Bài 16. Sóng. Thủy triều. Dòng biển

TRường THPT kon tum
tổ: địa - thể dục
chào mừng quý thầy cô giáo và các em học sinh
Sóng. Thuỷ triều. Dòng biển
Bài 22
Người dạy: Trần Thị Thanh Thương
Bài 22: Sóng. Thuỷ triều. Dòng biển
I. Sãng
II. Thuû triÒu
III. Dßng biÓn
Một số hình ảnh sóng biển
Sóng vỗ bờ
Khúc xạ sóng
Câu hỏi: Em hiểu thế nào là sóng biển? Sóng biển được hình thành do đâu?
I. Sóng biển
a. Khái niệm: Sóng là chuyển động dao động của các phần tử nước theo chiÒu th¼ng ®øng do tác động của nhiều nhân tố, trong đó gió là nhân tố thường xuyên và trực tiếp.
b. C¸c yÕu tè cña sãng:
c. Ph©n cÊp ®é cao cña sãng
d. Vai trß cña sãng biÓn
H×nh thµnh mét sè d¹ng ®Þa h×nh bê biÓn nh­: b·i biÓn, cån c¸t ngÇm, mòi tªn c¸t…
b. Các yếu tố của sóng
Chân sóng
Đỉnh sóng
Front sóng
Tia sóng
Bước sóng (λ)
Độ cao (h)
Lưng sóng
Bụng sóng
c. Phân cấp độ cao sóng
e. Sóng thần
Theo những hiểu biết của em, sóng thần sinh ra do những nguyên nhân nào?
Nguyên nhân hình thành:
Do động đất gây ra là chủ yếu. Ngoài ra còn do phun trào núi lửa, hiện tượng trượt lở đất, nổ hạt nhân hoặc thiên thạch va chạm với trái đất.
e. Sóng thần
Hoạt động của sóng thần
1- Động đất phát sinh giữa hai mảng thạch quyển đẩy một lượng nước khổng lồ lên cao.
2- Khối nước khổng lồ này chuyển động trên mặt đại dương với tốc độ đến rất cao, có thể đến 800 km/giờ.
3,4- Khi gặp bờ biển dốc thoải, các đảo ven bờ nước biển bị nén lại, vận tốc sóng giảm rất nhanh (45 km/h), độ cao sóng tăng nhanh, đạt 20-30 mét. Sóng đập vào bờ tàn phá vùng bờ biển.
Câu hỏi: Em hãy cho biết những thiệt hại do sóng thần gây ra?
Câu hỏi: Dựa vào kiến thức SGK, em hãy nêu khái niệm thuỷ triều?
II. Thủy triều
a. Khái niệm. Thủy triều là sự chuyển động sóng phức tạp, thể hiện sự dao động th­êng xuyªn có chu kỳ của mực nước biển vµ ®¹i d­¬ng do tác động hấp dẫn của các thiên thể, chủ yếu là lực hấp dẫn của Mặt trăng và Mặt trời.
Xác định các lực tạo triều?
Câu hỏi: Quan sát hình vẽ trên, hãy cho biết khi nào có hiện tượng triều cường, khi nào có hiện tượng triều kiệt? Tại sao?
Khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời nằm thẳng hàng ? dao động thuỷ triều lớn nhất. (ngày trăng tròn và không trăng)

Khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời nằm vuông góc ? dao động thuỷ triều nhỏ nhất. (ngày trăng khuyết đầu và cuối tháng)

Thủy triều
b. Vai trò của thủy triều đối với sự thành tạo và phát triển địa hình bờ biển.
- Thủy triều có vai trò lớn trong sự hình thành và phát triển địa hình bờ biển
Tạo nên các dạng địa hình xâm thực và bồi tụ như cửa sông hình phểu, các bãi triều.
Lµm muèi, ph¸t triÓn thuû ®iÖn, ®¸nh giÆc…
- Bªn c¹nh ®ã, thuû triÒu g©y ra nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh: ngËp óng, nhiÔm mÆn n­íc s«ng…
Các kiểu trắc diện bờ biển thủy triều
a- mực triều cao
b- mực triều thấp
1- bùn
2- cát
3- cuội-sỏi
4- đá gốc
5- thực vật mặn bãi biển
III. Dßng biÓn
Quan s¸t h×nh vÏ sau, h·y cho biÕt nh÷ng nguyªn nh©n h×nh thµnh dßng biÓn?
Quan sát hình vẽ, kết hợp kiến thức SGK, em hãy cho biết các dòng biển chảy trong đại dương thế giới có theo qui luật không?
1 Khái niệm
- Trong đại dương có những dòng nước hẹp, chảy dài trên mặt (ít xuống sâu) như những dòng sông giữa đại dương mà hai bờ là nước biển. Các dòng nước đó gọi là dòng biển.
- Nguyên nhân chính và quan trọng nhất hình thành dòng biển là do gió.
2. Quy luật của dòng biển trong đại dương
- Các dòng biển nóng thường phát sinh ở 2 bên XĐ chảy về cực theo hướng Tây.
- Các dòng biển lạnh xuất phát từ khoảng vĩ tuyến 30 - 400 theo bờ đông chảy về XĐ.
Tạo thành những hệ thống hoàn lưu trên đại dương
+ ở BBC hướng chảy của vòng hoàn lưu thuận chiều kim đồng hồ, NBC theo ngược chiều kim đồng hồ.
- Các dòng biển nóng và lạnh phân bố trái ngược nhau ở 2 bên bờ đại dương.
3. Vai trò của dòng biển đối với tự nhiên
- ảnh hưởng đến lượng mưa:
+ Nơi có dòng biển nóng đi qua mưa nhiều
+ Nơi có dòng biển lạnh đi qua mưa ít
=> Bờ Đông lục địa có khí hậu ẩm, mưa nhiều, bờ Tây lục địa khí hậu khô khan.
- Nơi giao nhau giữa dòng biển nóng và lạnh tạo điều kiện thuận lợi để hình thành các ngư trường lớn.