Bài 16. Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy trình bày những nét cơ bản đời sống văn hóa và văn học thời Trần?
Vào nửa sau thế kỉ XIV, có 9 lần vỡ đê, lụt lớn. Nhiều năm vừa bị hạn vừa bị lụt, có hơn 10 nạn đói lớn.
Nguyễn Phi Khanh đỗ Thái học sinh thời Trần, đã mô tả tình cảnh của dân chúng lúc bấy giờ như sau :
Ruộng lúa ngàn rặm đỏ như cháy
Đồng quê than vãn trông vào đâu ?
. Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi.



Tướng quốc triều Trần là Trần Nguyên Đán mới ngày nào còn vui mừng thốt lên “ Trăm họ mừng ca cảnh thịnh giàu “ thì nay đã buồn rầu viết lên mấy câu thơ:
“Năm nay hè hạn, thu nước to.
Mạ thối nước khô hại biết bao
Đọc sách triệu trang mà bất lực,
Bạc đầu xin phụ nỗi thương dân ”
Qua đoạn thông tin trên, em thấy đời sống của vua quan, quý tộc nhà Trần cuối thế kỷ XIV như thế nào?
" Vua buông tuồng ăn chơi vô độ.nghiện rượu, mê đàn hát, xa xỉ làm cung điện nguy nga., lãng phí tiền của, hoang dâm chơi bời : món gì Dụ Tông cũng mắc! Cơ nghiệp nhà trần sao khỏi suy được?
(Khâm định việt sử thông giám cương mục)
Trần Khánh Dư nói: Tướng là chim ưng, dân là vịt, lấy vịt nuôi chim ưng có gì là lạ.

Hội hè, ăn chơi

Xây dựng cung điện đền đài
Quan lại ăn chơi sa đọa
Quan lại cậy quyền thế ức hiếp, vơ vét của nhân dân

Hình ảnh tượng và đền thờ
Chu Văn An


Là học sinh chúng ta có trách nhiệm gì trong việc bảo vệ, tôn trọng, giữ gìn các di tích lịch sử văn hóa ?


Chu Van An (1292 - 1370) ngu?i l�ng Van Thụn, huy?n Thanh D�m (nay l� huy?n Thanh Trỡ-H� N?i)�
Trần Dụ Tông không có con trai, Nhật Lễ là con nuôi của một đại vương nhà Trần được Hoàng thái hậu đưa lên ngôi.Nhật lễ vốn là con kép hát họ Dương, nên khi làm vua đã rắp tâm xóa bỏ họ Trần thay bằng họ Dương, bằng cách tìm giết các quý tộc lớp trên của nhà Trần. Một số quý tộc Trần mưu giết Nhật Lễ không thành nên 18 quan lại quý tộc, kể cả tướng quốc nhà Trần, đã bị Nhật Lễ sát hại.Hằng ngày, Nhật Lễ chỉ vui chơi, hoang dâm và rượu chè.
Hạn hán mất mùa
Cảnh lụt lội , đê vỡ mất hết
Nông dân bị đi phu xây dựng cung điện
Nhân dân phải phiêu tán khắp nơi
Cảnh lụt lội , đê vỡ mất hết
Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
1344-1360
Khởi nghĩa của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ
1390
Khởi nghĩa của
Phạm sư ôn
1399-1340
Khởi nghĩa của Nguyễn NH? cái
v
Sơn tây
Hoạt động theo bàn
Qua lu?c d? ho�n th�nh t?ng cu?c kh?i nghia nụng dõn n?a cu?i th? k? XIV theo m?u sau:
Nhóm

4
Nhóm
Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
1344-1360
Khởi nghĩa của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ
1390
Khởi nghĩa của
Phạm sư ôn
1399-1340
Khởi nghĩa của Nguyễn NH? cái
v
Sơn tây
Theo dõi lược đồ và bảng thống kê trên em có nhận xét gì về địa bàn hoạt động, lực lượng tham gia, thời gian, kết quả của các cuộc khởi nghĩa trên?
*Nhận xét:
+Thời gian: nửa cuối thế kỉ XIV.
+Địa bàn : hoạt động: diễn ra rộng khắp, ở những khu vực trung tâm ở đồng bằng Bắc Bộ.
+Thành phần chủ yếu: là nông dân, nông nô và nô tì. Mang tính tự phát, nổ ra lẻ tẻ, chưa có sự liên kết, thống nhất,...
+ Kết quả: Các cuộc khởi nghĩa đều bị đàn áp và thất bại.
=> Đã chứng tỏ nhà Trần đang lâm vào tình trạng mất ổn định, nguy cơ sụp đổ là không thể tránh khỏi.
Liờn h? ng�y nay
- Quỏn tri?t quan di?m, tu tu?ng c?a D?ng v� Nh� nu?c ta: L?y " dõn" l� g?c; " Dõn bi?t, dõn b�n, dõn l�m, dõn ki?m tra".
- B?o v? dờ di?u, cham lo cụng tỏc thu? l?i, khuy?n nụng. Xoỏ b?, mi?n gi?m thu? Nụng nghi?p, quan tõm d?n vựng mi?n nỳi, vựng sõu, vựng xa, vựng khú khan. L�m t?t cụng tỏc xúa dúi gi?m nghốo.
- V?n d?ng tu tu?ng c?aTr?n Qu?c Tu?n : Khoan thu s?c dõn, d? l�m k? sõu r? b?n g?c, dú l� thu?ng sỏch gi? nu?c; c?a Nguy?n Trói: Noi thõm sõu, cựng c?c khụng cú ti?ng oỏn h?n.
- ? tru?ng: phỏt d?ng phong tr�o thi dua hai t?t: Th?c hi?n t?t quy ch? dõn ch?, xõy d?ng tru?ng h?c thõn thi?n, h?c sinh tớch c?c , quan tõm cham lo d?n di?u ki?n d?y v� h?c .
Câu 1
Từ nửa sau thế kỉ XIV, nền kinh tế nước ta suy thoái, đời sống nhân dân sa sút, xã hội rối loạn. Theo em, vỡ sao lại xảy ra tỡnh trạng đó?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Bài tập củng cố
Trước cảnh quan lại, vương hàu quý tộc ngày càng an chơi sa đọa; trong triều nhiều kẻ tham lam, xu nịnh, làm rối loạn kỉ cương phép nước. V?y ai là người dâng sớ lên vua đòi chém 7 tên nịnh thần ?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Theo em, Vỡ sao từ gi?a thế kỉ XIV lại nổ ra nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân như vậy ?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Câu 3
Học bài, nắm vững nội dung bài học
Làm bài tập 2, 3 trong vở bài tập
Đọc, sưu tầm tư liệu và tìm hiểu phần II của bài:
Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Ly
Hướng dẫn học và chuẩn bị bài