Bài 16. Thân to ra do đâu ?

Kiểm tra bài cũ
(?) Xác định lại các thành phần của thân non trên hình vẽ.


(?) Thân dài ra do bộ phần nào?
Thân to ra do đâu
Bài 16
Cây gỗ lớn
(?) Vì sao những cây này lại có thể lớn như vậy ?
1. Tầng phát sinh
Vỏ (biểu bì)
Thịt vỏ
Mạch rây
Mạch gỗ
Ruột
Vỏ (biểu bì)
Tầng sinh vỏ
Mạch gỗ
Tầng sinh trụ
Mạch rây
Thịt vỏ
(?) Tìm điểm khác biệt cơ bản của thân non và thân trưởng thành?
Ruột
Những điểm khác nhau cơ bản:
- Có lớp tầng sinh vỏ nằm giữa vỏ và thịt vỏ.
- Có lớp tầng sinh trụ nằm giữa mạch rây và mạch gỗ.
(Trên hình vẽ là hai vòng màu vàng)
Kết luận:
Thân trưởng thành có thêm tầng sinh trụ và tầng sinh vỏ.
Một số hình ảnh về cấu tạo thân
Vỏ
Tầng sinh trụ
Ruột
Mạch rây
Mạch gỗ
Tìm hiểu thân to ra do đâu?

(?) Vỏ cây to ra nhờ bộ phận nào ?
(?) Trụ giữa to ra nhờ bộ phận nào ?
(?) Thân cây to ra do đâu ?
Quan sát tranh vẽ để trả lời các câu hỏi trên.
Kết luận:
Thân to ra do sự phân chia các tê bào của các mô phân sinh: tầng sinh vỏ, tầng sinh trụ.
- Tầng sinh vỏ nằm trong lớp thịt vỏ, hàng năgm sinh ra phía ngoài một lớp tế bào vỏ và phía trong một lớp thịt.
- Tầng sinh trụ nằm giữa mạch rây và mạch gỗ, hàng năm sinh ra phía ngoài một lớp mạch rây, phía trong một lớp mạch gỗ.
Khi bóc vỏ cây, mạch rây đã bị bóc theo vỏ.
Mạch rây bị bóc ra
2. Vòng gỗ hàng năm
(?) Vì sao lại có vòng hàng năm như vậy ?
(?) Việc xác định vòng gỗ hàng năm đối với cây lâu năm có ý nghĩa gì ?
Quan sát hình vẽ và trả lời 2 câu hỏi trên.
Vòng gỗ hàng năm
Vòng gỗ hằng năm
Kết luận:

Đối với cây ở vùng nhiệt đới hàng năm về mùa mưa, cây hấp thụ được nhiều thức ăn, tầng sinh trụ tạo được nhiều mạch gỗ to, có thành mỏng, xếp thành một vòng dày, màu sáng. Mùa khô, ít thức ăn, các tế bào gỗ sinh ra ít hơn, bé hơn, có thành dày, xếp thành một vòng mỏng, màu sẫm.
3. Dác và ròng
(?) Tìm sự khác nhau cơ bản của dác và ròng?
(?) Điều này có ý nghĩa gì trong việc chăm sóc và bảo vệ cây trồng?
Quan sát hình sau và trả lời câu hỏi trên.
Hình vẽ dác và ròng
Kết luận:
- Dác là lớp gỗ màu sáng ở phía ngoài, gồm những tế bào mạch gỗ, có chức năng vận chuyển nước và muối khoáng.
- Ròng là lớp gỗ màu thẫm, rắn chắc hơn dác, nằm phía trong, gồm những tế bào chết, vách dày có chức năng nâng đỡ cây.
Cấu tạo chung toàn bộ thân
Kết luận chung:
Thân cây gỗ to ra do sự phân chia các tế bào mô phân sinh ở tầng sinh vỏ và tầng sinh trụ.
Hàng năm cây sinh ra các vòng gỗ, đếm số vòng gỗ có thể xác định được tuổi cây.
Cây gỗ lâu năm có dác và ròng.
Mở rộng:
(?) Người ta thường chọn phần nào của gỗ để làm nhà, làm trụ cầu, tà vẹt? Tại sao ?
(?) Vi sao khi khai thác cây cao su thì đòi hỏi việc cạo vỏ chính xác độ dày là rất quan trọng để cây cho được nhiều mủ nhất ?
Kiểm tra - đánh giá
Trả lời các câu hỏi trong SGK.
Làm các câu trắc nghiệm sau:
Do đâu mà đường kính của các cây gỗ trưởng thành to ra ?
Gồm thịt vỏ và mạch rây.
Gồm biểu bì, thịt vỏ và ruột.
Gồm biểu bì và thịt vỏ.
Gồm thịt vỏ và ruột.
Kiểm tra - đánh giá
Dặn dò
Đọc mục “Em có biết”.
Chuẩn bị bài “vận chuyển các chất trong thân”.