Bài 16. Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI MÔN LỊCH SỬ
NGHÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO MỸ ĐỨC

Giáo viên thực hiện: Lê Quang Thắng
Năm học: 2013-2014
1. Thời Trần sử dụng loại chữ nào sau đây?
a. Chữ Nôm
b. Chữ Hán
c. Chữ Hán và chữ Nôm
d. Chữ Quốc ngữ
2.Tác phẩm “HỊCH TƯỚNG SĨ” nổi tiếng của tác giả nào?
a. Trần Quang Khải
b. Lý Thường Kiệt
c. Trương Hán Siêu
d. Trần Hưng Đạo
KIểM TRA BàI Cũ
Vua Trần Thái Tông

“ Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối. ruột đau như cắt…”
Sau các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên, tình hình kinh tế - xã hội thời Trần đạt nhiều thành tựu rực rỡ và đóng góp cho sự phát triển đất nước. Nhưng đến cuối thế kỉ XIV – nhà Trần sa sút nghiêm trọng và tạo tiền đề cho triều đại mới lên thay. Vậy biểu hiện của sự suy sụp ấy là gì? Những nguyên nhân nào dân đến sự suy sụp đó của nhà Trần? Hôm nay chúng ta học bài 16 :Sự suy yếu của nhà Trần
Đắp đê thời Trần sau chiến tranh
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội
1 . Tình hình kinh tế
Vào nửa sau thế kỉ XIV, có 9 lần vỡ đê, lụt lớn. Nhiều năm vừa bị hạn vừa bị lụt, có hơn 10 nạn đói lớn.
Nguyễn Phi Khanh đỗ Thái học sinh thời Trần, đã mô tả tình cảnh của dân chúng lúc bấy giờ như sau :
Ruộng lúa ngàn rặm đỏ như cháy
Đồng quê than vãn trông vào đâu ?
. Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi.
Đời sống của nhân dân đặc biệt là nông dân cực khổ , đói kém
Qua đoạn tư liệu trên, em thấy tình cảnh của
nhân dân ta cuối thế kỉ XIV như thế nào ?
ĐT : 0978 056 611
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I- Tình hình kinh tế - xã hội
1 . Tình hình kinh tế
Theo em thì nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng đời sống nhân dân bấp bênh cực khổ như vậy ?


- Vua quan ăn chơi sa đoạ không quan tâm đến sản xuất và đời sống nhân dân.
- Vương hầu, quý tộc, địa chủ. chiếm nhiều ruộng đất, tăng cường bóc lột nhân dân, đặc biệt là nô tì, nông nô.
Tuần 15; Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội
1. Tình hình kinh tế

Nêu nhận xét về tình hình kinh tế nước ta vào cuối thế kỷ XIV so với thời kỳ sau chiến tranh? Tại sao?
Tướng quốc triều Trần là Trần Nguyên Đán mới ngày nào còn vui mừng thốt lên “ Trăm họ mừng ca cảnh thịnh giàu “ thì nay đã buồn rầu viết lên mấy câu thơ:

“ Năm nay hè hạn, thu nước to.
Mạ thối nước khô hại biết bao
Đọc sách triệu trang mà bất lực,
Bạc đầu xin phụ nỗi thương dân ”
- Nửa cuối thế kỉ XIV kinh tế suy sụp

+ Nhiều năm bị vỡ đê,lũ lụt, mất mùa đói kém.
+ Nông dân phải bán ruộng đất, vợ con và biến thành nô tì.
+ Ruộng đất công làng xã bị lấn chiếm.
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội
1. Tình hình kinh tế
- Kinh tế suy sụp.
2 . Tình hình xã hội


Trần Dụ Tông(1336-1369)

Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội

1. Tình hình kinh tế
2 . Tình hình xã hội
- Vua quan, quý tộc nhà Trần:
a. Đời sống các tầng lớp
Qua đoạn thông tin trên,em thấy đời sống của vua quan, quý tộc nhà Trần cuối thế kỷ XIV như thế nào?
Vua Trần ăn chơi vô độ, xa xỉ, không quan tâm đến nhân dân
Quan lại, vương hầu quý tộc cũng ăn chơi xa hoa, triều chính bị lũng đoạn
" Vua buông tuồng ăn chơi vô độ.nghiện rượu, mê đàn hát, xa xỉ làm cung điện nguy nga., lãng phí tiền của, hoang dâm chơi bời: món gì Dụ Tông cũng mắc! Cơ nghiệp nhà trần sao khỏi suy được?"
(Khâm định việt sử thông giám cương mục)
Trần Khánh Dư nói: " Tướng là chim ưng, dân là vịt, lấy vịt nuôi chim ưng có gì là lạ"
Ăn chơi xa đọa, lũng đoạn triều chính

Hội hè, ăn chơi

Xây dựng cung điện đền đài
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
Bài 16
Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Quan lại ăn chơi sa đọa
Quan lại cậy quyền thế ức hiếp, vơ vét của nhân dân

Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội

1. Tình hình kinh tế
2 . Tình hình xã hội
- Vua quan, quý tộc nhà Trần:
a. Đời sống các tầng lớp
Ăn chơi xa đọa, lũng đoạn triều chính


Trước tình cảnh Vua , quan như vậy ThÇy gi¸o Chu V¨n An ®· cã viÖc lµm g× g©y chÊn ®éng triÒu TrÇn lóc bÊy giê?
Dâng sớ lên vua đòi chém 7 nịnh thần, nhưng Dụ Tông không nghe. Ông đã xin ‘’treo mũ’’ từ quan.
Em có suy nghĩ gì về thái độ và việc làm của Thầy giáo Chu Văn An?
Gữ kỷ cương phép nước, Không màng đến danh lợi cá nhân , lo cho an nguy của xã tắc ...
Hình ảnh tượng và đền thờ
Chu Văn An
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội

1. Tình hình kinh tế
2 . Tình hình xã hội

a. Đời sống các tầng lớp

Là học sinh Thủ đô chúng ta tự hào là quê hương của Thầy giáo Chu Văn An . Vậy các em có trách nhiệm gì trong việc bảo vệ , tôn tạo , giữ gìn các di tích lịch sử văn hóa ?


Chu Van An (1292 - 1370) ngu?i l�ng Van Thụn, huy?n Thanh D�m (nay l� huy?n Thanh Trỡ-H� N?i)�
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội
1. Tình hình kinh tế
2 . Tình hình xã hội
- Vua quan , quý tộc nhà Trần: Ăn chơi sa đoạ,lũng đoạn triều chính
a. Đời sống các tầng lớp

+ Nam 1369 Tr?n D? Tụng ch?t, Duong Nh?t L? lờn n?m quy?n. Nh� Tr?n c�ng suy s?p hon
Em hãy cho biết sự kiện lịch sử sảy ra năm 1369?
Tại sao Dương Nhật Lễ lên ngôi nhà Trần càng suy sụp hơn?
- Cham pa thì xâm lược , Nhà Minh yêu sách,Nhà Trần thì bất lực
Trong điều kiện đó, đời sống của
nhân dân ta ra sao ?
ĐT : 0978 056 611
Bài 16
Sự s?p sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Hạn hán mất mùa
Cảnh lụt lội , đê vỡ mất hết
Nông dân bị đi phu xây dựng cung điện
Nhân dân phải phiêu tán khắp nơi
Cảnh lụt lội , đê vỡ mất hết
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội
1. Tình hình kinh tế
- Kinh tế suy sụp.
2 . Tình hình xã hội
+ Vua quan , quý tộc nhà Trần: ăn chơi sa đoạ.
a. Đời sống các tầng lớp
+ Các tầng lớp nhân dân: ngày càng khổ cực
- Đời sống nhân dân ngày càng khổ cực, Họ bị áp bức bóc lột nặng nề-> Mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc. -> nông dân nổi dậy đấu tranh mạnh mẽ.
-Đây chính là nguyên nhân dẫn tới
các cuộc khởi nghĩa nông dân nô tì .
b . Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
1344-1360
Khởi nghĩa của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ
1390
Khởi nghĩa của
Phạm sư ôn
1399-1340
Khởi nghĩa của Nguyễn NH? cái
v
Sơn tây
* Hoạt động nhóm
Qua lu?c d? ho�n th�nh t?ng cu?c kh?i nghia nụng dõn n?a cu?i th? k? XIV theo m?u sau:
Nhóm

4
Nhóm
Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
Tiết 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
I. Tình hình kinh tế - xã hội
1. Tình hình kinh tế
2 . Tình hình xã hội
- Vua quan, quý tộc nhà Trần: ăn chơi sa đoạ, lũng đoạn triều chính
a. Đời sống các tầng lớp
- Các tầng lớp nhân dân: ngày càng
khổ cực
b. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
- Ngô Bệ (1344- 1360)
Nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ (1379)
Phạm Sư Ôn (1390)
- Nguyễn Nhữ Cái (1399-1400)
Năm 1369 Trần Dụ Tông chết, Dương Nhật Lễ lên nắm quyền. Nhà Trần càng suy sụp hơn
Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
1344-1360
Khởi nghĩa của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ
1390
Khởi nghĩa của
Phạm sư ôn
1399-1340
Khởi nghĩa của Nguyễn NH? cái
v
Sơn tây
Theo dõi lược đồ và bảng thống kê trên em có nhận xét gì về địa bàn hoạt động, lực lượng tham gia, thời gian, kết quả của các cuộc khởi nghĩa trên?
*Nhận xét:
+Thời gian: nửa cuối thế kỉ XIV.
+ Địa bàn : hoạt động: diễn ra rộng khắp, ở những khu vực trung tâm ở đồng bằng Bắc Bộ.
+Thành phần chủ yếu: là nông dân, nông nô và nô tì. Mang tính tự phát, nổ ra lẻ tẻ, chưa có sự liờn kết, thống nhất,...
+ Kết quả: Các cuộc khởi nghĩa đều bị đàn áp và thất bại.
=> Đã chứng tỏ nhà Trần đang lâm vào tình trạng mất ổn định, nguy cơ sụp đổ là không thể tránh khỏi.
TiÕt 31
Bài 16
Sự SUY sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
-Qua các cuộc khởi nghĩa của Nông dân và nô tì cuối thế kỷ XIV em thấy trong cuộc đấu tranh cuối thế kỷ XIV ở Hà Nội đã có phong trào đấu tranh nào nổ ra , địa điểm ở đâu trên đất Hà Nội ?
Năm 1390 Khởi nghĩa của Phạm Như Ôn nổ ra ở Quốc Oai- Hà Tây ( Hà Nội ) ,
Năm 1399- 1400 khởi nghĩa của Nguyễn Nhữ Cái nổ ra ở Sơn Tây ( Hà Nội ).
Liờn h? ng�y nay
- Quỏn tri?t quan di?m, tu tu?ng c?a D?ng v� Nh� nu?c ta: L?y " dõn" l� g?c; " Dõn bi?t, dõn b�n, dõn l�m, dõn ki?m tra".
- B?o v? dờ di?u, cham lo cụng tỏc thu? l?i, khuy?n nụng. Xoỏ b?, mi?n gi?m thu? Nụng nghi?p, quan tõm d?n vựng mi?n nỳi, vựng sõu, vựng xa, vựng khú khan. L�m t?t cụng tỏc xúa dúi gi?m nghốo.
- V?n d?ng tu tu?ng c?aTr?n Qu?c Tu?n : Khoan thu s?c dõn, d? l�m k? sõu r? b?n g?c, dú l� thu?ng sỏch gi? nu?c; c?a Nguy?n Trói: Noi thõm sõu, cựng c?c khụng cú ti?ng oỏn h?n.
- ? tru?ng: phỏt d?ng phong tr�o thi dua hai t?t: Th?c hi?n t?t quy ch? dõn ch? , xõy d?ng tru?ng h?c thõn thi?n , h?c sinh tớch c?c , quan tõm cham lo d?n di?u ki?n d?y v� h?c .

=> Kinh tế suy thoái trầm trọng.
=> Xã hội rối loạn nghiêm trọng.
Nhà nước
không
quan tâm
đến s.xuất,
đời sống
nhân dân
Nhiều
năm
mất mùa,
đói kém.
T« thuÕ
hµ kh¾c,
nÆng nÒ.
Vua quan
Quý tộc
ăn chơi
sa đọa.
Kỉ cương
phép nước
rối loạn.

Đời sống
nhân dân
cực khổ.
Bùng nổ
các cuộc
khởi
nghĩa.
Nhµ TrÇn suy sôp.
Tình hình kinh tế
Tình hình xã hội
Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV
Câu 1
Từ nửa sau thế kỉ XIV, nền kinh tế nước ta suy thoái, đời sống nhân dân sa sút, xã hội rối loạn. Theo em, vỡ sao lại xảy ra tỡnh trạng đó?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Bài tập củng cố
Trước cảnh quan lại, vương hàu quý tộc ngày càng an chơi sa đọa; trong triều nhiều kẻ tham lam, xu lịnh, làm rối loạn kỉ cương phép nước. V?y ai là người dâng sớ lên vua đòi chém 7 tên nịnh thần ?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Theo em, Vỡ sao từ gi?a thế kỉ XIV lại nổ ra nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân như vậy ?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Câu 3
Sơ kết bài học bằng biểu đồ tư duy
Học bài, nắm vững nội dung bài học
Làm bài tập 2, 3 trong vở bài tập
Đọc, sưu tầm tư liệu và tìm hiểu phần II của bài:
Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Ly
Hướng dẫn học và chuẩn bị bài