Bài 16. Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Tuần 15
Tiết 30
Ngày soạn :

BÀI 16:
SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỈ XIV

I/ - TÌNH HÌNH XÃ HỘI:
Bài củ: 4 Phút

a. Trình bày đời sống văn hóa thời Trần ?

b. Trình bày văn học thời Trần ?

c. Trình bày giáo dục và khoa học kĩ thuật thời Trần ?
1. Tình hình kinh tế :
Hỏi:
Tình hình kinh tế nước ta ở nửa cuối thế kỉ XIV như thế nào ?
> (Đầu thế kỉ XIV, nền kinh tế phát triển trở lại, xã hội tương đối ổn định. Để bù lại trong chiến tranh phải chịu nhiều khó khăn, các vương hầu, qúy tộc tìm mọi cách gia tăng tài sản của mình. Vì vậy, vua quan ăn chơi xa xỉ không quan tâm tới sản xuất nông nghiệp và đời sống của nhân dân).
- Cuối thế kỉ XIV, Nhà nước không quan tâm tới sản xuất nông nghiệp.
Hỏi:
Hậu quả của những việc làm trên của vua quan nhà Trần cuối thế kỉ XIV như thế nào ?
Hỏi:
Cuộc sống của người dân ở cuối thế kỉ XIV ?

> (Làng xã tiêu điều xơ xác, cuộc sống của người dân đói khổ, họ phải đi nơi khác hoặc làm nô tì).
> (- Vua Trần Dụ Tông bắt dân đào hồ lớn trong hoàng thành, chất đá giữa houôi hải sản.
- Tướng Trần Khánh Dư nói : "Tướng là chim ưng, dân là vịt, lấy vịt nuôi chim ưng có gì là lạ"
- Nguyễn Phi Khanh đã viết lên những câu thơ mô tả sự thật (sgk))
- Đời sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn.
2. Tình hình xã hội:
Hỏi:
Trước tình hình đời sống của người dân như vậy, vua quan nhà Trần đã làm gì ?

> (Lợi dụng tình hình đó, nhiều kẻ nịnh thần làm rối loạn kỉ cương phép nước. Chu Văn An quan tư nghiệp ở Quốc Tử Giám dâng sớ đề nghị chém 7 tên nịnh thần, nhưng vua không nghe, ông đã từ quan, về quê dạy học).
2. Tình hình xã hội :

- Vua quan vẫn ăn chơi sa đoạ.
Hỏi:
Việc làm của Chu Văn An đã chứng tỏ điều gì ?

> (Ông là một vị quan tham liêm, không vụ lợi, biết đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết).
Hỏi:
- Em có nhận xét gì về cuộc sống của vua quan nhà Trần cuối thế kỉ XIV ?
- Khi vua Trần Dụ Tông mất, Dương Nhật Lễ lên thay, tình hình đất nước như thế nào?
- Đời sống nhân dân ra sao? Họ đã làm gì?
- Bên ngoài Cham pa xâm lược, nhà Minh đưa yêu sách ngang ngược, đời sống nông dân cơ cực.
Hỏi :
Em hãy nêu tên, thời gian, địa bàn hoạt động của các cuộc khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỉ XIV ?
- Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu :
+ Khởi nghĩa Ngô Bệ diễn ra từ 1344 - 1460 ở Hải Dương.
> Kết quả : bị đàn áp.
+ Khởi nghĩa Nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ ở Thanh Hoá 1379, > bị thất bại.
+ Khởi nghĩa của Phạm Sư Ôn (1390) ở Hà Tây, nhưng cũng bị đàn áp.
+ Nguyễn Nhữ Cái nổ ra 1399 tại Sơn Tây - Vĩnh Phúc - Tuyên Quang.
> Năm 1400 bị thất bại.
Hỏi:
Cho biết vì sao các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra đều bị thất bại?
4 / CỦNG CỐ : 4 Phút

a. Trình bày tình hình xã hội kinh tế nước ta nửa sau thế kỉ XIV ?

b. Trình bày bằng lược đồ các cuộc khởi nghĩa cuối thế kỉ XIV ?
5. Dặn Dò:
_ Học bài.
_ Chuẩn bị trước phần tiếp
theo của bài 16
(II - SGK).