Bài 16. Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939 - 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời

Bài 16: PT GPDT và tổng khởi nghĩa tháng tám(1939-1945) nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà
III. Khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền

1. Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3 đến giữa tháng 8-1945
3. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945
2. Sự chuẩn bị cuối cùng trước tổng khởi nghĩa

1. Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3 đến giữa tháng 8-1945
a. Hoàn cảnh
Đầu năm 1945, Liên Xô tiến đánh Béc-lin, Đồng minh tấn công Nhật ở Đông Dương. Mâu thuẫn Nhật – Pháp trở nên sâu sắc.
Ngày 9-3-1945 Nhật đảo chính Pháp chiếm Đông Dương dựng lên Chính phủ Trần Trọng Kim và Quốc trưởng Bảo Đại
Hoàng Đế Bảo Đại và Hoàng Hậu Nam Phương
Trần Trọng Kim
http://daihocsuphamsaigon.org/tailieu/chinhphutrantrongkim.htm
b. Chủ trương của Đảng
12-3-1945 : Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”
Khẩu hiệu : “Đánh đuổi phát xít Nhật”.

Hình thức: bãi công, bãi thị, biểu tình tiến tới tổng khởi nghĩa khi có điều kiện


Ý nghĩa: phát động cao trào kháng Nhật cứu nước phát triển mạnh mẽ làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa
c. Khởi nghĩa từng phần
Thực hiện chủ trương của Đảng, một cao trào khangs nhật diễn ra trên qui mô lớn, thu hút hàng triệu người tham gia
Tại Cao, Bắc, Lạng
3-1945 VN tuyên truyền giải phóng quân và cứu quốc quân phối hợp với nhân dân giải phóng hàng loạt xã huyện, nhiều nơi thành lập đc chính quyền
Tại các thành phố lớn
các cuộc mít tinh biểu tình,diễn thuyết của hs sv và các tầng lớp lao động khác diễn ra mạnh mẽ
,
Tại các vùng nông thôn
ND vùng lên chống địa chủ cường hào tịch thu ruộng đất, trừng trị Việt gian tai sai bán nước

Tại trung kì:
anh em ba tơ nối dậy đánh phá đồn giặc. Đội du kích Batơ ra đời
Tại nhà tù chính trị:
tù nhân nổi dậy phá giam vượt ngục
Đặc biệt phong trào phá kho thóc của NHật thu hút quần chúng tham gia
2. Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày tổng khởi nghĩa

Từ ngày 15 đến ngày 20-4-1945 ban thường vụ TW Đảng triệu tập hội nghị quân sự CM Bắc kì quyết định;
Mở trường đào tạo cấp tốc, cán bộ quân sự
Phát triển lực lượng vũ trang bằng cách tuyển quân
Đẩy mạnh chiến tranh du kích
Xây dựng khu kháng Nhật trong cả nước
Bầu ra uỷ Ban QS bắc kì do Võ Nguyên Gíap chỉ huy
Ngày 15-5-1945 lực lưỡng vũ trang thống nhất thành “ Việt Nam giải phóng quân
Tháng 5-1945 cơ quan TW dời về Tuyên Quang. TQ trở thành trung tâm chỉ đạo CM cả nước
Ngày 4-6-1945 UB Việt Minh 6 tỉnh CAO, BẮC, LẠNG, HÀ, TUYÊN, THÁI đã họp thành lập khu giải phóng việt bắc
Công cuộc chuẩn bị gấp rút hoàn thành, toàn dân tộc sẵn sàng giải phóng đất nước khi có thời cơ


a. Nhật đầu hàng Đồng minh, lệnh Tổng khởi nghĩa được ban bố
Từ ngày 13-8-1945 khi nhận được thông tin Nhật sắp đầu hàng đồng minh, TW Đảng và tổng bộ Việt Minh lập tức thành lập UB khởi nghĩa toàn quốc sau đó ra quân lệnh
Tổng khởi nghĩa trên cả nước
15-8-1945 nhật hoàng tuyên bố đầu hàng đồng minh không điều kiện. Cính quyền thân Nhật Trần Trọng Kim hoang mang. Điều kiện khách quan thuận lợi cho tổng khởi nghĩa đã đến
3. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945
Từ 13 đến 15-8-1945 hội nghị toàn quốc đảng họp tại Tân Trào (Sơn Dương -tuyên Quang)

Tiếp đó từ 16 đến17-8-1945 Đại Hội Quốc Dân đc triệu tập ở Tân Trào

ý nghĩa: hội nghị và đại hội có quyết định dúng đắn về thời cơ CM
thể hiện ý chí quyết tâm giành độc lập dân tộc
đóng vai trò quyết định đến thắng lợi CM tháng 8
b. Diễn biến cuộc Tổng khởi nghĩa

Từ giữa tháng 8- 1945 thời cơ CM xuất hiện.
Từ 14-8 mặc dù chưa có lệnh tổng khởi nghĩa ở TW nhưng một số nơi đã đứng lên giành chính quyền như Quảng Nam, Hà tĩnh,, thanh Hoá, Nghệ An,Hải Dương..
Chiều 16-8-1945 theo lệnh UBKN một đơn vị giải phóng do Võ Nguyên Gíap chỉ huy tiến về giải phóng Thái Nguyên
18-8-1945 nhân dân Hải Dương, Bắc Giang, Hà Tĩnh,Quảng Nam giành chính quyền sớm nhất trong cả nước
ở hà nội
chiều 17-8 quần chúng nội ngoại thành tổ chức mít tinh tại nhà hát lớn đi qua các phố trung tâm hô vang khổ hiệu: ” Ung hộ Việt Minh!”” Đả đảo bù nhìn!””Việt nam độc lập”
19-8 hàng vạn nhân dân nội, ngoại thành xuống đường biểu dương lực lượng...tối 19-8 cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở hà nội
ở Huế
20-8-1945. UB khởi nghĩa đc thành lập.
23-8-1945 hàng vạn nhân dân nội ngoại thành kéo về biểu tình thị uy.chiếm các công sở, giành chính quyền về tay nhân dân
Quần chúng cách mạng chiếm phủ khâm sai(HN)
ở sài Gòn
xứ uỷ Nam kì quyết định khởi nghĩa ở sài gòn và các tỉnh lân cận vào ngày 25-8. trong ngày quần chúng nhân dân nhanh chóng giành đc chính quyền
Nhân dân Sài Gòn nổi dậy giành chính quyền ngày 25 tháng 8 năm 1945
Dân quân cứu quốc Nam Bộ trong những ngày đầu Nam Bộ kháng chiến, tháng 9 năm 1945
khởi nghĩa thắng lợi ở 3 thành phố lớn( Hà Nội, Huế, Sài gòn) đã tác đọng đến phong trào cả nc. Nhiều nơi nối tiếp nhau giành chính quyền. Những nơi muộn nhất vào ngày 28-8

chiều 30-8 vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị. Chế độ phong kiến VN hoàn toàn sụp đổ
Bảo Đại - vị vua cuối cùng của triều Nguyễn - Ấn tín quý dưới thời Nguyễn


Trong dịp này, ông có câu nói nổi tiếng "Thà làm dân một nước độc lập hơn làm vua một nước nô lệ".
Hết

Ấn Hoàng đế chi bảo (được coi là Bảo Đại trao cho ông Trần Huy Liệu ngày 30/8/1945