Bài 16. Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939 - 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
II- PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC TỪ THÁNG 9-1939 ĐẾN THÁNG 3-1945
3. Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng. Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ưởng Đảng Cộng sản Đông Dương (5-1941).
a. Bối cảnh Hội nghị:
Bài 16
- Từ ngày 10 đến ngày 19-5-1941, Hội nghị BCHTW họp tại Pác Bó (Hà Quảng –Cao Bằng) do Nguyễn Ái Quốc chủ trì.
-Trong nước, mâu thuẫn dân tộc trở nên hết sức gay gắt
- Khẳng định nhiệm vụ chủ yếu trước mắt là giải phóng dân tộc
- Tiếp tục tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất.
- Hội nghị quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh
Xác định hình thái của cuộc khởi nghĩa là đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa và nhấn mạnh: chuẩn bị khởi nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của toàn Đảng, toàn dân.
c. Ý nghĩa:
Hội nghị lần thứ 8 BCHTW đã hoàn chỉnh chủ trương được đề ra từ hội nghị TƯ tháng 11-1939
Chứng tỏ sự lãnh đạo nhạy bén, tài tình của Đảng trong cuộc đấu tranh GPDT.
- Ngày 19-5-1941, Việt Nam độc lập đồng minh ra đời

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
II.3. Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng. Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ưởng Đảng Cộng sản Đông Dương (5-1941).
b. Nội dung
Bài 16
4. Chuẩn bị tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền
a) Xây dựng lực lượng cho cuộc khởi nghĩa vũ trang.
- Xây dựng lực lượng chính trị
- Xây dựng lực lượng vũ trang.
- Xây dựng căn cứ địa
b) Gấp rút chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền
- Từ ngày 25 đến ngày 28-2-1943, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp tại Võng La (Đông Anh – Phúc Yên)- việc chuẩn bị toàn diện cho cuộc khởi nghĩa vũ trang được tiến hành gấp rút.
+ Ngày 25-2-1944, Trung đội Cứu quốc quân III ra đời.
+ Ngày 7-5-1944, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị “Sửa soạn khởi nghĩa” và ngày 10-8-1944, TƯ Đảng kêu gọi nhân dân “Sắm sửa vũ khí đuổi thù chung”.
+ Ngày 22-12-1944, Đội VNTTGPQ được thành lập

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
III - KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH CHÍNH QUYỀN
Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3 đến giữa tháng 8-1945)
a) Nguyên nhân
- Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp , độc chiếm Đông Dương
- Ngày 12-3-1945, Ban Thường vụ TƯĐ ra chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”
+ Kẻ thù chính của ND ĐD là phát xít Nhật thực hiện khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật”.
+ Hình thức đấu tranh từ bất hợp tác, bãi công, biểu tình, thị uy, vũ trang du kích và sẵn sàng chuyển qua hình thức tổng khởi nghĩa khi có điều kiện.
- Quyết định “phát động một cao trào kháng Nhật cứu nước mạnh mẽ làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa”.

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
- Ở căn cứ địa Cao - Bắc - Lạng, VNTTGPQ và CQQ phối hợp lực lượng chính trị của quần chúng giải phóng hàng loạt xã, châu.
- Ở Bắc kì, khẩu hiệu “Phá kho thóc giải quyết nạn đói” thu hút hàng triệu người tham gia
- Ở Quảng Ngãi, tù chính trị ở nhà lao Ba Tơ nổi dậy, thành lập chính quyền cách mạng, tổ chức Đội du kích Ba Tơ
- Ỏ Nam kì, phong trào Việt Minh hoạt động mạnh, nhất là ở Mĩ Tho…

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
III - KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH CHINH QUYỀN
Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3 đến giữa tháng 8-1945)
1.b. Diễn biến.
Bài 16
2. Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày Tổng khởi nghĩa
- Từ ngày 15 đến 20-4-1945, Hội nghị Quân sự cách mạng Bắc kì họp-quyết định thống nhất các lực lượng vũ trang.
- Ngày 16-4-1945, Thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam và Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp.
- Ngày 4-6-1945, Khu giải phóng Việt Bắc và UB lâm thời khu giải phóng được thành lập

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
III- 3. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 .
a) Nhật đầu hàng Đồng minh, lệnh Tổng khởi nghĩa ban bố.
- Ngày 15-8-1945, Nhật hoàng đầu hàng Đồng minh không điều kiện - điều kiện khách quan có lợi cho Tổng k/n đã đến.
- Ngày 13-8-1945, TƯĐ và Tổng bộ Việt Minh thành lập Ủy ban Khởi nhĩa toàn quốc, ban bố “Quân lệnh số 1” phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
- Từ ngày 14 đến15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của họp ở Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát động Tổng k/n trong cả nước...
- Từ ngày 16 đến 17-8-1945, Đại hội Quốc dân được triệu tập ở Tân Trào tán thành chủ trương Tổng k/n, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm chủ tịch.

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
- Kẻ thù không thể cai trị như cũ
- Đảng ta đã chuẩn bị sằn sàng mọi mặt, lãnh đạo cách mạng.
- Quần chúng cách mạng mong muốn hành động đã sẵn sàng, lực lương trung gian ngả về cách mạng.
b) Diễn biến cuộc Tổng khởi nghĩa.

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
Lập niên biểu Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám
Ngày 18 - 8 - 1945
Ngày 19 - 8 - 1945
Ngày 23 - 8 - 1945
Ngày 25 - 8 - 1945
Ngày 28 - 8 - 1945
- Ngày 16-8-1945, giải phóng thị xã Thái Nguyên – mở đầu k/n vũ trang.
- Ngày 18-8-1945, nhân dân Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành được chính quyền.
+ Ngày 15-8-1945, Uỷ Ban k/n được thành lập, quyết định khởi nghĩa vào ngày 19-8-1945
+ Ngày 19-8-1945, hàng vạn nhân dân nội và ngoại thành nổi dậy khởi nghĩa, đến tối 19-8-1945 giành thắng lợi.
Tại Hà Nội :
- Tại Huế
+ Ngày 20-8-1945 Ủy ban khởi nghĩa tỉnh được thành lập và quyết định k/n vào ngày 23-8-1945.
+ Ngày 23-8-1945, cuộc k/ng nổ ra và giành thắng lợi.
- Tại Sài Gòn.
+ Ngày 20-8-1945, Xứ uỷ Nam kì quyết định k/n Sài Gòn và các tỉnh vào ngày 25-8-1945.
+ Ngày 25-8-1945, cuộc k/n nổ ra và giành thắng lợi.
IV - NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ THÀNH LÂP (2-9-1945)
- Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, trịnh trọng tuyên bố với toàn thể quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thành lập.
- Nội dung cơ bản của Tuyên ngôn Độc lập:
+ Khẳng định quyền tự do, độc lập của dân tộc ta trên hai phương diện: Lí luận và thực tiễn: “ Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã trở tành một nước tự do độc lập”.
+ Quyết tâm của nhân dân Việt Nam là giữ vững quyền tự do độc lập của mình.
- Ngày 2-9-1945 mãi mãi đi vào lịch sử Việt Nam là một trong những ngày hội lớn nhất, vẻ vang nhất của dân tộc.

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
- Ý nghĩa:

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945). NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
V. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
1. Nguyên nhân thắng lợi
- Dân tộc ta có truyền thống yêu nước nồng nàn.
- Do Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Hồ Chí Minh lãnh đạo có đường lối cách mạng đúng đắn dựa trên cơ sở lí luận Mác - Lênin…
a. Nguyên nhân chủ quan:
- Đảng ta đã có quá trình chuẩn bị trong suốt 15 năm
- Trong những ngày khởi nghĩa, toàn Đảng, toàn dân nhất trí đồng lòng, không sợ hi sinh…
b. Nguyên nhân khách quan
- Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi
Nguyên nhân quyết định thắng Tổng k/n Cách mạng tháng Tám là sự lãnh đạo của Đảng CSĐD:
+ Lãnh đạo, tập hợp quần chúng ….
+ Đảng ta đã xác định đúng thời cơ và tận dụng được thời cơ.
Hình thành khối liên minh Công - nông
Quần chúng cm được giác ngộ
Quần chúng cm được tập hợp và nhất tề đứng dậy
QUÁ TRÌNH CHUẨN BỊ CỦA ĐẢNG TRONG SUỐT 15 NĂM (1930 – 1945)

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945). NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
V. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
2. Ý nghĩa lịch sử
- Cách mạng tháng Tám mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc ta.
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng Việt Nam….
a. Đối với Việt Nam.
- Đảng CSĐD trở thành một Đảng cầm quyền….
b. Đối với thế giới
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã góp phần vào chiến thắng CNPX trong CTTG II

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945). NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
V. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
3. Bài học kinh nghiệm
- Đảng tập hợp, tổ chức các lượng yêu nước rộng rãi trong mặt trận dân tộc thống nhất
- Phải có đường lối đúng đắn; phải nắm bắt tình hình thế gới và trong nước để đề ra chủ trương, biện pháp phù hợp.
- Trong chỉ đạo k/n, Đảng linh hoạt kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang
Bài học thực tiễn:
Phải dựa vào thực tiễn, để trả lời câu hỏi của thực tiễn đề ra và phải được thực tiễn kiểm nghiệm
- nếu đúng, phù hợp thì tồn tại, phát triển;
- nếu sai, không phù hợp thì bị đào thải.
Bài tập về nhà: Hoàn thành các bảng biểu, bài tập sách giáo khoa ( đặc biệt bài 2).

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
Lập bảng nội dung của những Hội nghị chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG
TÁM(1939-1945).NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Bài 16
Lập bảng công tác xây dựng Mặt trận từ năm 1936 đến năm 1945
Ngày 22-12-1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập.
Khu giải phóng Việt Bắc và Uỷ ban lâm thời Khu giải phóng được thành lập (6-1945).
Ngày 15-8-1945, Nhật hoàng tuyên bố
đầu hàng Đồng minh không điều kiện.
Ngày 16 đến 17-8-1945, Đại hội quốc dân ở
Tân Trào tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa
Tại Hà Nội, ngày 19-8, hàng vạn
nhân dân đánh chiếm Toà Thị chính
Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.