Bài 16. Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

NHIỆT LIỆT KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Con hổ có nghĩa
Vũ Trinh- Truyện trung đại

Hướng dẫn đọc thêm
1. Khái niệm
- Thời gian: Th? k? X- th? k? XIX.
- Thể loại: Van xuụi ch? Hỏn.
- Nhân vật ( con nguư?i , con vật) :
Miờu t? ch? y?u qua ngụn ng? tr?c ti?p c?a
ngu?i k? .
- Cốt truyện: Don gi?n.
- Nội dung: Thu?ng mang tớnh giỏo hu?n.
- Sự việc: Theo trỡnh t? th?i gian.
- Thể loại: V?a cú lo?i truy?n hu c?u, v?a cú lo?i truy?n g?n v?i kớ, v?i s?.
I Tìm hiểu chung:
3. Tác phẩm

""

1. Truy?n trung d?i
2.Tỏc gi?:
- Vu Trinh (1759) - 1828)
I Tìm hiểu chung:
-Thể loại.
-Phương thức biểu đạt.
-Ngôi kể.
-Nhân vât.
-Bố cục.
Tóm tắt truyện:
Câu chuyện thứ nhất: Hổ cái đau đẻ, hổ đực đi tìm bà đỡ Trần ở huyện Đông Triều. Bà đỡ đã cho hổ cái uống thuốc, xoa bóp bụng và giúp hổ đẻ được. Hổ đực mừng rỡ và đền ơn bà một cục bạc.
Câu chuyện thứ hai: Bác tiều mỗ ở huyện Lạng Giang đang bổ củi ở sườn núi thấy một con hổ bị hóc xương bèn giúp hổ lấy xương ra. Để tạ ơn, hổ đền ơn bác cả khi sống và khi chết.
II. Tìm hiểu chi tiết
1.Truyện con hổ thứ nhất với bà đỡ Trần
- Con hổ:
- Bà đỡ Trần:
2.Truyện con hổ thứ hai với bác tiều mỗ.
Bác tiều mỗ:
- Con hổ:
* Cỏch đền ơn:



III. Tìm hiểu nh?ng chi ti?t ngh? thu?t d?c s?c v� n?i dung ý nghia truy?n.




IV – Luyện tập
Bài 1 : Tìm và đọc những câu tục ngữ, ca dao, thành ngữ nói về ân nghĩa, ân tình, lòng biết ơn ?

ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
I Tìm hiểu chung:
1. Đọc:
Tóm tắt : Thầy Mạnh Tử thuở nhỏ là người hay bắt chước nên người mẹ phải chuyển nhà ở tới ba lần, từ vị trí gần nghĩa địa chuyển đến gần chợ, rồi đến gần trường học, để có chỗ ở phù hợp với việc học tập của con. Người mẹ luôn giữ lời, tránh cho con hiểu lầm nhưng vẫn cương quyết trong dạy con. Nhờ thế, Mạnh Tử học tập chuyên cần, về sau trở thành một bậc đại hiền, nổi tiếng về đạo đức và hiểu biết rộng.


2. Chú thích:
a.Tác giả:
- Người biên soạn: Lưu Hướng (Học giả Nho gia thời Tây Hán).
- Người dịch: Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc và Tử An Trần Lê Nhân.
ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)

a. Tác giả:
b. Tác phẩm:
Bản nguyên tác: Truyện được trích ra từ sách “Liệt nữ truyện”. Liệt nữ truyện là bộ sách giới thiệu hành vi của phụ nữ Trung Quốc thời cổ đại, do tác giả Lưu Hướng biên soạn vào năm 18 trước Công nguyên, đời Hán đế.
Bản dịch: Truyện “Mẹ hiền dạy con” in trong Cổ học tinh hoa của Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê Nhân xuất bản năm 1926.
ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
c. Từ khó:
Mạnh Tử
(372 – 289 TCN)
Khổng Tử
(551 – 479 TCN)
* Mạnh Tử (372 – 289 TCN).
Tên là Mạnh Kha, tự là Tử Dư.
Quê: đất Trâu, nước Lỗ (nay là Sơn Đông- Trung Quốc).
Ảnh hưởng sâu sắc tư tưởng của Khổng Tử, được suy tôn là Á thánh.
Tác phẩm: “Mạnh Tử”.
d. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:
- Kiểu văn bản: Tự sự.
- Thể loại: Truyện trung đại.
e. Bố cục:
Phần 1: Từ đầu đến “Chỗ này là chỗ con ta ở được đây”: Dạy con bằng cách chuyển chỗ ở.
Phần 2: Còn lại: Dạy con bằng cách ứng xử hàng ngày.
*Các sự việc chính:
* Ba sự việc đầu:
Dạy con bằng cách chuyển nơi ở
*Hai sự việc sau:
Dạy con bằng ứng xử hàng ngày
(Gián tiếp dạy con)
(Trực tiếp dạy con)
* Ba sự việc đầu:
Những câu nói về sự ảnh hưởng của môi trường sống đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của con người:

Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài.
Hãy chỉ cho tôi biết bạn anh là người như thế nào, tôi sẽ nói cho anh biết anh là người ra sao!
…


* Hai sự việc sau:
Sự việc 4:
Không được dạy con nói dối, phải dạy con chữ tín, đức tính thành thật.
Thành ngữ, tục ngữ, ca dao về chữ “tín”:

Một sự mất tín, vạn sự mất tin.
Nói một đằng, làm một nẻo.
Hứa hươu hứa vượn.
Quân tử xuất ngôn, tứ mã nan truy.
Nói lời phải gữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.
…

* Hai sự việc sau:
- Sự việc 4:
- Sự việc 5:
Dạy con phải chuyên cần học tập.
3Dạy con bằng việc chọn nơi ở (3 sự việc đầu)
Dạy con bằng ứng xử hàng ngày (2 sự việc sau)
Mẹ
Mạnh Tử trở thành một bậc đại hiền




Mạnh mẫu là một người mẹ tuyệt vời: yêu con,thông minh, khéo léo, nghiêm khắc trong việc dạy dỗ, giáo dục con thành bậc vĩ nhân.
Mạnh mẫu – một trong 5 người mẹ nổi tiếng nhất trong lịch sử thế giới
MIẾU THỜ MẠNH TỬ Ở SƠN ĐÔNG – TRUNG QUỐC
* Bài học:
Dạy con trước hết phải chọn môi trường sống tốt cho con.
Dạy con cũng trước hết phải dạy đạo đức .
Dạy đạo đức chưa đủ, còn phải dạy niềm say mê học tập.
Với con, không nuông chiều mà phải nghiêm khắc, nghiêm khắc phải dựa trên niềm yêu thương thiết tha muốn cho con nên người.

a. Nghệ thuật:
-Xây dựng cốt truyện theo mạch thời gian với năm sự việc chính về mẹ con thầy Mạnh Tử.
-Có nhiều chi tiết giàu ý nghĩa,gây xúc động đối với người đọc.
b. Nội dung:
Truyện nêu cao tấm gương sáng về tình thương và cách dạy con.
* Ghi nhớ: SGK - tr 153
Bà mẹ thầy Mạnh Tử là tấm gưuong sáng về tỡnh thuong con và đặc biệt là cách dạy con:
- Tạo cho con môi trưu?ng sống tốt đẹp.
- Dạy con vừa có đạo đức vừa có chí học hành.
- Thương con nhưng không nuụng chiều, nguư?c lại rất kiên quyết.
Truyện " Mẹ hiền dạy con" đơn giản nhưung gây đưuợc xúc động là nhờ có nh?ng chi tiết giàu ý nghĩa.
Tục ng?: "Gần mực thỡ đen, gần đèn thỡ sáng".
III. Luyện tập:
Bài tâp 1: Từ chuyện mẹ con thầy Mạnh Tử xưa, em có suy ngĩ gì về đạo làm con của mình?
Bài tập 2: Em hãy sưu tầm những bài ca dao, tục ngữ nói về công lao của cha mẹ và đạo làm con?
Bài tập 3: Có 2 yếu tố Hán Việt đồng âm:
- tử: chết
-tử: con
Hãy cho biết các kết hợp dưới đây được sử dụng với nghĩa nào?
công tử, tử trận, hoàng tử, đệ tử, cảm tử.
III. Luyện tập:
Bài tâp 1:
Làm con phải biết vâng lời cha mẹ dạy bảo và phải chăm chỉ học hành cho nên người để đền đáp công ơn cha mẹ.
Bài tập 2: Những bài ca dao, tục ngữ nói về công lao của cha mẹ và đạo làm con:
- “Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang”
- “Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
- “Có nuôi con mới biết lòng cha mẹ”
Bài tập 3:
* Hướng dẫn về nhà
- Học bài cũ, làm bài tập 1( trang 153)
Chuẩn bị bài: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng.
Sưu tầm một số mẩu chuyện viết về những thầy thuốc,
y bác sĩ giỏi, tâm đức .