Bài 16. Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939 - 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM (1939 - 1945). NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI

Tiết 2
Bài 16
1) Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3/1945 đến giữa tháng 8/1945)
a) Hoàn cảnh lịch sử:
* Thế giới:
* Đông Dương:
* Trong nước :
Đêm 9/3/1945 Nhật đảo chính lật đổ Pháp độc chiếm Đông Dương
III - KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH CHÍNH QUYỀN

b) Chủ trương của Đảng.
- Ngày 12/ 3/1945 Đảng ra chỉ thị “ Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”.

- Nội dung:
Nội dung bản chỉ thị
- Xác định kẻ thù chính:
Là phát xít Nhật
- Khẩu hiệu đấu tranh:
Đánh đuổi phát xít Nhật
- Hình thức đấu tranh:
Biểu tình, thị uy, vũ trang, sẵn sàng tổng khởi nghĩa khi có điều kiện
- Chủ trương:
“Phát động cao trào kháng Nhật cứu nước làm tiền đề cho tổng khởi nghĩa tháng 8”
c) Diễn biến:
Địa phương tiêu biểu
Hoạt động nổi bật
Căn cứ địa Cao, Bắc, Lạng
Lực lượng vũ trang phối hợp với nhân dân giải phóng nhiều xã, châu, huyện...
Bắc Kì, Bắc trung kì
Phong trào “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói”...
Quảng Ngãi
Chính quyền cách mạng được thành lập, đội du kích Ba Tơ ra đời
Nam Kì
Phong trào Việt Minh hoạt động mạnh: Mĩ Tho, Hậu Giang
2) Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày Tổng khởi nghĩa
- 15 - 20/4/1945.
- 16/4/1945.
- 5/1945.
- 15/5/1945.
- 4/6/1945.
Quan sát lược đồ:
kể tên các tỉnh trong khu giải phóng Việt Bắc
Tân Trào

3) Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945
a) Nhật đầu hàng Đồng minh, lệnh Tổng khởi nghĩa được ban bố:
(Thời cơ lịch sử)
- Khách quan:
- Chủ quan:

=> Thời cơ “ngàn năm có một” đã xuất hiện.
Tại sao Nhật đầu hàng Đồng minh là thời cơ “ngàn năm có một” cho cách mạng Việt Nam?
Đại hội Quốc dân
Đình Tân Trào, Sơn Dương (Tuyên Quang) nơi diễn ra Đại hội Quốc dân cử ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam (tức chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa), ngày 16-8-1945
Chú giải
Nơi địa phương giành được chính quyền
Vua Bảo Đại thoái vị

30/8
Diễn biến cuộc Tổng khởi nghĩa
b) Diễn biến Tổng khởi nghĩa
Hình ảnh vị vua Bảo Đại nộp ấn tín xin thoái vị ngày 30/8/1945
IV. Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được thành lập (2/9/1945)
- 25/8/1945 Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Ủy
ban Dân tộc giải phóng về đến Hà Nội
- 28/8/1945 Ủy ban Dân tộc giải phóng cải tổ thành Chính
phủ lâm thời.
- 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình Chủ tịch Hồ Chí
Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam
Dân chủ Cộng hòa
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập

V. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cách mạng tháng Tám năm 1945
1. Nguyên nhân thắng lợi:

a. Chủ quan:
- Truyền thống yêu nước…
- Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng CSĐD và HCM
- Quá trình chuẩn bị lâu dài…
- Sự đồng lòng trong tổng KN, chớp lấy thời cơ…
b. Khách quan:
Quân đồng minh đánh bại phát xít Đức, Nhật cổ vũ, tạo thời cơ cho cách mạng nước ta.

2. Ý nghĩa lịch sử

a. Dân tộc:
- Mở ra bước ngoặt lớn của lịch sử dân tộc
- Phá tan xiềng xích nô lệ của Pháp - Nhật…, lập nên nước VNDCCH
- Mở ra kỉ nguyên mới: Độc lập tự do (GPDT + CNXH)
b. Thế giới:
Góp phần vào chiến thắng chống CNPX, làm lung lay hệ thống thuộc địa của CNĐQ cổ vũ mạnh mẽ PTGPDT thế giới (trực tiếp là CPC và Lào)
3. Bài học kinh nghiệm
- Đảng phải có đường lối đúng đắn, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn CMVN.
- Nắm bắt tình hình thế giới và trong nước để có chủ trương biện pháp CM phù hợp.
- Đảng tổ chức tập hợp lực lượng, phân hóa cô lập kẻ thù.
- Linh hoạt kết hợp đấu tranh giữa các hình thức: chính trị với vũ trang; KN từng phần với chớp thời cơ phát động tổng KN.