Bài 16. Sóng. Thủy triều. Dòng biển

B�i 16:

SÓNG. THUỶ TRIỀU. DÒNG BIỂN.
Bài 16: SÓNG. THUỶ TRIỀU. DÒNG BIỂN.
I. Sóng Biển:
1. Sóng Biển:
a. Khái niệm: Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.
b. Nguyên nhân: chủ yếu là gió.
2. Sóng Thần:
a. Khái niệm: Sóng thần là sóng thường có chiều cao khoảng 20 đến 40m truyền theo chiều ngang với vận tốc có thể tới 400 đến 80km/h.
b. Nguyên nhân: Chủ yếu do động đất, núi lửa phun ngầm dưới đáy biển hoặc bão.
c. Dấu hiệu nhận biết sóng thần: Khi đứng trên bờ biển ta cảm thấy mặt đất rung nhẹ dưới chân. Sau đó mặt nước biển sủi bọt. Một lúc sau, nước biển đột ngột rút ra rất xa bờ. Cuối cùng là một bức tường nước khổng lồ đột ngột tiến nhanh vào bờ tàn phá tất cả những gì trên đường nó đi qua.
II. Thuỷ Triều:
1. Khái niệm: Là hiện tượng chuyển động thường xuyên và có chu kì của các khối nước trong các biển và đại dương.
2. Nguyên nhân: Do Trái Đất ảnh hưởng sức hút của Mặt Trời và Mặt Trăng.
3. Đặc điểm:
- Dao động thuỷ triều lớn nhất khi Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất thẳng hàng.
- Dao động thuỷ triều nhỏ nhất khi Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất vuông góc nhau.
4. Ý nghĩa: Người ta đã tính được mức thuỷ triề�u hàng ngày, hàng tháng để phục vụ cho ngành hàng hải, đánh cá và sản xuất muối, .
III. Dòng Biển: (Hải Lưu):
1. Khái niệm: Dòng biển là các dòng nước chảy trong các biển và đại dương như những dòng sông trên lục địa.
2. Phân loại: Có 2 loại là dòng biển nóng và dòng biển lạnh.
3. Phân bố:
- Các dòng biển nóng thường phát sinh ở 2 bên Xích Đạo chảy về hướng Tây, gặp lục địa chảy về cực.
- Các dòng biển lạnh thường phát sinh ở 300B đến 400B ở bờ Đông của các đại dương chảy về Xích Đạo hợp với các dòng biển nóng tạo thành vòng hoàn lưu của các đại dương ở mỗi bán cầu.
- Ở BBC còn có các dòng biển lạnh phát sinh từ cực men theo bờ Tây các đại dương chảy về Xích Đạo.
- Ở BBC hoàn lưu ở vĩ độ thấp chảy theo chiều kim đồng hồ còn ở NBC thì hoàn lưu chảy ngược chiều kim đồng hồ.
- Ở vùng gió mùa xuất hiện, các dòng biển đổi chiều theo mùa.
- Các dòng biển nóng, lạnh chảy đối xứng nhau qua các bờ đại dương.
Dựa vào SGK và kiến thức đã học,em hãy cho biết:
* Sóng thần là gì?
* Nguyên nhân gây ra sóng thần?
1- Động đất phát sinh giữa hai mảng thạch quyển đã đẩy một lượng nước khổng lồ lên cao.
2- Khối nước nông khổng lồ này chạy qua đại dương với tốc độ đến 500 km/giờ.
3- Khi gặp bờ dốc thoai thoải trên bờ biển, nước bị nén lại và đẩy lên cao.
4- Sóng dâng lên và tàn phá vùng bờ biển.
Tác hại của sóng thần:
Hai ảnh dưới đây mô tả hiện tượng gì?
Tại sao có hiện tượng đó?
Hiện tượng thuỷ triều.
Vậy hiện tượng thuỷ triều là gì?
Triều kém
Triều cường
3. Đặc điểm:
Triều cường: Khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất cùng nằm trên 1 đường thẳng.
Không trăng
Trăng tròn
Trăng khuyết
Trăng khuyết
Triều kém: Khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất ở vị trí vuông góc.
Khi nào có triều cường?
Khi nào có triều kém?
Ngư dân đã có những ứng dụng gì từ thủy triều vào cuộc sống?
Sản xuất muối
Mô tả mức nước thủy triều
Mực nước bình thường
Mực nước bị kéo bởi lực hút của Mặt Trăng
Mực nước lên cao do sức hút của Mặt Trăng
Dựa vào hình 16.1 và 16.2 hãy cho biết vào các ngày có dao động thuỷ triều lớn nhất, vị trí giữa Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng như thế nào? Khi đó ở Trái Đất ta nhìn thấy Mặt Trăng như thế nào?
Dựa vào hình 16.3 hãy cho biết vào các ngày có dao động thuỷ triều nhỏ nhất, vị trí giữa Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng như thế nào? Khi đó ở Trái Đất sẽ nhìn thấy Mặt Trăng như thế nào?
Nguyên nhân gây ra thủy triều
Triều lớn nhất: do Moon và Sun có lực hút cùng hướng, cộng hưởng lực hút của cả 2.
Triều kém: do lực hút của Moon và Sun khác hướng nhau
Triều cường: do Moon và Sun thẳng hàng.
Triều kém: do lực hút của Moon và Sun khác hướng nhau
Bán cầu
T/c dòng biển
Tên gọi
Nơi xuất phát (vĩ độ)
Hướng chảy
B
Ắ
C
N
A
M
Nóng
Lạnh
Nóng
Lạnh
1. Dòng Biển Bắc TBD
2. Dòng Biển Gulfstream
3. Dòng Biển Ghine
4. Dòng Biển Theo Gió Mùa
5. Dòng Biển Bắc Xích Đạo
1. Dòng Biển California
2. Dòng Biển Labrado
3. Dòng Biển Canary
4. Dòng Biển Oiasivo
1. Dòng Biển Brazil
2. Dòng Biển Mozambich
3. Dòng Biển Đông Úc
4. Dòng Biển Nam Xích Đạo
1. Dòng Biển Theo Gió Tây
2. Dòng Biển Peru
3. Dòng Biển Benghela
4. Dòng Biển Tây Úc
Xích Đạo
Xích Đạo
Khoảng 300 - 400B hoặc từ cực Bắc.
Khoảng 300 - 400N hoặc từ cực Nam.
Chảy về phía Tây, khi gặp lục địa thì chảy lên hướng Bắc.
Men theo bờ Tây của các đại dương chảy về Xích Đạo.
Chảy về phía Tây, khi gặp lục địa thì chuyển hướng về phía Nam Cực
Chảy về phía Xích Đạo.
Các dòng biển trên thế giới.
Gulf Stream
Alaska
Kuroshio
Mozambich
Đông Úc
Brasil
Bắc XĐ
Ghine
Nam XĐ
Peru
Benghela
Canary
California
Oyashio
Labrado
Greenland
Gió mùa
Tây Úc
Dựa vào bản đồ tự nhiên thế giới hãy chứng minh rằng có sự đối xứng của các dòng biển chảy ven bờ đông và bờ Tây các đại dương?
Ngày trang
khuy?t
Mặt trời
Mặt trăng
Trái đất
Dao động thuỷ
triềulớn nhất
Nằm vuông góc
với nhau
Dao động thuỷ
triều Nhỏ nhất
Nằm trên
đường thẳng
Ngày trang trũn
v� khụng trang
Câu 1. Hãy nối các dữ kiện sau sao cho hợp lí nhất?
Bắc ĐTD
Ghine
California
Grơnlen
Labrado
Canariat
Oiasivo
Brazil
Mozambique
Đông Úc
Dòng theo gió Tây
Peru
Tây Úc
Dòng theo gió Đông
CT B
CT N
00
Bản đồ các dòng biển trên thế giới
Benghela
Alaska
Dòng theo gió Tây
Curoshio
Câu 2: ÔÛ vuøng chí tuyeán, bôø naøo cuûa luïc ñòa coù khí haäu aåm, möa nhieàu, bôø naøo cuûa luïc ñòa coù khí haäu khoâ? Taïi sao?
Dòng biển nóng
Dòng biển l?nh
Câu 3. Thủy triều lớn nhất khi:
a. Mặt Trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời.
b. Mặt Trăng ở vị trí thẳng hàng với Mặt Trời và Trái Đất .
c. Trái Đất ở vị trí vuông góc với Mặt Trăng và Mặt Trời.
d. Mặt Trăng ở vị trí thẳng góc với Trái Đất
Câu 4: Đặc điểm nào dưới đây thuộc dòng biển nóng?
a.Phát sinh ở hai bên Xích đạo, chảy về phía Tây.
b.Xuất phát ở khoảng vĩ tuyến 30-40o, chảy về Xích đạo.
c.Xuất phát từ vùng cực, chảy về phía Xích đạo.
d.Men theo bờ Tây các đại dương, từ cực về Xích đạo.
Ảnh hưởng của triều cường tại TP. HCM