Bài 16. Dòng điện trong chân không

DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG
Thí nghiệm :
Không đốt K.
Dùng nguồn điện
có điện áp vài ngàn vôn.
Điện trường ion hóa phân tử khí tạo ra hạt tải điện,các electron
do phân tử khí tạo ra tiếp tục ion hóa phân tử khí khác.
Các ion đập catôt, làm bắn ra các e- có động năng lớn bay
về anôt mà không bị cản (không ion hóa). Chúng đập vào
kim loại, làm huỳnh quanh kim loại :e- bay tự do: Tia catôt
Điện trường chưa tạo ra hạt tải điện.
Điện trường không tạo được hạt tải điện do quá ít phân tử khí
Vì sao khi áp suất khí
bằng áp suất không khí,
không xảy ra phóng điện?
Khi áp suất khí 40mmHg
xảy ra phóng điện tự lực,
chứng tỏ trong chân
không đã xuất hiện gì?
Vì sao khi áp suất khí
nhỏ hơn 10-3mmHg để
tạo chân không tốt hơn
thì phóng điện tự lực
không xảy ra?
Các ion bắt đầu đập vào catôt làm electron bật ra, các electron
này có động năng lớn, gặp phaân tử khí thì ion hóa tạo cột sáng.
p = pKK :
p = 40mmHg :
p << 10-3mmHg : không xảy ra phóng điện.
p = 10-1mmHg:
p khoảng 10-3mmHg,
không còn cột sáng a nôt,
quá trình ion hóa có xảy
ra không?
Nếu không đốt K, có thể làm dòng điện qua Chân không được hay không???
Chưa xảy ra phóng điện
Xảy ra phóng điện tự lực, hình tia dích dắt
Xảy ra phóng điện tự lực,tạo cột sáng anôt
Xảy ra phóng điện tự lực, kim loại bị
huỳnh quang
Tia ca tôt là gì?
II.TIA CATÔT (tia âm cực)
Tia phát ra từ catôt, có thể làm huỳnh quang 1 số chất.
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG
Tia catôt
Tính ch?t :
Thí nghiệm :
Ống có tấm kim loại, hứng vết rọi của tia catôt
Dùng các ống có
áp suất 10-3mmHg,
và tạo tia catốt
trong ống
a/ Tia ca tôt vuông góc bề mặt ca tôt. Bị chặn bởi vật cản
và tích điện âm cho vật đó.
Ống có cánh quạt nhôm, chắn đường đi của tia catôt
b/ Tia ca tôt mang năng lượng lớn (làm đen phim ảnh,
huỳnh quang tinh thể, làm một số kim loại phát ra tia X,
làm nóng vật, tác dụng lực)
Ống có tấm kim loại, hứng vết rọi của tia catôt và
nam châm U đặt vuông góc tia catôt, đổi chiều nam châm
c/ Trong từ trường tia ca tôt bị lệch theo hướng vuông góc
phương truyền và phương từ trường.
Trong điện trường tia ca tôt lệch ngược chiều điện trường.
Hãy nhận xét về hướng
Lệch của tia ca tôt
trong từ trường?
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG
Tia catôt
B?n ch?t :
Tia ca tôt, thực chất
là gì?
?ng d?ng :
Dùng làm súng electron
Hạn chế: Tiêu thụ nhiều năng lượng cho dây đốt.
Kích thước chưa nhỏ gọn.
Dòng electron phát ra từ ca tốt và bay tự do.
: ống phóng điện tử, đèn hình
súng electron
- Dùng nhiều đèn hình mà không tiết kiệm điện, sẽ góp phần tốn nhiều năng lượng cho tiêu dùng, sản xuất. Nhiều Nhà máy nhiệt điện mọc lên, môi trường bị ô nhiễm thêm.
- Tiết kiệm năng lượng là góp phần bảo vệ môi trường sống.
Môi Trường

Hạt tải điện

Bản chất dòng điện
Kim loại
Chất điện
phân
Chất khí
Chân không
Electron t? do

Dòng chuyển dời có hướng của các
electron t? do dưới tác dụng của
điện trường.
Ion dương
Ion âm
Dòng ion dương và ion âm
chuyển động có hướng theo hai chiều
ngược nhau.
Electron tự do
Ion dương
Ion âm
Dòng chuyển dời có hướng của ion
dương theo chiều điện trường và
ion âm, electron ngược chiều điện trường
(hạt tải điện do ion hóa chất khí sinh ra)
Electron

Dòng chuyển dời có hướng của electron.
( tia ca tôt là dòng electron phát ra từ
ca tôt và bay tự do)
Tóm tắt dòng điện trong các môi trường
Khi có điện trường ngoài, để chân không dẫn điện thì ta phải
A. bơm hạt tải điện vào chân không.
D. mắc vôn kế và ampe kế vào mạch.
B. đưa hạt tải điện vào bằng cách làm cho catôt trong chân không phát xạ nhiệt electron.
C. điều chỉnh biến trở trong mạch.
Câu hỏi 1:
Bản chất của tia ca tôt là gì?
Câu hỏi 2:
Dòng electron phát ra từ ca tốt và bay tự do.
Điều nào sau đây là sai khi nói về tính chất tia catôt?
A / Tia ca tơt vuơng gĩc b? m?t ca tơt. B? ch?n b?i v?t c?n v� tích di?n �m cho v?t dĩ.
B/ Tia ca tơt mang nang lu?ng l?n (l�m den phim ?nh, hu?nh quang tinh th?, l�m nĩng v?t, t�c d?ng l?c)
C/ Trong t? tru?ng tia ca tơt b? l?ch theo hu?ng vuơng gĩc phuong truy?n v� phuong t? tru?ng.
Trong di?n tru?ng tia ca tơt l?ch ngu?c chi?u di?n tru?ng.
D/ Tia catôt được dùng làm súng electron trong ống phóng điện tử, trong đèn hình. Tia catôt có tính chỉnh lưu.
Câu hỏi 3:
* Bài tập về nhà: SGK.

* So?n bài: Dòng điện trong chất bán dẫn

I. Chất bán dẫn và tính chất:
1/ Chất bán dẫn là gì?
2/ Các tính chất của bán dẫn?

II. Hạt tải điện trong chất bán dẫn. Bán dẫn loại n
và bán dẫn loại p.
3/ Hạt tải điện trong chất bán dẫn là gì?
4/ Bản chất dòng điện trong chất bán d?n?
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN

QUÝ THẦY CÔ
ĐÃ ĐẾN VỚI LỚP HỌC.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT.