Bài 16. Dòng điện trong chân không

TRUNG TÂM GDTX BẢO THẮNG
MÔN: VẬT LÝ
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
HỘI GIẢNG TỔ
GV: LÊ THỊ TUYẾT LAN
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU 1:
CÂU 2:
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU 1:
Nêu bản chất dòng điện trong chất khí ?
Hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chất khí là gì ?
Trả lời: Dòng điện trong chất khí là dòng chuyển dời có hướng của các ion dương theo chiều điện trường và các ion âm, các êlectron ngược chiều điện trường. Các hạt tải điện này do chất khí bị ion hóa sinh ra.
Hiện tượng tăng mật độ hạt tải điện trong chất khí do dòng điện chạy qua gây ra gọi là hiện tượng nhân số hạt tải điện.
CÂU 2:
Thế nào là quá trình dẫn điện tự lực? Các ứng dụng quá trình phóng điện tự lực?
Trả lời: Quá trình dẫn điện của chất khí có thể tự duy trì, không cần chủ động tạo ra hạt tải điện, gọi là quá trình dẫn điện (phóng điện) tự lực.
Hai kiểu phóng điện tự lực thường gặp nhất là tia lửa điện và hồ quang.
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG
Tiết 27
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không
1. Bản chất dòng điện trong chân không:
- Chân không là môi trường không chứa hạt tải điện nên không dẫn điện.
- Muốn tạo ra dòng điện chạy giữa hai cực đặt trong chân không ta phải
đưa hạt tải điện là các êlectron vào trong đó.
Bản chất: (SGK, 95)
Dòng điện trong chân không là dòng chuyển dời có hướng của các
êlectron được đưa vào khoảng chân không đó.


Thế nào là môi trường chân không?
bản chất của dòng điện trong chân không là gì ?
Tiết 27 : dòng điện trong chân không
Tiết 27 : dòng điện trong chân không
2. Thí nghiệm
a) Dụng cụ : dèn điôt chân không D
( Catôt K và anôt A)
Bộ pin eF, biến trở R, ,
V
b) Cách mắc: (như hình vẽ)
G
Tiết 27: dòng điện trong chân không
c) Tiến hành: Đốt nóng K
ở các mức độ khác nhau,
Cho UAK giữa A và K thay đổi
từ giá trị âm đến giá trị dương.
d) Kết quả: Dòng điện IA chạy từ
A đến K.
K
A
e
e
e
e
e
e
Tiết 27: dòng điện trong chân không
* Khi nung nóng K, ta đã đưa hạt tải điện là êlectron vào trong chân không, các êlectron chuyển dời có hướng tạo cên dòng điện trong chân không từ A sang K.
Chú ý: Dòng điện trong chân không chỉ đi theo một chiều từ A sang K. Điôt chân không dùng để chỉnh lưu dòng điện xoay chiều
IA
a) Khi dây tóc không được đốt nóng.
b) Khi dây tóc được đốt nóng đỏ.
c) Khi dây tóc đ­îc đốt nóng ở nhiệt độ cao hơn.
e) Đồ thị biểu diễn IA và UAK
Tiết 27: dòng điện trong chân không
a) Khi K không bị đốt nóng dòng IA = 0, chân không không dẫn điện.
b) Khi dây tóc nóng đỏ:
UAK < 0 IA <<
UAK > 0 IA tăng nhanh đến Ibh
c) Khi dây tóc nóng hơn Ibh >>
Tiết 27: dòng điện trong chân không
Tiết 27: dòng điện trong chân không
II- Tia catôt (tia âm cực)
Thí nghiệm: Quan sát hình vẽ minh họa
Tạo tia catôt bằng quá trình phóng điện tự lực qua khí:
a) ở áp suất thấp, ta quan sát thấy cột sáng anốt và khoảng tối catôt.
b) ở áp suất rất thấp ( khoảng 10-3mmHg), trong ống có tia ca tốt (Tia âm cực) làm huỳnh quang ống thủy tinh.
a) + Tia catôt phát ra từ catôt theo phương vuông góc với bề mặt catôt rồi truyền thẳng.
+ Gặp vật cản, nó bị chặn lại làm cho vật đó tích điện âm.
2. Tính chất của tia catôt: ( SGK, 97)
Tiết 27: dòng điện trong chân không
b) Tia cat«t mang n¨ng l­îng
+ Tia cat«t lµm ®en phim ¶nh, lµm huúnh quang mét sè tinh thÓ,
lµm kim lo¹i ph¸t ra tia X ( c, lµm nãng c¸c vËt mµ nã räi vµo vµ t¸c
dông lùc lªn c¸c vËt ®ã.
c) + Tia cat«t bÞ lÖch trong ®iÖn tr­êng, tõ tr­êng.
Tiết 27: dòng điện trong chân không
3. Bản chất của tia catôt: (SGK, 98)
Tia catôt thực chất là dòng êlectron phát ra từ
Catôt bay tự do trong ống nghiệm.
Tiết 27: dòng điện trong chân không

Hãy nêu bản chất của tia cat«t ?
Tiết 27: dòng điện trong chân không
4. ứng dụng
Tiết 27: dòng điện trong chân không
Tiết 27: dòng điện trong chân không
Đèn điện tử chân không hai cực
Đèn điện tử chân không ba cực
Tiết 27: dòng điện trong chân không
Bài tập
Bài 8 (99) : Dòng điện trong chân không sinh ra do chuyển động của
A. các êlectron phát ra từ catôt .
B. các êlectron mà ta đưa từ bên ngoài vào giữa các điện cực đặt trong chân không.
C. các êlectron phát ra từ anôt bị đốt nóng đỏ.
D. các ion khi còn dư trong chân không.
Bài tập

Bài 9 (99) : Người ta kết luận tia catôt là dòng điện tích âm vì:
A. nó mang năng lượng.
B. khi rọi vào vật nào, nó làm cho vật ấy tích điện âm.
C. nó bị điện trường làm lệch hướng.
D. nó làm huỳnh quang thủy tinh.
Ghi nhớ
Dòng điện trong chân không là dòng chuyển dời có hướng của các êlectron.
Điôt chân không với catôt nóng đỏ có tính chất chỉnh lưu.
Chân không chỉ dẫn điện khi ta đưa êlectron vào trong đó.
Tia catôt là một dòng êlectron phát ra từ catôt, có năng lượng lớn và bay tự do trong không gian, được sinh ra khi phóng điện qua chất khí ở áp suất thấp. Nó cũng có thể tạo ra bằng súng êlectron.
Tia ca tốt có khả năng làm huỳnh quang các chất và bị lệch bằng điện tường và từ trường. Nó được dùng trong đèn hình và ống phóng điện tử.
Chân Thành cảm ơn