn bản trong chương trình lớp 9 cũng nói về sự chia cắt và hiểu lầm do chiến tranh đó là văn bản nào ?

Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Bài tập 2
Văn bản “Chuyện người con gái Nam Xương” của tác giả Nguyễn Dữ
Luyện tập
Bài tập 1

Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Bài tập 2
Bài tập 3
Viết một đoạn văn khoảng 3-5 câu nêu suy nghĩ về nhân vật bé Thu.
Thu là một cô bé cá tính mạnh mẽ thậm chí bướng bỉnh. Em không nhận ba vì ông Sáu có vết sẹo trên mặt. Đó cũng chính là sự thể hiện tình yêu ba sâu sắc: nó chỉ có một và không thể chia sẻ cho bất kì ai! Sự thể hiện tình yêu của Thu dành cho ba khiến em vô cùng xúc động!
Qua bài học em hiểu gì về nhà văn Nguyễn Quang Sáng và nhân vật bé Thu ?
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Nguyễn Quang Sáng am hiểu tâm lí trẻ thơ, kể tả sinh động nhân vật bé Thu - hồn nhiên ngây thơ, có cá tính và tình yêu ba mãnh liệt.
2- Học bài.
3-Soạn tiếp: tìm hiểu nhân vật ông Sáu
Tiết 71: Văn bản: CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
1- Hoàn thiện đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về nhân vật bé Thu.
Chân thành cảm ơn các thầy cô và các em !