Bài 16. Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI MÔN LỊCH SỬ
NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN MỸ ĐỨC
Môn Lịch sử : Lớp 7
Giáo viên thực hiện: Lê Quang Thắng
Năm học: 2017-2018
Kiểm tra bài cũ ?
Kinh tế nông nghiệp thời Trần phát triển như thế nào ?

 Công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng xã được mở rộng, đê điều được củng cố. Các vương hầu, quý tộc chiêu tập dân nghèo đi khai hoang lập điền trang. Nhà Trần ban thái ấp cho quý tộc... và thực hiện các biện pháp khuyến nông : đắp đê, khai hoang, lập làng, bảo vệ trâu bò... có tác dụng tích cực làm cho kinh tế nông nghiệp thời Trần phát triển.
BÀI 16
SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV


Vào nửa sau thế kỉ XIV có 9 lần vỡ đê lụt lớn.
Nhiều năm vừa bị hạn vừa bị lụt. Có hơn 10 nạn đói lớn. Nguyễn Phi Khanh
đỗ thái học sinh thời Trần, đã mô tả tình cảnh dân chúng bấy giờ như sau:
Đồng lúa ngàn dặm đỏ như cháy
Đồng quê than vãn trông vào đâu?
... Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi...

BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
Tiết 31 .I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế

Hạn hán mất mùa
BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
Tiết 31 .I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế

Nhân dân phải phiêu dạt khắp nơi
THẢO LUẬN NHÓM
Thời gian: 4 phút
Nhóm 1:
Câu 1:
Quan sát biểu đồ và hình ảnh trên nêu nhận xét về của cải, ruộng đất của quan lại , quý tộc , địa chủi và nông dân nhà Trần nửa sau thế kỉ XIV?
Câu 2: Tại sao các quan lại và quý tộc , địa chủ lại có của cải và ruộng đất ?
Nhóm 2:



Những câu thơ sau đã miêu tả điều gì?
“Ruộng đồng ngàn dặm đỏ như cháy
Đồng quê than vãn trông vào đâu
…. Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi”
( Nguyễn Phi Khanh )
Thảo luận nhóm 4 phút
Chia làm hai nhóm
Câu 1 :Quan sát biểu đồ và nêu nhận xét về của cải, ruộng đất của quan lại , quý tộc , địa chủ và nông dân nhà Trần nửa sau thế kỉ XIV?
- Quan lại , quý tộc , địa chủ có nhiều dinh thự , của cải và ruộng đất .
- Nông dân không có hoặc có rất ít tài sản và ruộng đât
Câu 2 :Tại sao các quan lại và quý tộc , địa chủ lại có của cải và ruộng đất ?
- Do bóc lột, chiếm đoạt ruộng đất , của cải của nông dân và nô tì , cướp ruộng đất của công làng xã , …..



“Ruộng đồng ngàn dặm đỏ như cháy
Đồng quê than vãn trông vào đâu
…. Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi” ( Nguyễn Phi Khanh )
Triều đình không chăm lo đến nông nghiệp ,đê điều , thủy lơi dẫn đến mất mùa lũ lụt ,hạn hán liên tục sảy ra . Quan lại , quý tộc , địa chủ ra sức vơ vét bóc lột,cướp đoạt ruộng đất , thu tô thuế , Đời sống nhân dân cực khổ .
Nhóm 1 :
Nhóm 2 Những câu thơ sau đã miêu tả điều gì?
Thông qua các hình ảnh và sự kiện em hãy cho biết nền kinh tế thời Trần cuối thế kỷ XIV như thế nào ?
“Ruộng lúa ngàn dặm đỏ như cháy
Đồng quê than vãn trông vào đâu?
…Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi…”.

(“Nguyễn Phi Khanh”)
“Năm nay hè hạn, thu nước to
Mạ thối nước khô, hại biết bao.
Đọc sách triệu trang mà bất lực
Bạc đầu xin phụ nỗi thương dân”.

(theo “Đại cương lịch sử Việt Nam”)


Kinh tế suy sụp
BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
Tiết 31 .I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế

.
:




Nguyên nhân nào dẫn đến nền kinh tế suy sụp ?
_ Do nhà nước không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp , đê điều , thủy lợi.. Nhiều năm mất mùa, nông dân bán ruộng , con cho quý tộc .
Ở địa phương em ngày nay về nông nghiệp nói riêng và các nghành nghề khác có được nhà nước quan tâm , khuyến khích sản xuất không ? Cho ví dụ ?
Vừa qua trên ở nước ta một số vùng đã sảy ra tình trạng ngập úng , lũ lụt theo em nguyên nhân nào đã sảy ra tình trạng vậy ? Em có kế sách gì để khắc phục ? Và em cũng như gia đình đã có những hành động gì để giúp đỡ nhân dân vùng lũ lụt ?

Trước cảnh vua quan và quý tộc đua nhau đục khoét không quan tâm đến sản xuất vậy về xã hội cuối thế kỷ XIV như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu phần 2 tình hình xã hội .
Quan lại ăn chơi sa đọa
Quan lại cậy quyền thế ức hiếp, vơ vét của nhân dân
Quan lại cậy quyền thế ức hiếp, vơ vét của nhân dân
Bắt nhân dân phu xây dựng dinh thự cung điện
Bài 16; Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Tiết 31: I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ – XÃ HỘI
2/ Tình hình xã hội.
BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
Tiết 31 :I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ – XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế.
2/ Tình hình xã hội.
a. Đời sống các tầng lớp

Qua các hình ảnh và thông tin trên em cho biết đời sống của vua quan ?

“ Vua buông tuồng ăn chơi vô độ ... nghiện rượu mê đàn hát,
xa xỉ làm cung điện nguy nga...., lãng phí tiền của, hoang dâm
chơi bời: món gì Dụ Tông cũng mắc! Cơ nghiệp nhà Trần
sao khỏi suy được? ”

( Khâm định Việt sử thông giám cương mục )
Trần Khánh Dư nói:
“ Tướng là chim ưng, dân là vịt,
lấy vịt nuôi chim ưng có gì là lạ.”
BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế.
2/ Tình hình xã hội.

Chu Văn An (1292-1370) ,Được
phong tước Văn Trịnh Công. Ông
dâng sớ lên vua đòi chém 7 tên nịnh
thần nhưng Dụ Tông không nghe.
Ông đã xin “treo mũ” từ quan.

-
Trước tình cảnh triều chính như vậy thầy giáo Chu Văn An có hành động gì ?
a. Đời sống các tầng lớp.


BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
TIẾT 31: I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế.
2/ Tình hình xã hội.

,



- Tình hình triều đình nhà Trần sau khi Trần Dụ Tông chết như thế nào?
-Tại sao Dương Nhật lễ lên ngôi nhà Trần càng suy sụp ?
b. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
a. Đời sống các tầng lớp.
Trước tình cảnh Vua quan ăn chơi, xây nhiều cung điện , gian thần làm rối loạn , đời sống nhân dân vô cùng cực khổ . Nông dân và nô tì đã làm gì ?

Luật chơi : chia làm 4 nhóm các nhóm điền kết quả vào ô theo mẫu đúng một câu được 2,5 điểm , tổng có ý trả lời đúng được 10 điểm , đội nào nhanh hơn được quyền trả lời trước và được cộng 1 điểm . Thời gian chơi được tính từ khi làm bài không quá 3 phút sau 3 phút đội nào chưa xong ( treo lên bảng ) thì đội đó thua cuộc .

TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN
TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN
Điền vào ô thích hợp sau về các sự kiện của các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cuối thế kỷ XIV


TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN
Điền vào ô thích hợp sau về các sự kiện của các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cuối thế kỷ XIV

Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
1344-1360
Khởi nghĩa của Ngô Bệ
1379
Khởi nghĩa của nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ
1390
Khởi nghĩa của
Phạm sư ôn
1399-1340
Khởi nghĩa của Nguyễn NH? cái
v
Sơn tây
Hãy chỉ trên lược đồ các cuộ khởi nghĩa tiêu biểu cuối thế kỷ XIV ?






Nêu nguyên nhân thất bại và ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa ? Các cuộc khởi nghĩa đã để lại bài học gì cho các cuộc cách mạng sau này ?
Thất bại, do triều đình đàn áp (thiếu sự liên kết, thiếu người lãnh đạo chung, diễn ra không cùng thời gian nên triều đình dễ đàn áp.) để lại bài học về sự đoàn kết thống nhất chung trong cả nước , Đảng ta đã vận dụng bài học về đoàn kết , thống nhất và chọn đúng thời cơ cho sự thắng lợi của cách mạng tháng tám 1945.
Theo em thì trong học tập và cuộc sống hàng ngày có cần sự đoàn kết và thống nhất khôg?


- Ý nghĩa:
+ Thể hiện tinh thần đấu tranh chống áp bức bóc lột của nhân dân ta .
+ Làm cho vương triều Trần suy yếu.
- Các cuộc khởi nghĩa nông dân diễn ra rộng khắp ,thành phần chủ yếu là nông dân và nô tì, các cuộc khởi nghĩa đều nổ ra vào nửa vuối thế kỷ XIV . Tuy cuối cùng đều thất bại nhưng cũng đã chứng tỏ nhà Trần đang lâm vào tình trạng mất ổn định , nguy cơ sụp đổ là không thể tránh .
.





Sự bùng nổ các cuộc khởi nghĩa nông dân, nô tì ở nửa sau thế kỉ XIV nói lên điều gì ? Tại sao ?
BÀI 16 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN
CUỐI THẾ KỈ XIV
I/ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1/ Tình hình kinh tế.
2/ Tình hình xã hội.
Vua, quan, quý tộc vẫn lao vào ăn chơi
sa đọa.
Nhiều kẻ tham lam, nịnh thần làm rối
loạn kỉ cương phép nước.
Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà nước
không còn quan tâm đến sản xuất
nông nghiệp.
Nông dân phải bán ruộng đất,
vợ con và biến thành nô tỳ.
- Quý tộc, địa chủ ra sức cướp
đoạt ruộng đất công.
Bắt dân nghèo phải nộp
tiền thuế đinh.
Khi vua Trần Dụ Tông mất (1369),
Dương Nhật Lễ lên thay, tình hình rối loạn,
nông dân khởi nghĩa khắp nơi.
Nửa sau thế kỉ XIV (thời nhà Trần) tình hình kinh tế xã hội ngày càng suy sụp và đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ, thể hiện ở các mặt: ( Em hãy ghi những thông tin cần thiết vào các tiểu mục sau để thể hiện điều đó )
A. Tình hình ruộng đất, công tác thuỷ lợi:
………………………………………………………………………………..
........................................................................................................................
B. Đời sống nhân dân:
…....………………………………………………………………………….
.......................................................................................................................
C. Vua và quan lại:
………………………………………………………...…………………..
......................................................................................................................
D. Hậu quả:
…………………………………………………………..……………………
.........................................................................................................................
Ruộng đất công ngày càng bị thu hẹp.
Đê điều thuỷ lợi không được chăm sóc.
Vô cùng cực khổ, đói kém, mất mùa.
Phải bán ruộng đất, vợ con, bị biến thành nô tỳ.
Vua buông tuồng, ăn chơi vô độ
Quan thả sức ăn chơi và bóc lột dân chúng.
Nhà Trần bạc nhược, không bảo vệ nổi an toàn cho đất nước
và nhân dân, nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân, nô tỳ diễn ra.
SƠ KẾT BÀI HỌC
Hướng dẫn học ở nhà
Học bài, nắm vững nội dung bài học
Làm bài tập 2, 3 trong vở bài tập
Đọc, sưu tầm tư liệu và tìm hiểu phần II của bài:
Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Ly